Alleen een oog, getraind door jaren van verwoeste verjaardagsfeestjes, excentrieke winkeluitjes en nieuwe zakelijke ondernemingen kan het zien, klaar om zonder waarschuwing naar de oppervlakte te komen.
Soms komt het naar boven als ik vergeet kalm en begripvol te blijven. Reactionaire frustratie voegt een scherp randje toe aan mijn stem. Haar gezicht verschuift. Haar mond lijkt, net als de mijne, die van nature in de hoeken naar beneden draait, nog verder te hangen. Haar donkere wenkbrauwen, dun van jarenlang overplukken, gaan omhoog om lange dunne lijntjes in haar voorhoofd te creëren. De tranen beginnen te vallen als ze alle redenen opsomt dat ze als moeder is mislukt.
'Je zou alleen gelukkiger zijn als ik er niet was', schreeuwt ze terwijl ze dingen verzamelt die kennelijk nodig zijn om te verhuizen: een pianosongboek, een stapel rekeningen en bonnen, lippenbalsem.
Mijn 7-jarige brein onderhoudt het idee van een leven zonder moeder. Wat als ze net wegging en nooit naar huis kwam, denk ik. Ik stel me zelfs het leven voor als ze stierf. Maar dan sluipt een vertrouwd gevoel uit mijn onderbewustzijn naar binnen als een koude, natte mist: schuld.
Ik huil, hoewel ik niet kan zeggen of het echt is, omdat manipulatieve tranen te vaak hebben gewerkt om het verschil te herkennen. 'Je bent een goede moeder', zeg ik zachtjes. "Ik hou van je." Ze gelooft me niet. Ze is nog steeds aan het inpakken: een verzamelbaar glazen beeldje, een vies paar slordig met de hand gesneden jeansshorts die zijn bewaard voor tuinieren. Ik zal harder moeten proberen.
Dit scenario eindigt meestal op twee manieren: mijn vader verlaat het werk om de situatie aan te pakken, of mijn charme is effectief genoeg om haar te kalmeren. Deze keer wordt mijn vader een lastig gesprek met zijn baas bespaard. Dertig minuten later zitten we op de bank. Ik staar zonder uitdrukking terwijl ze zonder pardon de volkomen geldige reden uitlegt waarom ze de beste vriendin van vorige week uit haar leven heeft geschrapt.
'Je zou alleen gelukkiger zijn als ik er niet was', zegt ze. De woorden cirkelen door mijn hoofd, maar ik lach, knik en houd oogcontact.
Helderheid vinden
Bij mijn moeder is nooit formeel de diagnose bipolaire stoornis gesteld. Ze ging naar verschillende therapeuten, maar die duurden nooit lang. Sommige mensen bestempelen mensen met een bipolaire stoornis ten onrechte als 'gek', en dat is mijn moeder zeker niet. Mensen met een bipolaire stoornis hebben medicijnen nodig, en die heeft ze zeker niet nodig, betoogt ze. Ze is gewoon gestrest, overwerkt en worstelt om relaties en nieuwe projecten levend te houden. Op de dagen dat ze voor 14.00 uur uit bed is, legt mama vermoeid uit dat als papa meer thuis zou zijn, als ze een nieuwe baan zou hebben, als het huis ooit zou worden gerenoveerd, ze niet zo zou zijn. Ik geloof haar bijna.
Het waren niet altijd verdriet en tranen. We hebben zoveel mooie herinneringen gemaakt. Destijds begreep ik niet dat haar periodes van spontaniteit, productiviteit en hartverscheurende lach eigenlijk ook deel uitmaakten van de ziekte. Ik begreep niet dat het vullen van een winkelwagentje met nieuwe kleding en snoep 'gewoon omdat' een rode vlag was. Op wild haar hebben we ooit een schooldag doorgebracht met het slopen van de muur van de eetkamer omdat het huis meer natuurlijk licht nodig had. Wat ik me herinner als de beste momenten waren eigenlijk net zo zorgwekkend als de niet-reagerende tijden. Bipolaire stoornis heeft veel grijstinten.
Melvin McInnis, MD, de hoofdonderzoeker en wetenschappelijk directeur van het Heinz C. Prechter Bipolar Research Fund, zegt dat hij daarom de afgelopen 25 jaar de ziekte heeft bestudeerd.
'De breedte en diepte van de menselijke emotie die tot uiting komt in deze ziekte is diepgaand', zegt hij.
Voordat McInnis in 2004 aan de Universiteit van Michigan arriveerde, heeft hij jarenlang geprobeerd een gen te identificeren om zijn verantwoordelijkheid op te eisen. Die mislukking bracht hem ertoe een longitudinaal onderzoek naar een bipolaire stoornis te starten om een duidelijker en vollediger beeld van de ziekte te ontwikkelen.
Voor mijn gezin was er nooit een duidelijk beeld. De manische toestanden van mijn moeder leken niet manisch genoeg om een spoedbezoek aan een psychiater te rechtvaardigen. Haar periodes van depressie, die ze vaak toeschreef aan normale levensstress, leken nooit laag genoeg.
Dat is het probleem met een bipolaire stoornis: het is complexer dan een checklist met symptomen die u online kunt vinden voor een 100 procent nauwkeurige diagnose. Het vereist meerdere bezoeken gedurende een langere periode om een gedragspatroon te vertonen. Zo ver zijn we nooit gekomen. Ze zag er niet uit of gedroeg zich niet zoals de gekke personages die je in films ziet. Dus ze mag het niet hebben, toch?
Ondanks alle onbeantwoorde vragen, weet onderzoek een aantal dingen over een bipolaire stoornis.
- Het treft ongeveer 2,6 procent van de Amerikaanse bevolking.
- Het vereist een klinische diagnose, die veel observatiebezoeken vereist.
- De ziekte komt even vaak voor bij vrouwen als bij mannen.
- Het ontwikkelt zich meestal tijdens de adolescentie of de vroege volwassenheid.
- Er is geen remedie, maar er zijn veel behandelingsopties beschikbaar.
- Negenenzestig procent van de patiënten met een bipolaire stoornis krijgt aanvankelijk een verkeerde diagnose.
Enkele jaren en een therapeut later leerde ik de waarschijnlijkheid van de bipolaire stoornis van mijn moeder. Natuurlijk kon mijn therapeut niet definitief zeggen dat ik haar nooit had ontmoet, maar ze zegt dat het potentieel 'zeer waarschijnlijk' is. Het was tegelijkertijd een opluchting en een andere last. Ik had antwoorden, maar ze voelden dat het te laat was om er iets toe te doen. Hoe anders zou ons leven zijn geweest als deze diagnose - zij het niet officieel - eerder was gekomen?
Vrede vinden
Ik was jarenlang boos op mijn moeder. Ik dacht zelfs dat ik haar haatte omdat ze me te vroeg had laten opgroeien. Ik was niet emotioneel toegerust om haar te troosten toen ze weer een vriendschap verloor, haar geruststelde dat ze mooi is en liefde waard is, of mezelf heb geleerd een kwadratische functie op te lossen.
Ik ben de jongste van vijf broers en zussen. Het grootste deel van mijn leven waren het slechts drie oudere broers en ik. We hebben het op verschillende manieren aangepakt. Ik droeg een enorme schuld. Een therapeut vertelde me dat het kwam omdat ik de enige andere vrouw in huis was - vrouwen moeten bij elkaar blijven en zo. Ik draaide tussen het voelen van de behoefte om het gouden kind te zijn dat geen kwaad deed om het meisje te zijn dat gewoon een kind wilde zijn en zich geen zorgen hoefde te maken over verantwoordelijkheid. Toen ik 18 was, trok ik in bij mijn toenmalige vriend en zwoer dat ik nooit meer achterom zou kijken.
Mijn moeder woont nu in een andere staat met haar nieuwe echtgenoot. We zijn sindsdien opnieuw verbonden. Onze gesprekken zijn beperkt tot beleefde Facebook-opmerkingen of een beleefde tekstuitwisseling over de feestdagen.
McInnis zegt dat mensen zoals mijn moeder, die resistent zijn om andere problemen dan stemmingswisselingen te erkennen, vaak te wijten zijn aan het stigma rond deze ziekte. 'De grootste misvatting bij een bipolaire stoornis is dat mensen met deze stoornis niet functioneel zijn in de samenleving. Dat ze snel wisselen tussen depressief en manisch. Vaak verbergt deze ziekte zich onder de oppervlakte”, zegt hij.
Als kind van een ouder met een bipolaire stoornis voel je een verscheidenheid aan emoties: wrok, verwarring, woede, schuldgevoel. Die gevoelens vervagen niet snel, zelfs niet met de tijd. Maar als ik terugkijk, realiseer ik me dat veel van die emoties voortkomen uit het niet kunnen helpen van haar. Om daar te zijn als ze zich alleen, verward, bang en onbeheerst voelde. Het is een gewicht dat geen van ons beiden kon dragen.
Samen vooruit kijken
Hoewel we nooit een officiële diagnose hebben gekregen, weet ik nu met een andere kijk op wat ik nu weet. Hierdoor kan ik geduldiger zijn als ze belt tijdens een depressieve toestand. Het stelt me in staat om haar er voorzichtig aan te herinneren om nog een therapie-afspraak te maken en haar achtertuin niet opnieuw aan te leggen. Ik hoop dat ze de behandeling vindt waarmee ze niet elke dag zo hard kan vechten. Dat verlicht haar van de zware ups en downs.
Mijn genezingsreis duurde vele jaren. Ik kan niet verwachten dat de hare van de ene op de andere dag zal gebeuren. Maar deze keer zal ze niet alleen zijn.
Cecilia Meis is een freelance schrijver en redacteur die gespecialiseerd is in persoonlijke ontwikkeling, gezondheid, welzijn en ondernemerschap. Ze behaalde haar bachelor in tijdschriftjournalistiek aan de University of Missouri. Buiten het schrijven houdt ze van zandvolleybal en het uitproberen van nieuwe restaurants. Je kunt haar tweeten op @CeciliaMeis.
