Wat is een paniekstoornis met agorafobie?
Paniekstoornissen
Mensen met een paniekstoornis, ook wel bekend als angstaanvallen, ervaren plotselinge aanvallen van intense en overweldigende angst dat er iets vreselijks gaat gebeuren. Hun lichaam reageert alsof ze zich in een levensbedreigende situatie bevinden. Deze aanvallen komen zonder waarschuwing en slaan vaak toe wanneer de persoon zich in een niet-bedreigende situatie bevindt.
Ongeveer 6 miljoen volwassenen hebben een paniekstoornis. Iedereen kan de stoornis ontwikkelen. Het komt echter vaker voor bij vrouwen dan bij mannen.
Symptomen verschijnen meestal voor het eerst rond de leeftijd van 25 jaar.
Agorafobie
Agorafobie houdt meestal de angst in om gevangen te worden op een plaats waar "ontsnappen" niet gemakkelijk zou zijn of beschamend zou zijn. Dit bevat:
- winkelcentra
- vliegtuigen
- treinen
- theaters
U kunt beginnen met het vermijden van de plaatsen en situaties waar u eerder een paniekaanval heeft gehad, uit angst dat dit opnieuw kan gebeuren. Deze angst kan u ervan weerhouden vrij te reizen of zelfs uw huis te verlaten.
De symptomen van paniekaanvallen en agorafobie
Paniekaanvallen
De symptomen van een paniekaanval voelen in de eerste 10 tot 20 minuten vaak het sterkst aan. Sommige symptomen kunnen echter een uur of langer blijven hangen. Je lichaam reageert alsof je echt in gevaar bent als je een paniekaanval krijgt. Je hart klopt en je voelt het bonzen in je borst. U zweet en kunt zich zwak, duizelig en misselijk voelen.
U kunt kortademig worden en het gevoel krijgen dat u stikt. Je hebt misschien een gevoel van onwerkelijkheid en een sterk verlangen om weg te rennen. Je bent misschien bang dat je een hartaanval krijgt, of dat je de controle over je lichaam gaat verliezen, of zelfs sterft.
Bij een paniekaanval heeft u minimaal vier van de volgende symptomen:
- gevoelens van gevaar
- moeten vluchten
- hartkloppingen
- zweten of koude rillingen
- beven of tintelen
- kortademigheid
- een verstikkend of strak gevoel in de keel
- pijn op de borst
- misselijkheid of maagklachten
- duizeligheid
- een gevoel van onwerkelijkheid
- vrees dat je gek wordt
- angst om de controle te verliezen of te sterven
Agorafobie
Agorafobie houdt meestal angst in voor plaatsen die moeilijk te verlaten zijn of hulp vinden als er een paniekaanval optreedt. Dit omvat menigten, bruggen of plaatsen zoals vliegtuigen, treinen of winkelcentra.
Andere symptomen van agorafobie zijn onder meer:
- angst om alleen te zijn
- angst om de controle in het openbaar te verliezen
- een gevoel van afstandelijkheid van anderen
- zich machteloos voelen
- het gevoel dat je lichaam of de omgeving niet echt is
- zelden het huis verlaten
Wat veroorzaakt een paniekaanval met agorafobie?
Genetica
De specifieke oorzaak van paniekaanvallen is onbekend. Er zijn echter aanwijzingen dat er mogelijk een genetisch aspect bij betrokken is. Sommige mensen met de stoornis hebben geen andere familieleden met de stoornis, maar velen wel.
Spanning
Stress kan ook een rol spelen bij het veroorzaken van de stoornis. Veel mensen ervaren voor het eerst aanvallen tijdens perioden van intens stress. Dit kan zijn:
- de dood van een geliefde
- scheiden
- baan verlies
- een andere omstandigheid die ervoor zorgt dat uw normale leven wordt verstoord
Ontwikkeling van aanvallen
Paniekaanvallen hebben de neiging zonder waarschuwing op te treden. Naarmate er meer aanvallen plaatsvinden, heeft de persoon de neiging situaties te vermijden die hij als potentiële triggers beschouwt. Een persoon met een paniekstoornis zal zich angstig voelen als ze denken dat ze zich in een situatie bevinden die een paniekaanval kan veroorzaken.
Hoe wordt paniekstoornis met agorafobie gediagnosticeerd?
De symptomen van paniekstoornis met agorafobie kunnen vergelijkbaar zijn met die van andere aandoeningen. Daarom kan het correct diagnosticeren van een paniekstoornis tijd kosten. De eerste stap is een bezoek aan uw arts. Ze zullen een grondige fysieke en psychologische evaluatie uitvoeren om andere aandoeningen uit te sluiten die dezelfde symptomen hebben als paniekstoornissen. Deze voorwaarden kunnen zijn:
- een hartprobleem
- hormonale onbalans
- middelenmisbruik
De Mayo Clinic maakt duidelijk dat niet iedereen met paniekaanvallen een paniekstoornis heeft. Volgens de Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM), moet u aan drie criteria voldoen voor een diagnose van paniekstoornis:
- je hebt vaak onverwachte paniekaanvallen
- je hebt je minstens een maand zorgen gemaakt over een nieuwe paniekaanval
- uw paniekaanvallen worden niet veroorzaakt door alcohol of drugs, een andere ziekte of een andere psychische stoornis
De DSM heeft twee criteria voor de diagnose van agorafobie:
- angst om op plaatsen te zijn waar het moeilijk of beschamend zou zijn om eruit te komen als je een paniekaanval kreeg
- vermijd plaatsen of situaties waarin u bang bent dat u een paniekaanval krijgt of op dergelijke plaatsen grote nood ervaart
Wees volledig eerlijk met uw arts over uw symptomen om een juiste diagnose te stellen.
Hoe wordt paniekstoornis met agorafobie behandeld?
Paniekstoornis is een echte ziekte die behandeling vereist. De meeste behandelplannen zijn een combinatie van antidepressiva en psychotherapie zoals cognitieve gedragstherapie (CBT). Uw arts kan u echter alleen behandelen met medicijnen of CBT. De meeste mensen kunnen hun paniekaanvallen met behandeling met succes beheren.
Behandeling
Twee soorten psychotherapie komen vaak voor bij de behandeling van paniekstoornis met agorafobie.
Cognitieve gedragstherapie (CBT)
Je leert over agorafobie en paniekaanvallen in cognitieve gedragstherapie (CBT). Deze therapie richt zich op het identificeren en begrijpen van uw paniekaanvallen en vervolgens leren hoe u uw denk- en gedragspatronen kunt veranderen.
In CBT zul je meestal:
- gevraagd worden om wat over uw toestand te lezen
- bijhouden van afspraken tussen afspraken
- voltooi enkele opdrachten
Blootstellingstherapie is een vorm van CGT die u helpt uw reacties op angst en angst te verminderen. Zoals de naam al aangeeft, word je geleidelijk blootgesteld aan situaties die angst veroorzaken. Met hulp en ondersteuning van je therapeut leer je in de loop van de tijd minder gevoelig te worden voor deze situaties.
Desensibilisatie en opwerking van oogbewegingen (EMDR)
EMDR is ook nuttig gebleken bij de behandeling van paniekaanvallen en fobieën. EMDR simuleert de snelle oogbewegingen (REM) die normaal plaatsvinden als je droomt. Deze bewegingen beïnvloeden de manier waarop de hersenen informatie verwerken en kunnen u helpen dingen op een minder angstaanjagende manier te zien.
Medicatie
Vier soorten medicijnen worden vaak gebruikt om paniekstoornis met agorafobie te behandelen.
Selectieve serotonineheropnameremmers (SSRI's)
SSRI's zijn een soort antidepressivum. Ze zijn meestal de eerste keuze van medicatie voor de behandeling van paniekstoornissen. Veel voorkomende SSRI's zijn:
- fluoxetine (Prozac)
- paroxetine (Paxil)
- sertraline (Zoloft)
Serotonine-noradrenaline-heropnameremmers (SNRI's)
SNRI's zijn een andere klasse van antidepressiva en worden als effectief beschouwd als SSRI's bij de behandeling van angststoornissen. Deze hebben meestal meer bijwerkingen dan SSRI's. Bijwerkingen zijn onder meer:
- maagklachten
- slapeloosheid
- hoofdpijn
- seksuele disfunctie
- verhoogde bloeddruk
Benzodiazepines
Benzodiazepines zijn medicijnen die ontspanning bevorderen en de fysieke symptomen van angst verminderen. Ze worden vaak gebruikt op de eerste hulp om een paniekaanval te stoppen. Deze medicijnen kunnen verslavend worden als ze langdurig of in een hoge dosis worden ingenomen.
Tricyclische antidepressiva
Deze zijn effectief bij de behandeling van angst, maar kunnen aanzienlijke bijwerkingen veroorzaken, zoals:
- wazig zicht
- constipatie
- urineretentie
- een plotselinge bloeddrukdaling bij het staan
Neem deze medicijnen precies zoals voorgeschreven. Wijzig uw dosering niet en stop niet met het nemen van een van deze zonder eerst uw arts te raadplegen.
Het kan een paar pogingen kosten om de medicatie te krijgen die precies bij u past. Uw arts zal u hierbij helpen.
Zorg ervoor dat u uw arts vertelt over eventuele bijwerkingen die u ervaart, zodat zij de nodige aanpassingen kunnen aanbrengen. Stop niet met het innemen van uw medicatie zonder met uw arts te overleggen. Dit kan andere gezondheidsrisico's veroorzaken.
Omgaan met uw toestand
Het kan moeilijk zijn om met een chronische aandoening te leven. Praat met uw arts over steungroepen in uw regio. Veel mensen vinden steungroepen nuttig omdat ze hierdoor in contact kunnen komen met mensen met dezelfde aandoening als zij.
Het kan even duren voordat u een therapeut, steungroep of medicatiedosering vindt die u helpt uw symptomen onder controle te houden. Wees geduldig en werk samen met uw arts om een behandelplan te maken dat het beste bij u past.
