Overzicht
Je galblaas is een klein zakachtig orgaan van ongeveer 3 inch lang en 1 inch breed dat onder je lever leeft. Het is zijn taak om gal op te slaan, een vloeistof die door uw lever wordt aangemaakt. Nadat het in uw galblaas is opgeslagen, komt er gal vrij in uw dunne darm om voedsel te helpen verteren.
Galblaaskanker is zeldzaam. Volgens de American Cancer Society (ACS):
- Iets meer dan 12.000 mensen in de Verenigde Staten zullen in 2019 een diagnose krijgen.
- Het is bijna altijd adenocarcinoom, een vorm van kanker die begint in kliercellen in de bekleding van uw organen.
Oorzaken van galblaaskanker
Artsen weten niet precies wat galblaaskanker veroorzaakt. Ze weten wel dat, zoals bij alle kanker, een fout, bekend als een mutatie, in het DNA van een persoon een ongecontroleerde snelle celgroei veroorzaakt.
Naarmate het aantal cellen snel toeneemt, vormt zich een massa of tumor. Als ze niet worden behandeld, verspreiden deze cellen zich uiteindelijk naar nabijgelegen weefsel en naar verre delen van het lichaam.
Er zijn risicofactoren die de kans op galblaaskanker vergroten. De meeste zijn gerelateerd aan langdurige galblaasontsteking.
Het hebben van deze risicofactoren betekent niet dat u kanker krijgt. Het betekent alleen dat uw kansen om het te krijgen mogelijk hoger zijn dan iemand zonder risico.
Risicofactoren
Galstenen zijn kleine stukjes verhard materiaal die zich in uw galblaas vormen wanneer uw gal te veel cholesterol of bilirubine bevat - een pigment dat wordt gevormd wanneer rode bloedcellen afbreken.
Wanneer galstenen de doorgang - galwegen genaamd - uit de galblaas of in uw lever blokkeren, raakt uw galblaas ontstoken. Dit wordt cholecystitis genoemd en het kan een acuut of langdurig chronisch probleem zijn.
Chronische ontsteking door cholecystitis is de grootste risicofactor voor galblaaskanker. Volgens de American Society of Clinical Oncology (ASCO) worden galstenen gevonden bij 75 tot 90 procent van de mensen met galblaaskanker.
Maar het is belangrijk om te onthouden dat galstenen heel gewoon zijn en dat het niet betekent dat je kanker krijgt. Volgens ASCO krijgt meer dan 99 procent van de mensen met galstenen nooit galblaaskanker.
Enkele andere factoren die verband houden met het risico op galblaaskanker zijn:
- Porseleinen galblaas. Dit is wanneer uw galblaas er wit uitziet, zoals porselein, omdat de wanden verkalkt zijn. Dit kan optreden na chronische cholecystitis en wordt geassocieerd met ontsteking.
- Galblaas poliepen. Slechts ongeveer 5 procent van deze kleine gezwellen in uw galblaas is kanker.
- Seks. Volgens de ACS krijgen vrouwen tot vier keer vaker galblaaskanker dan mannen.
- Leeftijd. Galblaaskanker treft doorgaans mensen ouder dan 65 jaar. Gemiddeld zijn mensen 72 als ze ontdekken dat ze het hebben.
- Etnische groep. In de Verenigde Staten hebben Latijns-Amerikanen, indianen en Mexicanen het grootste risico op galblaaskanker.
- Galwegproblemen. Omstandigheden in de galwegen die de galstroom blokkeren, kunnen ervoor zorgen dat het in de galblaas terechtkomt. Dit veroorzaakt ontstekingen, wat het risico op galblaaskanker vergroot.
- Primaire scleroserende cholangitis. Littekens die ontstaan door ontsteking van de galwegen, verhogen het risico op galweg- en galblaaskanker.
- Tyfus. Salmonella-bacteriën veroorzaken tyfus. Mensen met chronische, langdurige infecties met of zonder symptomen hebben een hoger risico op galblaaskanker.
- Familieleden met galblaaskanker. Uw risico stijgt lichtjes als er een geschiedenis in uw familie is.
Tekenen en symptomen van galblaaskanker
Merkbare symptomen van galblaaskanker verschijnen meestal pas als de ziekte vergevorderd is. Daarom is het meestal al verspreid naar nabijgelegen organen en lymfeklieren of naar andere delen van je lichaam gereisd wanneer het wordt gevonden.
Wanneer ze zich voordoen, kunnen tekenen en symptomen zijn:
- buikpijn, meestal in de rechterbovenhoek van uw buik
- geelzucht, dat is geelverkleuring van uw huid en het oogwit als gevolg van hoge niveaus van bilirubine door obstructie van uw galwegen
- klonterige buik, die optreedt wanneer uw galblaas groter wordt als gevolg van geblokkeerde galwegen of de kanker verspreidt zich naar uw lever en er ontstaan knobbeltjes in uw rechter bovenbuik
- misselijkheid en overgeven
- gewichtsverlies
- koorts
- gezwollen buik
- donkere urine
Diagnose en stadiëring van galblaaskanker
Af en toe wordt galblaaskanker bij toeval gevonden in een galblaas die is verwijderd vanwege cholecystitis of om een andere reden. Maar meestal zal uw arts diagnostische tests uitvoeren omdat u symptomen kreeg.
Tests die kunnen worden gebruikt om de diagnose van galblaaskanker te diagnosticeren, op te stellen en te plannen, zijn onder meer:
- Bloedtesten. Leverfunctietests laten zien hoe goed uw lever, galblaas en galwegen werken en geven aanwijzingen over wat uw symptomen veroorzaakt.
- Echografie. Afbeeldingen van uw galblaas en lever worden gemaakt op basis van geluidsgolven. Het is een eenvoudige, gemakkelijk uit te voeren test die meestal vóór anderen wordt uitgevoerd.
- CT-scan. De afbeeldingen tonen uw galblaas en omliggende organen.
- MRI scan. De afbeeldingen tonen meer details dan andere tests.
- Percutane transhepatische cholangiografie (PTC). Dit is een röntgenfoto die wordt gemaakt nadat de kleurstof is geïnjecteerd en die blokkades in uw galwegen of lever vertoont.
- Endoscopische retrograde cholangiopancreatografie (ERCP). In deze test wordt een verlichte buis met een camera, ook wel een endoscoop genoemd, door uw mond ingebracht en naar uw dunne darm geleid. Kleurstof wordt vervolgens geïnjecteerd via een buisje in uw galkanaal en er wordt een röntgenfoto gemaakt om te zoeken naar geblokkeerde galkanalen.
- Biopsie. Een klein stukje van de tumor wordt verwijderd en onder een microscoop bekeken om een diagnose van kanker te bevestigen.
Stagering van kanker vertelt u of en waar de kanker zich buiten uw galblaas heeft verspreid. Het wordt door artsen gebruikt om te beslissen over de beste behandelstrategie en de uitkomst te bepalen.
Galblaaskanker wordt geënsceneerd met behulp van het American Joint Committee on Cancer TNM-stadiëringssysteem. De schaal gaat van 0 tot 4 op basis van hoe ver de kanker in de galblaaswand is gegroeid en hoe ver deze is verspreid.
Stadium 0 betekent dat de abnormale cellen zich niet hebben verspreid van waar ze zich voor het eerst hebben gevormd - in situ carcinoom genoemd. Grotere tumoren die zich verspreiden naar nabijgelegen organen en elke tumor die is uitgezaaid of uitgezaaid naar verre delen van uw lichaam, zijn stadium 4.
Meer informatie over de verspreiding van kanker wordt gegeven door TNM:
- T (tumor): geeft aan hoe ver de kanker in de galblaaswand is gegroeid
- N (knooppunten): geeft verspreiding aan naar lymfeklieren dicht bij uw galblaas
- M (metastase): geeft verspreiding aan naar verre delen van het lichaam
Behandeling van galblaaskanker
Chirurgie kan galblaaskanker mogelijk genezen, maar alle kanker moet worden verwijderd. Dit is alleen een optie wanneer de kanker vroeg wordt gevonden, voordat deze wordt verspreid naar nabijgelegen organen en andere delen van het lichaam.
Helaas blijkt uit statistieken van de ACS dat slechts ongeveer 1 op de 5 mensen een diagnose krijgt voordat de kanker zich heeft verspreid.
Chemotherapie en bestraling worden vaak gebruikt om ervoor te zorgen dat alle kanker na de operatie is verdwenen. Het wordt ook gebruikt voor de behandeling van galblaaskanker die niet kan worden verwijderd. Het kan de kanker niet genezen, maar kan het leven verlengen en de symptomen behandelen.
Wanneer galblaaskanker vergevorderd is, kan er nog steeds een operatie worden uitgevoerd om de symptomen te verlichten. Dit heet palliatieve zorg. Andere soorten palliatieve zorg kunnen zijn:
- pijnstillers
- misselijkheid medicatie
- zuurstof
- het plaatsen van een buis of stent in het galkanaal om het open te houden zodat het kan weglopen
Palliatieve zorg wordt ook gebruikt wanneer een operatie niet kan worden uitgevoerd omdat een persoon niet gezond genoeg is.
De vooruitzichten
De vooruitzichten voor galblaaskanker zijn afhankelijk van het stadium. Kanker in een vroeg stadium heeft een veel betere kijk dan kanker in een vergevorderd stadium.
Het overlevingspercentage na vijf jaar verwijst naar het percentage mensen met een aandoening die vijf jaar na de diagnose in leven zijn. Gemiddeld is het overlevingspercentage na vijf jaar voor alle stadia van galblaaskanker 19 procent.
Volgens ASCO is het overlevingspercentage na vijf jaar voor galblaaskanker per stadium:
- 80 procent voor carcinoom in situ (stadium 0)
- 50 procent voor kanker beperkt tot de galblaas (stadium 1)
- 8 procent voor kanker die is uitgezaaid naar de lymfeklieren (stadium 3)
- minder dan 4 procent voor uitgezaaide kanker (stadium 4)
Galblaaskanker voorkomen
Omdat de meeste risicofactoren, zoals leeftijd en etniciteit, niet kunnen worden veranderd, kan galblaaskanker niet worden voorkomen. Het hebben van een gezonde levensstijl kan echter helpen om uw risico te verlagen. Enkele tips voor een gezonde levensstijl kunnen zijn:
- Een gezond gewicht behouden. Dit is een groot deel van een gezonde levensstijl en een van de belangrijkste manieren om uw risico op het krijgen van veel soorten kanker, waaronder galblaaskanker, te verlagen.
- Een gezond dieet volgen. Het eten van groenten en fruit kan je immuunsysteem versterken en je helpen voorkomen dat je ziek wordt. Het eten van volle granen in plaats van geraffineerde granen en het beperken van bewerkte voedingsmiddelen kan u ook helpen gezond te blijven.
- Trainen. De voordelen van matige lichaamsbeweging zijn onder meer het bereiken en behouden van een gezond gewicht en het versterken van uw immuunsysteem.
