De relatie tussen baby en verzorger is belangrijk voor de ontwikkeling van een baby en zijn begrip van de wereld.
Baby's en jonge kinderen vertrouwen op verzorgers voor hun welzijn, en ze leren ook vroege sociale vaardigheden door te observeren hoe hun verzorger op hen en anderen reageert.
De manier waarop een verzorger met een baby of jong kind omgaat, kan van invloed zijn op het type hechtingsstijl dat het kind ontwikkelt.
Angstige gehechtheid is een van de vier soorten bevestigingsstijlen. Mensen die een angstige gehechtheid hebben ontwikkeld, kunnen het moeilijk vinden om zich veilig te voelen in relaties. Als jonge kinderen kunnen ze zich aan zorgverleners vastklampen of ontroostbaar worden wanneer een verzorger vertrekt.
Als volwassene kunnen ze vatbaar zijn voor jaloezie of andere onzekerheden over relaties. Angstige gehechtheid kan ook ambivalente gehechtheid worden genoemd.
Wat is gehechtheidstheorie?
De hechtingstheorie is een model dat in de jaren zestig door psychologen is bedacht. Het model is gemaakt om de manier te helpen beschrijven waarop zuigelingen en volwassenen op emotioneel niveau met anderen omgaan.
Volgens de theorie wordt tijdens de vroege kinderjaren een hechtingspatroon vastgesteld op basis van hoe de zorgverleners in de behoeften van een baby voorzien.
4 bevestigingsstijlen
- veilig
- vermijdend
- ongeorganiseerd
- angstig
De hechtingsstijl die u in de vroege kinderjaren ontwikkelt, wordt verondersteld een levenslange invloed te hebben op:
- uw vermogen om uw emoties en behoeften over te brengen aan uw partners, vrienden en familie
- hoe u op conflicten reageert
- hoe je verwachtingen vormt over je relaties
Bijlagenstijlen kunnen ook grofweg worden gecategoriseerd als veilig of onveilig. Angstige gehechtheid is een vorm van onveilige gehechtheid.
De gehechtheidsstijl waarmee je bent opgevoed, legt niet alles uit over je relaties en wie je bent als volwassene, maar als je het begrijpt, kan het helpen om patronen te verklaren die je in relaties opmerkt.
Wat veroorzaakt angstige gehechtheid?
Onderzoekers weten niet helemaal zeker wat de oorzaak is dat een persoon een specifiek gehechtheidstype ontwikkelt, hoewel opvoedingsstijl en gedrag een rol kunnen spelen.
In gevallen waarin mensen een angstig gehechtheidstype ontwikkelen, kan inconsistent ouderschap een bijdragende factor zijn.
Een ouder met inconsistent opvoedgedrag kan soms koesterend en afgestemd zijn, maar ongevoelig, emotioneel niet beschikbaar of antipathisch (koud of kritisch) op andere momenten.
Ouders kunnen ook traag of inconsistent reageren op tekenen van angst bij hun baby. Als u bijvoorbeeld een huilende baby niet opneemt om te voorkomen dat het kind wordt 'verwend', kan dit in feite leiden tot de ontwikkeling van angstige gehechtheid aan de verzorger.
Inconsistent gedrag van een ouder of verzorger kan ertoe leiden dat een kind verward en onzeker wordt, omdat het niet weet welk gedrag hij kan verwachten.
Een kind dat een angstige gehechtheid jegens een verzorger heeft ontwikkeld, kan zich 'aanhankelijk' of 'jankend' jegens hen gedragen om te proberen in hun behoeften te voorzien.
Genetica kan ook een rol spelen bij angstige gehechtheid.
Tekenen van angstige gehechtheid
Zowel kinderen als volwassenen kunnen tekenen van angstige gehechtheid vertonen. Een kind dat angstige gehechtheid aan zijn verzorger heeft ontwikkeld, kan met name angstig lijken wanneer het door die verzorger wordt gescheiden. Ze kunnen ook moeilijk te troosten zijn nadat de verzorger is teruggekeerd.
Op volwassen leeftijd heeft een persoon die angstige gehechtheid ontwikkelt mogelijk constante geruststelling en genegenheid van zijn partner nodig. Ze kunnen ook moeite hebben om alleen of alleen te zijn.
Tekenen van angstige gehechtheid bij kinderen
- huilen dat is niet gemakkelijk te troosten
- erg overstuur raken wanneer een verzorger vertrekt
- vasthouden aan hun gehechtheidsfiguren
- het verkennen van minder dan kinderen van dezelfde leeftijd
- over het algemeen angstig
- geen interactie met vreemden
- problemen hebben met het reguleren en beheersen van negatieve emoties
- agressief gedrag en slechte onderlinge interacties vertonen
Tekenen van angstige gehechtheid bij volwassenen
Als volwassene kan een angstige hechtingsstijl zich voordoen als:
- moeite om anderen te vertrouwen
- lage eigenwaarde
- maakt zich zorgen dat uw partners u zullen verlaten
- verlangen naar nabijheid en intimiteit
- overdreven afhankelijk zijn in relaties
- waarbij u regelmatig moet worden gerustgesteld dat mensen om u geven
- overdreven gevoelig zijn voor de acties en stemmingen van een partner
- zeer emotioneel, impulsief, onvoorspelbaar en humeurig zijn
Volwassenen en jongvolwassenen die angstige gehechtheid ontwikkelen, lopen mogelijk een verhoogd risico op angststoornissen.
In een onderzoek uit 2015 onder 160 adolescenten en jongvolwassenen, ontdekten onderzoekers dat een geschiedenis van emotionele verwaarlozing (antipathie) tijdens de kindertijd later in het leven werd geassocieerd met angststoornissen.
Deze aandoeningen kunnen zijn:
- sociale angst
- gegeneraliseerde angststoornis
- paniekaanvallen
Deze angststoornissen komen vaker voor bij vrouwen dan bij mannen. Depressie is een andere aandoening die zich kan voordoen.
Zijn bepaalde kinderen een verhoogd risico?
Bepaalde ervaringen uit de kindertijd kunnen de kans vergroten dat iemand deze gehechtheidsstijl zal ontwikkelen, waaronder:
- vroege scheiding van een ouder of verzorger
- een moeilijke jeugd, inclusief fysiek of seksueel misbruik
- gevallen van verwaarlozing of slechte behandeling
- zorgverleners die hen belachelijk maakten of geïrriteerd raakten als ze in nood waren
Hoe beïnvloedt angstige gehechtheid relaties?
Het kan moeilijk zijn om je veilig te voelen in elk type relatie - inclusief die met familie, vrienden en partners - als je dit type gehechtheid hebt ontwikkeld.
Mogelijk vindt u relaties regelmatig:
- stressvol
- emotioneel
- negatief
- onstabiel
U kunt zich ook onzeker voelen in relaties en een sterke angst hebben voor afwijzing of verlating.
In een vroege studie bleek dat vrouwen die angstig gehecht waren en die als kind werden misbruikt, later in hun leven problemen hadden met relaties.
Hoe kun je een partner met angstige gehechtheid helpen?
Als je een relatie hebt met iemand die is opgegroeid met angstige gehechtheid, zijn er een paar dingen die je kunt doen om ze zich veiliger te laten voelen:
- geef ze doorlopende zekerheid dat u om hen geeft
- wees consequent in het geven van aandacht
- beloften en toezeggingen nakomen
- moedig zelfbewustzijn en zelfreflectie aan om hen te helpen hun angstige gedrag te overwinnen
Kunt u uw hechtingsstijl wijzigen?
Het is mogelijk dat u het gehechtheidstype dat u in uw kindertijd ontwikkelde niet kunt veranderen, maar u kunt werken om u veiliger te voelen in uzelf en uw relaties. Dit kan veel bewuste inspanning en zelfbewustzijn vergen, maar je hebt dit.
Hier volgen enkele stappen die u kunt nemen:
- Oefen je ervan bewust te zijn hoe je met relaties omgaat.
- Raak de basis aan met de emoties die je voelt wanneer je angst of onzekerheid ervaart in een relatie, en hoe je reageert op dergelijke emoties.
- Gebruik cognitieve gedragstherapie of mindfulness-oefeningen, zoals meditatie, die u mogelijk kunnen helpen bij het reguleren van en reageren op verschillende manieren op deze emoties.
Een therapeut of relatietherapeut kan mogelijk ook helpen.
Kunt u angstige gehechtheid voorkomen?
Tips voor ouders en verzorgers
Baby's kunnen al vanaf 6 maanden anticiperen op specifieke reacties van zorgverleners op hun nood.
Als ouder of verzorger kunt u angstige gehechtheid of andere onveilige hechtingsstijlen helpen voorkomen door consequent op gevoelige en liefdevolle manieren op de nood van uw baby te reageren.
Deze strategie wordt "georganiseerd" en "veilig" genoemd. Een kind weet wat het moet doen als het in nood verkeert, omdat zijn verzorger consequent reageert op zijn behoeften.
Tips voor volwassenen met een voorgeschiedenis van angstige gehechtheid
Oefen met het communiceren van uw behoeften op een duidelijke, directe manier. Laat mensen in relaties met u weten wat u nodig heeft.
Het veranderen van uw communicatiestijl kan een uitdaging zijn. Werken met een therapeut of relatietherapeut kan helpen.
Outlook
Kinderen die leven met verzorgers die nalatig, beledigend of emotioneel niet beschikbaar zijn, hebben meer kans om angstige gehechtheid te ontwikkelen.
Deze hechtingsstijl kan het risico op angststoornissen en een laag zelfbeeld op latere leeftijd verhogen en een negatieve invloed hebben op relaties.
Als volwassene kun je misschien je gedachten herstructureren om je te helpen naar een veiligere hechtingsstijl te gaan. Dit vergt een combinatie van zelfbewustzijn, geduld en bewuste inspanning.
Samen met een therapeut werken kan ook helpen het patroon van angstige gehechtheid te doorbreken.
