Wat is het rustelozebenensyndroom?
Het rustelozebenensyndroom of RLS is een neurologische aandoening. RLS is ook bekend als de ziekte van Willis-Ekbom of RLS / WED.
RLS veroorzaakt onaangename gevoelens in de benen, samen met een krachtige drang om ze te bewegen. Voor de meeste mensen is die drang intenser als je ontspannen bent of probeert te slapen.
De grootste zorg voor mensen met RLS is dat het de slaap verstoort en overdag slaperigheid en vermoeidheid veroorzaakt. RLS en slaapgebrek kunnen u in gevaar brengen voor andere gezondheidsproblemen, waaronder depressie als ze niet worden behandeld.
RLS treft ongeveer 10 procent van de Amerikanen, volgens het National Institute of Neurological Disorders and Stroke. Het kan op elke leeftijd voorkomen, hoewel het meestal ernstiger is op middelbare leeftijd of later. Vrouwen hebben tweemaal zoveel kans als mannen op RLS.
Ten minste 80 procent van de mensen met RLS heeft een gerelateerde aandoening die periodieke ledemaatbeweging van slaap (PLMS) wordt genoemd. PLMS zorgt ervoor dat de benen tijdens de slaap trillen of trillen. Het kan elke 15 tot 40 seconden gebeuren en kan de hele nacht doorgaan. PLMS kan ook leiden tot slaaptekort.
RLS is een levenslange aandoening zonder genezing, maar medicatie kan de symptomen helpen beheersen.
Wat zijn de symptomen?
Het meest opvallende symptoom van RLS is de overweldigende drang om je benen te bewegen, vooral als je stil zit of in bed ligt. U kunt ook ongebruikelijke sensaties voelen, zoals een tintelend, kruipend of trekkend gevoel in uw benen. Beweging kan deze gevoelens verlichten.
Als u milde RLS heeft, treden de symptomen mogelijk niet elke nacht op. En je zou deze bewegingen kunnen toeschrijven aan rusteloosheid, nervositeit of stress.
Een ernstiger geval van RLS is een uitdaging om te negeren. Het kan de eenvoudigste activiteiten, zoals naar de film gaan, compliceren. Een lange vliegtuigrit kan ook moeilijk zijn.
Mensen met RLS hebben waarschijnlijk problemen om in slaap te vallen of in slaap te blijven omdat de symptomen 's nachts erger zijn. Slaperigheid overdag, vermoeidheid en slaaptekort kunnen uw fysieke en emotionele gezondheid schaden.
Symptomen hebben meestal invloed op beide zijden van het lichaam, maar sommige mensen hebben ze maar aan één kant. In milde gevallen kunnen de symptomen komen en gaan. RLS kan ook andere delen van het lichaam aantasten, inclusief uw armen en hoofd. Voor de meeste mensen met RLS verergeren de symptomen met de leeftijd.
Mensen met RLS gebruiken beweging vaak als een manier om de symptomen te verlichten. Dat kan betekenen dat je over de vloer moet ijsberen of in bed moet woelen en draaien. Als je met een partner slaapt, kan het ook hun slaap verstoren.
Wat veroorzaakt het rustelozebenensyndroom?
Vaker wel dan niet is de oorzaak van RLS een mysterie. Er kan een genetische aanleg en een omgevingsfactor zijn.
Meer dan 40 procent van de mensen met RLS heeft een familiegeschiedenis van de aandoening. In feite zijn er vijf genvarianten geassocieerd met RLS. Wanneer het in de familie voorkomt, beginnen de symptomen meestal vóór de leeftijd van 40 jaar.
Mogelijk is er een verband tussen RLS en een laag ijzergehalte in de hersenen, zelfs als uit bloedonderzoek blijkt dat uw ijzergehalte normaal is.
RLS kan in verband worden gebracht met een verstoring van de dopamine-routes in de hersenen. De ziekte van Parkinson is ook gerelateerd aan dopamine. Dat kan verklaren waarom veel mensen met Parkinson ook RLS hebben. Sommige van dezelfde medicijnen worden gebruikt om beide aandoeningen te behandelen. Onderzoek naar deze en andere theorieën is aan de gang.
Het is mogelijk dat bepaalde stoffen zoals cafeïne of alcohol symptomen kunnen veroorzaken of versterken. Andere mogelijke oorzaken zijn onder meer medicijnen om te behandelen:
- allergieën
- misselijkheid
- depressie
- psychose
Primaire RLS is niet gerelateerd aan een onderliggende aandoening. Maar RLS kan eigenlijk een uitloper zijn van een ander gezondheidsprobleem, zoals neuropathie, diabetes of nierfalen. Wanneer dat het geval is, kan het behandelen van de hoofdaandoening RLS-problemen oplossen.
Lees meer over de oorzaken van het rustelozebenensyndroom »
Risicofactoren voor rustelozebenensyndroom
Er zijn bepaalde dingen die u in een hogere risicocategorie voor RLS kunnen plaatsen. Maar het is onzeker of een van deze factoren daadwerkelijk RLS veroorzaakt.
Sommige ervan zijn:
- Geslacht: Vrouwen hebben tweemaal zoveel kans als mannen om RLS te krijgen.
- Leeftijd: hoewel u op elke leeftijd RLS kunt krijgen, komt het vaker voor en is het na middelbare leeftijd ernstiger.
- Familiegeschiedenis: u heeft meer kans op RLS als anderen in uw familie het hebben.
- Zwangerschap: sommige vrouwen ontwikkelen RLS tijdens de zwangerschap, vooral in het laatste trimester. Dit lost meestal binnen enkele weken na levering op.
- Chronische ziekten: aandoeningen zoals perifere neuropathie, diabetes en nierfalen kunnen tot RLS leiden. Vaak verlicht de behandeling van de aandoening de symptomen van RLS.
- Medicijnen: Antinausea, antipsychotica, antidepressiva en antihistaminica kunnen de symptomen van RLS veroorzaken of verergeren.
- Etniciteit: iedereen kan RLS krijgen, maar het komt vaker voor bij mensen van Noord-Europese afkomst.
Het hebben van RLS kan uw algehele gezondheid en kwaliteit van leven beïnvloeden. Als u RLS en chronische slaaptekort heeft, loopt u mogelijk een hoger risico op:
- hartziekte
- beroerte
- diabetes
- nierziekte
- depressie
- vroege dood
Diagnose van het rustelozebenensyndroom
Er is geen enkele test die RLS kan bevestigen of uitsluiten. Een groot deel van de diagnose wordt gebaseerd op uw beschrijving van symptomen.
Om een diagnose van RLS te bereiken, moet het volgende aanwezig zijn:
- overweldigende drang om te bewegen, meestal vergezeld van vreemde gewaarwordingen
- de symptomen worden 's nachts erger en zijn in het begin van de dag mild of afwezig
- sensorische symptomen worden veroorzaakt wanneer u probeert te ontspannen of te slapen
- sensorische symptomen verminderen wanneer u beweegt
Zelfs als aan alle criteria is voldaan, heeft u waarschijnlijk nog steeds een lichamelijk onderzoek nodig. Uw arts zal om andere neurologische redenen voor uw symptomen willen controleren.
Zorg ervoor dat u informatie geeft over vrij verkrijgbare medicijnen en supplementen die u gebruikt. En vertel het uw arts als u bekende chronische gezondheidsproblemen heeft.
Bloedonderzoek controleert op ijzer en andere tekortkomingen of afwijkingen. Als er enig teken is dat er iets anders dan RLS bij betrokken is, wordt u mogelijk doorverwezen naar een slaapspecialist, neuroloog of andere specialist.
Het kan moeilijker zijn om RLS te diagnosticeren bij kinderen die hun symptomen niet kunnen beschrijven.
Home remedies voor rustelozebenensyndroom
Huismiddeltjes, hoewel ze de symptomen waarschijnlijk niet volledig zullen elimineren, kunnen ze helpen verminderen. Het kan wat vallen en opstaan kosten om de remedies te vinden die het nuttigst zijn.
Hier zijn er een paar die je kunt proberen:
- Verminder of elimineer uw inname van cafeïne, alcohol en tabak.
- Streef naar een regelmatig slaapschema, met elke dag van de week dezelfde bedtijd en wektijd.
- Krijg elke dag wat beweging, zoals wandelen of zwemmen.
- Masseer of rek uw beenspieren 's avonds.
- Geniet voor het slapengaan in een warm bad.
- Gebruik een verwarmingskussen of ijspak als u symptomen ervaart.
- Oefen yoga of meditatie.
Als u zaken plant die langdurig zitten vereisen, zoals een auto- of vliegtuigreis, probeer ze dan eerder op de dag dan later te regelen.
Als u een ijzer- of andere voedingstekort heeft, vraag dan uw arts of voedingsdeskundige hoe u uw dieet kunt verbeteren. Praat met uw arts voordat u voedingssupplementen toevoegt. Het kan schadelijk zijn om bepaalde supplementen in te nemen als u geen tekort heeft.
Deze opties kunnen zelfs nuttig zijn als u medicijnen gebruikt om RLS te behandelen.
Meer informatie over huismiddeltjes voor het rustelozebenensyndroom »
Medicijnen voor het rustelozebenensyndroom
Medicatie zal RLS niet genezen, maar het kan de symptomen helpen beheersen. Enkele opties zijn:
Geneesmiddelen die dopamine verhogen (dopaminerge middelen)
Deze medicijnen helpen de beweging in je benen te verminderen.
Geneesmiddelen in deze groep zijn onder meer:
- pramipexol (Mirapex)
- ropinirol (Requip)
- rotigotine (Neupro)
Bijwerkingen kunnen zijn: licht gevoel in het hoofd en misselijkheid. Deze medicijnen kunnen na verloop van tijd minder effectief worden. Bij sommige mensen kunnen ze overdag slaperigheid, stoornissen in de impulsbeheersing en verergering van RLS-symptomen veroorzaken.
Slaapmiddelen en spierverslappers (benzodiazepines)
Deze medicijnen elimineren de symptomen niet volledig, maar ze kunnen u helpen ontspannen en beter slapen.
Geneesmiddelen in deze groep zijn onder meer:
- clonazepam (Klonopin)
- eszopiclone (Lunesta)
- temazepam (Restoril)
- zaleplon (Sonata)
- zolpidem (Ambien)
Bijwerkingen zijn onder meer slaperigheid overdag.
Narcotica (opioïden)
Deze medicijnen kunnen pijn en vreemde sensaties verminderen en u helpen ontspannen.
Geneesmiddelen in deze groep zijn onder meer:
- codeïne
- oxycodon (Oxycontin)
- gecombineerd hydrocodon en paracetamol (Norco)
- gecombineerd oxycodon en paracetamol (Percocet, Roxicet)
Bijwerkingen kunnen zijn: duizeligheid en misselijkheid. U mag deze producten niet gebruiken als u slaapapneu heeft. Deze medicijnen zijn krachtig en verslavend.
Anticonvulsiva
Deze medicijnen helpen sensorische stoornissen te verminderen:
- gabapentine (Neurontin)
- gabapentine enacarbil (Horizant)
- pregabaline (Lyrica)
Bijwerkingen kunnen zijn: duizeligheid en vermoeidheid.
Het kan verschillende pogingen kosten voordat u de juiste medicatie vindt. Uw arts zal de medicatie en dosering aanpassen als uw symptomen veranderen.
Meer informatie over vrij verkrijgbare medicijnen voor het rustelozebenensyndroom »
Restless leg syndrome bij kinderen
Kinderen kunnen dezelfde tintelende en trekkende sensaties in hun benen ervaren als volwassenen met RLS. Maar ze kunnen het moeilijk vinden om het te beschrijven. Ze zouden het een 'griezelig kruip'-gevoel kunnen noemen.
Kinderen met RLS hebben ook een overweldigende drang om hun benen te bewegen. Ze hebben meer kans dan volwassenen om overdag symptomen te hebben.
RLS kan de slaap verstoren, wat elk aspect van het leven kan beïnvloeden. Een kind met RLS lijkt misschien onoplettend, prikkelbaar of onrustig. Ze kunnen als storend of hyperactief worden bestempeld. Diagnose en behandeling van RLS kan helpen deze problemen aan te pakken en de schoolprestaties te verbeteren.
Om RLS bij kinderen tot 12 jaar te diagnosticeren, moet aan de criteria voor volwassenen worden voldaan:
- overweldigende drang om te bewegen, meestal vergezeld van vreemde gewaarwordingen
- de symptomen verergeren 's nachts
- symptomen worden veroorzaakt wanneer u probeert te ontspannen of te slapen
- symptomen verlichten wanneer u beweegt
Bovendien moet het kind de beensensaties in eigen woorden kunnen beschrijven.
Anders moeten twee van deze waar zijn:
- Er is een klinische slaapstoornis voor de leeftijd.
- Een biologische ouder of broer of zus had RLS.
- Een slaaponderzoek bevestigt een periodieke bewegingsindex van de ledematen van vijf of meer per uur slaap.
Eventuele voedingstekorten moeten worden aangepakt. Kinderen met RLS moeten cafeïne vermijden en goede slaapgewoonten ontwikkelen.
Indien nodig kunnen medicijnen worden voorgeschreven die dopamine, benzodiazepines en anticonvulsiva beïnvloeden.
Lees meer over hoe kinderen worden beïnvloed door het rustelozebenensyndroom »
Dieetaanbevelingen voor mensen met het rustelozebenensyndroom
Er zijn geen specifieke voedingsrichtlijnen voor mensen met RLS. Maar het is een goed idee om je dieet te herzien om er zeker van te zijn dat je genoeg essentiële vitamines en voedingsstoffen binnenkrijgt. Probeer caloriearm bewerkte voedingsmiddelen te snijden met weinig of geen voedingswaarde.
Sommige mensen met symptomen van RLS hebben een tekort aan met name vitamines en mineralen. Als dat het geval is, kunt u uw dieet aanpassen of voedingssupplementen nemen. Het hangt allemaal af van wat je testresultaten laten zien.
Als je een tekort aan ijzer hebt, probeer dan meer van deze ijzerrijke voedingsmiddelen aan je dieet toe te voegen:
- donkergroene bladgroenten
- erwten
- gedroogd fruit
- bonen
- rood vlees en varkensvlees
- gevogelte en zeevruchten
- met ijzer verrijkte voedingsmiddelen zoals bepaalde granen, pasta en brood
Vitamine C helpt je lichaam ijzer te absorberen, dus misschien wil je ook ijzerrijk voedsel combineren met deze bronnen van vitamine C:
- citrus sappen
- grapefruit, sinaasappels, mandarijnen, aardbeien, kiwi, meloenen
- tomaten, paprika's
- broccoli, bladgroenten
Cafeïne is lastig. Het kan bij sommige mensen symptomen van RLS veroorzaken, maar helpt anderen eigenlijk. Het is een beetje experimenteren waard om te zien of cafeïne uw symptomen beïnvloedt.
Alcohol kan RLS verergeren en het is bekend dat het de slaap verstoort. Probeer het te vermijden, vooral 's avonds.
Lees meer over hoe uw dieet de symptomen van het rustelozebenensyndroom kan verlichten »
Rustelozebenensyndroom en slapen
Die vreemde gewaarwordingen in je benen kunnen ongemakkelijk of pijnlijk zijn. En die symptomen kunnen het bijna onmogelijk maken om in slaap te vallen en in slaap te blijven.
Slaaptekort en vermoeidheid zijn gevaarlijk voor uw gezondheid en welzijn.
Naast het werken met uw arts om verlichting te vinden, zijn er een paar dingen die u kunt doen om uw kansen op een goede nachtrust te verbeteren:
- Inspecteer uw matras en kussens. Als ze oud en klonterig zijn, is het misschien tijd om ze te vervangen. Het is ook de moeite waard om te investeren in comfortabele lakens, dekens en pyjama's.
- Zorg ervoor dat raamzonwering of gordijnen buitenlicht blokkeren.
- Verwijder alle digitale apparaten, inclusief klokken, weg van uw bed.
- Verwijder rommel in de slaapkamer.
- Houd de temperatuur in je slaapkamer aan de koele kant, zodat je niet oververhit raakt.
- Zet jezelf op een slaapschema. Probeer elke avond op hetzelfde tijdstip naar bed te gaan en sta elke ochtend op dezelfde tijd op, zelfs in het weekend. Het helpt een natuurlijk slaapritme te ondersteunen.
- Stop met het gebruik van elektronische apparaten ten minste een uur voor het slapengaan.
- Masseer vlak voor het slapengaan je benen of neem een warm bad of douche.
- Probeer te slapen met een kussen tussen je benen. Het kan helpen voorkomen dat uw zenuwen samendrukken en symptomen veroorzaken.
Bekijk meer tips voor een betere nachtrust met het rustelozebenensyndroom »
Rustelozebenensyndroom en zwangerschap
Symptomen van RLS kunnen voor het eerst optreden tijdens de zwangerschap, meestal in het laatste trimester. Gegevens suggereren dat zwangere vrouwen een twee- of driemaal hoger risico op RLS hebben.
De redenen hiervoor zijn niet goed begrepen. Enkele mogelijkheden zijn vitamine- of mineraaltekorten, hormonale veranderingen of zenuwcompressie.
Zwangerschap kan ook krampen in de benen en slaapproblemen veroorzaken. Deze symptomen kunnen moeilijk te onderscheiden zijn van RLS. Als u zwanger bent en symptomen van RLS heeft, neem dan contact op met uw arts. Mogelijk moet u worden getest op ijzer of andere tekortkomingen.
U kunt ook enkele van deze thuiszorgtechnieken proberen:
- Vermijd langdurig stilzitten, vooral 's avonds.
- Probeer elke dag wat beweging te krijgen, ook al is het maar een middagwandeling.
- Masseer uw benen of voer beenrekoefeningen uit voordat u naar bed gaat.
- Probeer warmte of kou op je benen te gebruiken als ze je lastig vallen.
- Blijf bij een normaal slaapschema.
- Vermijd antihistaminica, cafeïne, roken en alcohol.
- Zorg ervoor dat je alle voedingsstoffen binnenkrijgt die je nodig hebt uit je dieet of uit prenatale vitamines.
Sommige medicijnen die worden gebruikt om RLS te behandelen, zijn niet veilig om te gebruiken tijdens de zwangerschap.
RLS tijdens de zwangerschap verdwijnt meestal binnen enkele weken na de bevalling vanzelf. Als dit niet het geval is, raadpleeg dan uw arts voor andere remedies. Zorg ervoor dat u vermeldt of u borstvoeding geeft.
Meer informatie over hoe het rustelozebenensyndroom de zwangerschap kan beïnvloeden »
Rusteloze arm, rusteloos lichaam en andere gerelateerde aandoeningen
Het wordt het rusteloze 'been'-syndroom genoemd, maar het kan ook uw armen, romp of hoofd aantasten. Beide kanten van het lichaam zijn meestal betrokken, maar sommige mensen hebben het maar aan één kant. Ondanks deze verschillen is het dezelfde aandoening.
Ongeveer 80 procent van de mensen met RLS heeft ook periodieke slaapbewegingen (PLMS). Dit veroorzaakt onwillekeurige spiertrekkingen of schokken tijdens de slaap die de hele nacht kunnen aanhouden.
Perifere neuropathie, diabetes en nierfalen veroorzaken symptomen zoals RLS. Het behandelen van de onderliggende aandoening helpt vaak.
Veel mensen met de ziekte van Parkinson hebben ook RLS. Maar de meeste mensen met RLS gaan niet door met het ontwikkelen van Parkinson. Dezelfde medicijnen kunnen de symptomen van beide aandoeningen verbeteren.
Het is niet ongebruikelijk dat mensen met multiple sclerose (MS) slaapstoornissen hebben, waaronder rusteloze benen, ledematen en lichaam. Ze zijn ook vatbaar voor spierspasmen en krampen. Medicijnen ter bestrijding van vermoeidheid bij chronische ziekten kunnen dit ook veroorzaken. Medicatie-aanpassingen en huismiddeltjes kunnen helpen.
Zwangere vrouwen lopen een hoger risico op RLS. Het lost meestal vanzelf op nadat de baby is geboren.
Iedereen kan af en toe krampen in de benen hebben of vreemde gewaarwordingen die komen en gaan. Als symptomen de slaap verstoren, raadpleeg dan uw arts voor een juiste diagnose en behandeling. Zorg ervoor dat u eventuele onderliggende gezondheidsproblemen vermeldt.
Feiten en statistieken over het rustelozebenensyndroom
Volgens het National Institute of Neurological Disorders and Stroke treft RLS ongeveer 10 procent van de Amerikanen. Dit omvat een miljoen schoolgaande kinderen.
Van de mensen met RLS had 35 procent symptomen vóór de leeftijd van 20 jaar. Een op de tien meldt symptomen op 10-jarige leeftijd. De symptomen verergeren met de leeftijd.
De incidentie is tweemaal zo hoog bij vrouwen als bij mannen. Zwangere vrouwen hebben mogelijk een twee- of driemaal hoger risico dan de algemene bevolking.
Het komt vaker voor bij mensen van Noord-Europese afkomst dan bij andere etnische groepen.
Bepaalde antihistaminica, antinausea, antidepressiva of antipsychotica kunnen de symptomen van RLS veroorzaken of verergeren.
Ongeveer 80 procent van de mensen met RLS heeft ook een aandoening die periodieke ledemaatbeweging van slaap (PLMS) wordt genoemd. PLMS omvat onvrijwillige beentrekkingen of schokken tijdens de slaap elke 15 tot 40 seconden. De meeste mensen met PLMS hebben geen RLS.
Meestal is de oorzaak van RLS niet duidelijk. Maar meer dan 40 procent van de mensen met RLS heeft een familiegeschiedenis van de aandoening. Wanneer het in de familie voorkomt, beginnen de symptomen meestal vóór de leeftijd van 40 jaar.
Er zijn vijf genvarianten geassocieerd met RLS. De verandering in het BTBD9-gen geassocieerd met een hoger risico op RLS is aanwezig bij ongeveer 75 procent van de mensen met RLS. Het wordt ook gevonden bij ongeveer 65 procent van de mensen zonder RLS.
Er is geen remedie voor RLS. Maar medicatie en aanpassingen van levensstijl kunnen de symptomen helpen beheersen.
