Wat is multiple sclerose?
Multiple sclerose (MS) is een aandoening waarbij het immuunsysteem van het lichaam gezond weefsel in het centrale zenuwstelsel (CZS) aanvalt. Getroffen gebieden zijn onder meer:
- hersenen
- ruggengraat
- optische zenuwen
Er bestaan verschillende soorten multiple sclerose, maar artsen hebben momenteel geen definitieve test om te bepalen of iemand de aandoening heeft.
Omdat er geen enkele diagnostische test voor MS is, kan uw arts verschillende tests uitvoeren om andere mogelijke aandoeningen uit te sluiten. Als de tests negatief zijn, kunnen ze andere tests voorstellen om erachter te komen of uw symptomen te wijten zijn aan MS.
Innovaties in beeldvorming en voortgezet onderzoek naar MS in het algemeen hebben echter geleid tot verbeteringen in de diagnose en behandeling van MS.
Wat zijn symptomen van MS?
Het CNS fungeert als communicatiecentrum in je lichaam. Het stuurt signalen naar je spieren om ze te laten bewegen, en het lichaam zendt signalen terug voor interpretatie door het CZS. Deze signalen kunnen berichten bevatten over wat u ziet of voelt, zoals het aanraken van een heet oppervlak.
Aan de buitenkant van de zenuwvezels die signalen dragen, bevindt zich een beschermend omhulsel genaamd myeline (MY-uh-lin). Myeline maakt het voor zenuwvezels gemakkelijker om berichten te verzenden. Het lijkt op hoe een glasvezelkabel sneller berichten kan verzenden dan een traditionele kabel.
Als je MS hebt, valt je lichaam myeline aan en de cellen die myeline maken. In sommige gevallen valt je lichaam zelfs de zenuwcellen aan.
MS-symptomen verschillen van persoon tot persoon. Soms komen en gaan de symptomen.
Artsen associëren sommige symptomen als vaker voorkomend bij mensen met MS. Deze omvatten:
- blaas- en darmstoornissen
- depressie
- moeite met denken, zoals aangetast geheugen en problemen met focussen
- moeilijk lopen, zoals uit balans raken
- duizeligheid
- vermoeidheid
- gevoelloosheid of tintelingen in het gezicht of lichaam
- pijn
- spierspasmen
- zichtproblemen, waaronder wazig zicht en pijn bij oogbewegingen
- zwakte, vooral spierzwakte
Minder vaak voorkomende MS-symptomen zijn:
- ademhalingsproblemen
- hoofdpijn
- gehoorverlies
- jeuk
- problemen met slikken
- toevallen
- spraakproblemen, zoals onduidelijke spraak
- trillingen
Als u een van deze symptomen heeft, neem dan contact op met uw arts.
Hoe verloopt de diagnose van MS?
MS is niet de enige aandoening die het gevolg is van beschadigde myeline. Er zijn andere medische aandoeningen die uw arts kan overwegen bij het diagnosticeren van MS, waaronder:
- auto-immuunziekten, zoals collageen vaatziekte
- blootstelling aan giftige chemicaliën
- Guillain-Barré-syndroom
- erfelijke aandoeningen
- virale infectie
- vitamine B12-tekort
Uw arts zal beginnen met het opvragen van uw medische geschiedenis en het beoordelen van uw symptomen. Ze zullen ook tests uitvoeren waarmee ze uw neurologische functie kunnen beoordelen. Uw neurologische evaluatie omvat:
- uw saldo testen
- je te zien lopen
- je reflexen beoordelen
- uw visie testen
Bloedonderzoek
Uw arts kan ook bloedonderzoeken laten uitvoeren. Dit is om andere medische aandoeningen en vitaminetekorten uit te sluiten die uw symptomen kunnen veroorzaken.
Mogelijke tests opgeroepen
Evoked potential (EP) -tests zijn tests die de elektrische activiteit van de hersenen meten. Als de test tekenen vertoont van vertraagde hersenactiviteit, kan dit op MS duiden.
Bij het testen van EP worden draden op de hoofdhuid over specifieke delen van uw hersenen gelegd. Je wordt dan blootgesteld aan licht, geluiden of andere sensaties terwijl een onderzoeker je hersengolven meet. Deze test is pijnloos.
Hoewel er verschillende EP-metingen zijn, is de meest geaccepteerde versie de visuele EP. Dit houdt in dat u wordt gevraagd om een scherm te bekijken met een afwisselend dambordpatroon, terwijl de arts de reactie van uw hersenen meet.
Magnetische resonantiebeeldvorming (MRI)
Magnetische resonantiebeeldvorming (MRI) kan abnormale laesies in de hersenen of het ruggenmerg vertonen die kenmerkend zijn voor een MS-diagnose. Bij MRI-scans zien deze laesies er helder wit of erg donker uit.
Omdat u om andere redenen laesies in de hersenen kunt hebben, zoals na een beroerte, moet uw arts deze oorzaken uitsluiten voordat hij een MS-diagnose stelt.
Een MRI houdt geen blootstelling aan straling in en is niet pijnlijk. De scan gebruikt een magnetisch veld om de hoeveelheid water in het weefsel te meten. Meestal stoot myeline water af. Als een persoon met MS myeline heeft beschadigd, zal er meer water in de scan verschijnen.
Lumbale punctie (ruggengraat)
Deze procedure wordt niet altijd gebruikt om MS te diagnosticeren. Maar het is een van de mogelijke diagnostische procedures. Bij een lumbaalpunctie wordt een naald in het wervelkanaal gestoken om vocht te verwijderen.
Een laboratoriumprofessional test het ruggenmergvocht op de aanwezigheid van bepaalde antilichamen die mensen met MS hebben. De vloeistof kan ook worden getest op infectie, wat uw arts kan helpen MS uit te sluiten.
Diagnostische criteria
Artsen moeten mogelijk diagnostische tests voor MS meerdere keren herhalen voordat ze de diagnose kunnen bevestigen. Dit komt omdat MS-symptomen kunnen veranderen. Ze kunnen iemand met MS diagnosticeren als het testen op de volgende criteria wijst:
- Tekenen en symptomen geven aan dat er schade is aan de myeline in het CZS.
- De arts heeft via een MRI ten minste twee of meer laesies in twee of meer delen van het CZS geïdentificeerd.
- Er is bewijs op basis van een lichamelijk onderzoek dat het CZS is aangetast.
- Een persoon heeft gedurende ten minste één dag twee of meer episodes van aangetaste neurologische functie gehad en deze kwamen een maand na elkaar voor. Of de symptomen van een persoon zijn in de loop van een jaar verergerd.
- De arts kan geen andere verklaring vinden voor de symptomen van de persoon.
Diagnostische criteria zijn in de loop van de jaren veranderd en zullen waarschijnlijk blijven veranderen naarmate nieuwe technologie en onderzoek zich aandient.
De meest recent geaccepteerde criteria zijn in 2017 gepubliceerd als de herziene McDonald Criteria. Het internationale panel voor de diagnose van multiple sclerose heeft deze criteria vrijgegeven.
Een van de recentere innovaties bij het diagnosticeren van MS is een hulpmiddel dat optische coherentietomografie (OCT) wordt genoemd. Met deze tool kan een arts afbeeldingen verkrijgen van de optische zenuw van een persoon. De test is pijnloos en lijkt veel op het maken van een foto van uw oog.
Artsen weten dat mensen met MS de neiging hebben om optische zenuwen te hebben die er anders uitzien dan mensen die de ziekte niet hebben. Met OCT kan een arts ook de ooggezondheid van een persoon volgen door naar de oogzenuw te kijken.
Is het diagnoseproces voor elk type MS verschillend?
Artsen hebben een aantal MS-typen geïdentificeerd. In 2013 heeft de Internationale Adviescommissie voor klinische proeven van MS de beschrijvingen van deze typen herzien op basis van nieuw onderzoek en bijgewerkte beeldvormende technologie.
Hoewel de diagnose van MS eerste criteria heeft, is het bepalen van het MS-type dat een persoon heeft een kwestie van het volgen van de MS-symptomen van een persoon in de loop van de tijd. Om te bepalen welk type MS een persoon heeft, zoeken artsen naar
- MS-activiteit
- kwijtschelding
- voortgang van de aandoening
De soorten MS zijn onder meer:
Relapsing-remitting MS
Geschat wordt dat 85 procent van de mensen met MS in eerste instantie de diagnose relapsing-remitting MS krijgt, die wordt gekenmerkt door recidieven. Dit betekent dat er nieuwe MS-symptomen verschijnen en worden gevolgd door een remissie van de symptomen.
Ongeveer de helft van de symptomen die optreden bij recidieven laat enkele aanhoudende problemen achter, maar deze kunnen zeer klein zijn. Tijdens een remissie wordt de toestand van een persoon niet erger.
Primaire progressieve MS
De National MS Society schat dat 15 procent van de mensen met MS primaire progressieve MS heeft. Degenen met dit type ervaren een gestage verslechtering van de symptomen, meestal met minder terugvallen en remissies vroeg in hun diagnose.
Secundaire progressieve MS
Mensen met dit type MS hebben een vroege terugval en remissie, en de symptomen verergeren in de loop van de tijd.
Klinisch geïsoleerd syndroom (CIS)
Een arts kan een diagnose stellen van een persoon met klinisch geïsoleerd syndroom (CIS) als deze een episode van neurologische symptomen heeft die verband houdt met MS en die ten minste 24 uur duurt. Deze symptomen zijn onder meer ontsteking en schade aan myeline.
Slechts één episode van het ervaren van een symptoom geassocieerd met MS betekent niet dat een persoon MS zal ontwikkelen.
Als de MRI-resultaten van een persoon met CIS echter aantonen dat ze mogelijk een hoger risico lopen om MS te ontwikkelen, wordt in de nieuwe richtlijnen aanbevolen om een ziektemodificerende therapie te starten.
Afhalen
Volgens de National MS Society hebben deze richtlijnen het potentieel om het begin van MS te verminderen bij mensen bij wie de symptomen in een zeer vroeg stadium worden ontdekt.
