Wat is bloedarmoede?
Bloedarmoede treedt op wanneer het aantal gezonde rode bloedcellen in uw lichaam te laag is. Rode bloedcellen vervoeren zuurstof naar alle weefsels van het lichaam, dus een laag aantal rode bloedcellen geeft aan dat de hoeveelheid zuurstof in uw bloed lager is dan zou moeten.
Veel van de symptomen van bloedarmoede worden veroorzaakt door verminderde zuurstoftoevoer naar de vitale weefsels en organen van het lichaam.
Bloedarmoede wordt gemeten op basis van de hoeveelheid hemoglobine - het eiwit in rode bloedcellen dat zuurstof van de longen naar de lichaamsweefsels transporteert.
Bloedarmoede treft meer dan 1,6 miljard mensen over de hele wereld. Vrouwen en mensen met chronische ziekten zoals kanker hebben het grootste risico bloedarmoede te ontwikkelen.
Wat veroorzaakt bloedarmoede?
Dieetijzer, vitamine B12 en foliumzuur zijn essentieel voor het rijpen van rode bloedcellen in het lichaam. Normaal gesproken wordt 0,8 tot 1 procent van de rode bloedcellen van het lichaam elke dag vervangen, en de gemiddelde levensduur van rode bloedcellen is 100 tot 120 dagen. Elk proces dat een negatief effect heeft op dit evenwicht tussen de productie en vernietiging van rode bloedcellen, kan bloedarmoede veroorzaken.
Oorzaken van bloedarmoede zijn over het algemeen verdeeld in die welke de productie van rode bloedcellen verminderen en die die de vernietiging van rode bloedcellen verhogen.
Factoren die de productie van rode bloedcellen verminderen
De dingen die de productie van rode bloedcellen doorgaans verminderen en bloedarmoede veroorzaken, zijn onder meer:
- onvoldoende stimulatie van de aanmaak van rode bloedcellen door het hormoon erytropoëtine, dat door de nieren wordt aangemaakt
- onvoldoende inname via de voeding van ijzer, vitamine B12 of foliumzuur
- hypothyreoïdie
Factoren die de vernietiging van rode bloedcellen verhogen
Aan de andere kant kan elke aandoening die rode bloedcellen sneller vernietigt dan ze zijn gemaakt, bloedarmoede veroorzaken. Dit komt meestal voor als gevolg van bloedingen, wat kan gebeuren vanwege:
- endometriose
- ongevallen
- gastro-intestinale laesies
- menstruatie
- bevalling
- overmatig bloeden van de baarmoeder
- chirurgie
- cirrose, waarbij littekens van de lever optreden
- fibrose (littekenweefsel) in het beenmerg
- hemolyse, een scheuring van rode bloedcellen die kan optreden bij sommige medicijnen of Rh-incompatibiliteit
- aandoeningen van de lever en milt
-
genetische aandoeningen zoals:
- glucose-6-fosfaatdehydrogenase (G6PD) -deficiëntie
- thalassemie
- sikkelcelanemie
Over het algemeen is ijzertekort echter de meest voorkomende oorzaak van bloedarmoede. Het is verantwoordelijk voor bijna de helft van alle gevallen van bloedarmoede en is wereldwijd een belangrijke voedingsstoornis.
Dagelijkse voedingsbehoeften en bloedarmoede
De dagelijkse behoefte aan vitamines en ijzer is afhankelijk van geslacht en leeftijd.
Vrouwen hebben meer ijzer en foliumzuur nodig dan mannen vanwege ijzerverlies tijdens hun menstruatiecyclus en foetale ontwikkeling tijdens zwangerschap en borstvoeding.
Ijzer
Volgens de National Institutes of Health is de aanbevolen dagelijkse ijzerinname voor volwassenen van 19 tot 50 jaar als volgt:
| Voor mannen | 8 mg |
| Voor vrouwen | 18 mg |
| Tijdens de zwangerschap | 27 mg |
| Tijdens het geven van borstvoeding | 9 mg |
Mannen en vrouwen ouder dan 50 hebben dagelijks slechts 8 milligram (mg) ijzer nodig. Een supplement kan nodig zijn als voldoende ijzerniveaus niet kunnen worden verkregen via een dieet alleen.
Goede bronnen van ijzer in de voeding zijn onder meer:
- kip en runderlever
- donker kalkoenvlees
- rood vlees, zoals rundvlees
- zeevruchten
- verrijkte granen
- havermout
- linzen
- bonen
- spinazie
Foliumzuur
Foliumzuur is de vorm van foliumzuur die van nature in het lichaam voorkomt.
Mannen en vrouwen ouder dan 14 jaar hebben 400 microgram folaatequivalenten (mcg / DFE) per dag nodig.
Voor vrouwen die zwanger zijn of borstvoeding geven, neemt de aanbevolen inname toe tot respectievelijk 600 mcg / DFE en 500 mcg / DFE per dag.
Voorbeelden van voedingsmiddelen die rijk zijn aan foliumzuur zijn:
- runderlever
- linzen
- spinazie
- geweldige noordelijke bonen
- asperges
- eieren
Je kunt ook foliumzuur aan je dieet toevoegen met verrijkte granen en brood.
Vitamine b12
De dagelijkse aanbeveling voor volwassenen voor vitamine B-12 is 2,4 mcg. Vrouwen en tieners die zwanger zijn, hebben 2,6 mcg per dag nodig en degenen die borstvoeding geven, hebben dagelijks 2,8 mcg nodig.
Runderlever en venusschelpen zijn twee van de beste bronnen van vitamine B12. Andere goede bronnen zijn onder meer:
- vis
- vlees
- gevogelte
- eieren
- andere zuivelproducten
Vitamine B-12 is ook verkrijgbaar als supplement voor degenen die niet genoeg krijgen van hun dieet alleen.
Wat zijn de symptomen van bloedarmoede?
Mensen met bloedarmoede zien er bleek uit en klagen vaak dat ze het koud hebben.
Ze kunnen ook last krijgen van:
- duizeligheid of duizeligheid, vooral bij actief of staand
- ongebruikelijke onbedwingbare trek, zoals het willen eten van ijs, klei of vuil
- moeite met concentreren of vermoeidheid
- constipatie
Sommige soorten bloedarmoede kunnen een ontsteking van de tong veroorzaken, wat resulteert in een gladde, glanzende, rode en vaak pijnlijke tong.
Bij ernstige bloedarmoede kan flauwvallen optreden. Andere symptomen zijn onder meer:
- broze nagels
- kortademigheid
- pijn op de borst
Het zuurstofgehalte in het bloed kan zo laag zijn dat een persoon met ernstige bloedarmoede een hartaanval kan krijgen.
Als u een lichamelijk onderzoek krijgt en bloedarmoede heeft, kunnen uw resultaten aantonen:
- hoge of lage bloeddruk
- bleke huid
- geelzucht
- een verhoogde hartslag
- een hartgeruis
- vergrote lymfeklieren
- een vergrote milt of lever
- atrofische glossitis van de tong
Mensen met tekenen of symptomen van bloedarmoede moeten medische hulp inroepen, vooral als ze flauwvallen of pijn op de borst krijgen.
Hoe wordt bloedarmoede gediagnosticeerd?
Een diagnose van bloedarmoede begint met zowel uw gezondheidsgeschiedenis als uw familiegeschiedenis, samen met een lichamelijk onderzoek.
Een familiegeschiedenis van bepaalde soorten bloedarmoede, zoals sikkelcelanemie, kan nuttig zijn. Een geschiedenis van blootstelling aan giftige stoffen thuis of op de werkplek kan wijzen op een milieubelasting.
Laboratoriumtests worden vaak gebruikt om artsen te helpen de oorzaak van de bloedarmoede te achterhalen.
Tests om bloedarmoede te diagnosticeren zijn onder meer:
- Volledig bloedbeeld (CBC). De CBC-bloedtest toont het aantal en de grootte van de rode bloedcellen. Het laat ook zien of het niveau van andere bloedcellen zoals witte bloedcellen en bloedplaatjes normaal is.
- Serum ijzerniveaus. Deze bloedtest laat zien of ijzertekort de oorzaak is van bloedarmoede.
- Ferritin-test. Deze bloedtest analyseert ijzervoorraden.
- Vitamine B-12-test. Deze bloedtest toont vitamine B12-niveaus en helpt uw arts te bepalen of deze te laag zijn.
- Foliumzuurtest. Deze bloedtest laat zien of de serumfolaatspiegels laag zijn.
- Ontlastingstest voor occult bloed. Deze test brengt een chemische stof aan op een ontlastingsmonster om te zien of er bloed aanwezig is. Als de test positief is, betekent dit dat er ergens in het maagdarmkanaal bloed verloren gaat, van de mond tot het rectum. Problemen zoals maagzweren, colitis ulcerosa en darmkanker kunnen bloed in de ontlasting veroorzaken.
Aanvullende tests
Op basis van de resultaten van deze tests kunnen artsen aanvullende tests bestellen, zoals:
- een bovenste GI
- een bariumklysma
- thoraxfoto's
- een CT-scan van uw buik
Bloedarmoede behandelen
Bloedarmoede behandelen hangt af van de oorzaak.
Bloedarmoede veroorzaakt door onvoldoende hoeveelheden ijzer in de voeding, vitamine B12 en foliumzuur wordt behandeld met voedingssupplementen. In sommige gevallen zijn injecties met B-12 nodig omdat het niet goed uit het spijsverteringskanaal wordt opgenomen.
Uw arts en voedingsdeskundige kunnen een dieet voorschrijven dat de juiste hoeveelheden vitamines, mineralen en andere voedingsstoffen bevat. Een goed dieet kan helpen voorkomen dat dit soort bloedarmoede terugkeert.
In sommige gevallen, als de bloedarmoede ernstig is, gebruiken artsen erytropoëtine-injecties om de productie van rode bloedcellen in het beenmerg te verhogen. Als er een bloeding optreedt of als het hemoglobinegehalte erg laag is, kan een bloedtransfusie nodig zijn.
OutlookWat zijn de vooruitzichten voor bloedarmoede?
De langetermijnvooruitzichten voor bloedarmoede zijn afhankelijk van de oorzaak en de respons op de behandeling. Bloedarmoede is zeer goed te behandelen, maar het kan gevaarlijk zijn als het niet wordt behandeld.
Besteed aandacht aan voedseletiketten en investeer in een multivitamine om ervoor te zorgen dat u de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid ijzer krijgt.
Praat met uw arts als u symptomen van bloedarmoede ervaart, vooral als u er een familiegeschiedenis van heeft. Uw arts zal u waarschijnlijk op weg helpen met een dieet of supplementenregime om uw ijzerinname te verhogen.
Een ijzertekort kan ook een teken zijn van ernstigere medische aandoeningen, dus het is belangrijk om op je lichaam te letten. In de meeste gevallen kan het aanpassen van uw dieet of het nemen van een ijzersupplement uw bloedarmoede oplossen.
