Een coma is een langdurige bewusteloosheid. Een coma treedt op wanneer een deel van de hersenen tijdelijk of permanent is beschadigd. Deze schade resulteert in bewusteloosheid, een onvermogen om wakker te worden en niet meer te reageren op prikkels zoals pijn, geluid en licht. Het woord "coma" is afgeleid van het Griekse woord "koma", wat "diepe slaap" betekent.
Coma's hebben een aantal mogelijke oorzaken. Deze variëren van letsel of ziekte tot beroerte, tot tumoren, tot alcohol- en drugsmisbruik.
Een persoon die in coma ligt, leeft, maar kan niet naar believen bewegen. Ze kunnen niet denken, praten of reageren op hun omgeving. Belangrijke functies, zoals ademhaling en bloedcirculatie, blijven intact.
Een coma is een medisch noodgeval. Zorgverleners moeten snel werken om het leven en de functie van de hersenen te behouden. Ze moeten de patiënt ook gezond houden in de loop van zijn of haar coma.
Een coma kan een uitdaging zijn om te diagnosticeren en te behandelen. Het duurt meestal niet langer dan vier weken en het herstel vindt geleidelijk plaats. Sommige patiënten blijven echter jaren of zelfs decennia in coma.
Wat veroorzaakt een coma?
Coma's worden veroorzaakt door schade aan de hersenen, met name de diffuse bilaterale hersenschorscortex of het reticulaire activeringssysteem. Dit deel van de hersenen regelt opwinding en bewustzijn. Schade hier kan het gevolg zijn van veel potentiële factoren. Dit omvat hoofdletsel, zuurstofverlies, bloeding of druk in de hersenen, infecties, metabole problemen en toxische factoren. Enkele specifieke voorbeelden zijn:
- traumatisch hersenletsel, zoals veroorzaakt door verkeersongevallen of gewelddadige gevechten
- beroerte (verminderde bloedtoevoer naar de hersenen)
- tumoren in de hersenen of hersenstam
- zuurstofgebrek in de hersenen na te zijn gered van verdrinking of een hartaanval
- diabetes, waardoor de bloedsuikerspiegel te hoog (hyperglycemie) of te laag (hypoglykemie) wordt en kan leiden tot zwelling van de hersenen
- overdosering op drugs of alcohol
- koolstofmonoxidevergiftiging
- opeenhoping van gifstoffen in het lichaam, zoals ammoniak, ureum of kooldioxide
- vergiftiging door zware metalen zoals lood
- infecties zoals meningitis of encefalitis
- herhaalde aanvallen
- elektrolytische verstoring
Wat zijn de symptomen van een coma?
Een coma is een medisch noodgeval en vereist onmiddellijke medische aandacht. Tekenen van een coma kunnen zijn:
- gesloten ogen
- niet reageren
- onregelmatige ademhaling
- geen reactie van ledematen, behalve reflexen
- geen reactie op pijn, behalve reflexen
- leerlingen reageren niet op licht
Hoe wordt een coma gediagnosticeerd?
Mensen in coma kunnen niet spreken of zich op andere manieren uiten. Zorgverleners moeten vertrouwen op informatie van dierbaren of getuigen. Ze zoeken ook naar fysieke tekenen die informatie kunnen geven over de oorzaak van de coma.
De zorgverlener zal vrienden en familie vragen naar gebeurtenissen of symptomen die tot de coma hebben geleid. Ze zullen ook vragen stellen over recente veranderingen in het leven van de patiënt, medische geschiedenis en drugsgebruik. Zorgwekkende drugs zijn onder meer voorgeschreven medicijnen en vrij verkrijgbare medicijnen, evenals recreatieve drugs.
Er wordt een lichamelijk onderzoek afgenomen. Dit kan zijn:
- reflexen controleren
- het observeren van ademhalingspatronen
- controleren op tekenen van blauwe plekken op de huid die mogelijk zijn veroorzaakt door trauma
- het bepalen van de reactie van de patiënt op pijnlijke prikkels
- het observeren van pupilgrootte
Bloedonderzoek en andere laboratoriumtests worden gebruikt om te testen op het volgende:
- bloedbeeld
- schildklier- en leverfunctie
- elektrolyt niveaus
- koolstofmonoxidevergiftiging
- overdosis drugs
- overdosis alcohol
- infecties van het zenuwstelsel
Tests kunnen worden gebruikt om afbeeldingen van de hersenen te maken (hersenscans), om hersenletsel te lokaliseren en om te zoeken naar tekenen van hersenbloeding, tumoren, beroerte of toevallen. Deze tests omvatten:
- computertomografie (CT) -scans, die röntgenstralen gebruiken om een gedetailleerd beeld van de hersenen te creëren
- magnetische resonantiebeeldvorming (MRI), die radiogolven en magneten gebruikt om de hersenen te bekijken; en
- elektro-encefalografie (EEG), die de elektrische activiteit in de hersenen meet
Hoe wordt een coma behandeld?
De eerste prioriteit van de behandeling is het behoud van het leven en de functie van de hersenen. Antibiotica kunnen meteen worden gegeven als er een infectie in de hersenen is. Medicijnen voor de behandeling van de onderliggende aandoening worden toegediend als de oorzaak van de coma bekend is, zoals bij een overdosis drugs. Er kan een operatie nodig zijn om zwelling in de hersenen te verminderen.
Een team van medische professionals zal met de comateuze patiënt werken zodra ze gestabiliseerd zijn. Ze zullen werken om infecties, doorligwonden en contracturen van de spieren te voorkomen. Het team zorgt er ook voor dat de patiënt tijdens hun coma evenwichtige voeding krijgt.
Wat kan er op de lange termijn worden verwacht?
Een coma duurt meestal niet langer dan vier weken. Sommige mensen kunnen echter veel langer in coma blijven. De resultaten op lange termijn zijn afhankelijk van de oorzaak van de coma en de plaats en de omvang van de hersenschade. De prognose kan goed zijn voor mensen van wie de coma's worden veroorzaakt door een overdosis drugs. De ernst van de hersenschade bepaalt het resultaat op lange termijn.
Sommige mensen komen uit een coma met fysieke, intellectuele of psychologische problemen. Patiënten die langer dan een jaar in coma blijven, komen waarschijnlijk niet uit die toestand. Mogelijke complicaties tijdens een coma zijn onder meer infecties, bloedstolsels en decubitus.
