Wat is psoriasis?
Psoriasis is een chronische auto-immuunziekte die de snelle opbouw van huidcellen veroorzaakt. Deze opeenhoping van cellen veroorzaakt schilfering op het huidoppervlak.
Ontsteking en roodheid rond de weegschaal komen vrij vaak voor. Typische psoriatische schubben zijn witachtig zilver en ontwikkelen zich in dikke, rode vlekken. Soms zullen deze plekken barsten en bloeden.
Psoriasis is het resultaat van een versneld huidproductieproces. Huidcellen groeien meestal diep in de huid en stijgen langzaam naar de oppervlakte. Uiteindelijk vallen ze eraf. De typische levenscyclus van een huidcel is één maand.
Bij mensen met psoriasis kan dit productieproces binnen enkele dagen plaatsvinden. Hierdoor hebben huidcellen geen tijd om eraf te vallen. Deze snelle overproductie leidt tot de opbouw van huidcellen.
Schubben ontwikkelen zich meestal op gewrichten, zoals ellebogen en knieën. Ze kunnen zich overal op het lichaam ontwikkelen, inclusief de:
- handen
- voeten
- nek
- hoofdhuid
- gezicht
Minder voorkomende soorten psoriasis tasten de nagels, de mond en het gebied rond de geslachtsdelen aan.
Volgens een onderzoek hebben ongeveer 7,4 miljoen Amerikanen psoriasis. Het wordt vaak geassocieerd met verschillende andere voorwaarden, waaronder:
- type 2 diabetes
- inflammatoire darmziekte
- hartziekte
- psoriatische arthritis
- ongerustheid
- depressie
Wat zijn de verschillende soorten psoriasis?
Er zijn vijf soorten psoriasis:
Plaque psoriasis
Plaque psoriasis is het meest voorkomende type psoriasis.
De American Academy of Dermatology (AAD) schat dat ongeveer 80 procent van de mensen met de aandoening plaque psoriasis heeft. Het veroorzaakt rode, ontstoken plekken die delen van de huid bedekken. Deze plekken zijn vaak bedekt met wit-zilveren schubben of plaques. Deze plaques worden vaak aangetroffen op de ellebogen, knieën en hoofdhuid.
Guttate psoriasis
Guttate psoriasis komt vaak voor bij kinderen. Dit type psoriasis veroorzaakt kleine roze vlekjes. De meest voorkomende plaatsen voor psoriasis guttate zijn de romp, armen en benen. Deze plekken zijn zelden dik of verhoogd zoals plaque psoriasis.
Pustulaire psoriasis
Pustulaire psoriasis komt vaker voor bij volwassenen. Het veroorzaakt witte, met etter gevulde blaren en brede delen van de rode, ontstoken huid. Pustulaire psoriasis is meestal gelokaliseerd in kleinere delen van het lichaam, zoals handen of voeten, maar kan wijdverbreid zijn.
Inverse psoriasis
Inverse psoriasis veroorzaakt heldere delen van rode, glanzende, ontstoken huid. Patches van omgekeerde psoriasis ontwikkelen zich onder oksels of borsten, in de lies of rond huidplooien in de geslachtsorganen.
Erythrodermische psoriasis
Erythrodermische psoriasis is een ernstige en zeer zeldzame vorm van psoriasis.
Deze vorm bedekt vaak grote delen van het lichaam tegelijk. De huid ziet er bijna verbrand uit. Schubben die zich vaak ontwikkelen, verdwijnen in grote secties of vellen. Het is niet ongebruikelijk dat een persoon met dit type psoriasis koorts krijgt of erg ziek wordt.
Dit type kan levensbedreigend zijn, dus personen moeten onmiddellijk een arts raadplegen.
Bekijk foto's van de verschillende soorten psoriasis.
Wat zijn de symptomen?
Psoriasissymptomen verschillen van persoon tot persoon en zijn afhankelijk van het type psoriasis. Psoriasisgebieden kunnen zo klein zijn als een paar schilfers op de hoofdhuid of elleboog, of het grootste deel van het lichaam bedekken.
De meest voorkomende symptomen van plaque psoriasis zijn onder meer:
- rode, verheven, ontstoken plekken op de huid
- witachtig zilveren schubben of plaques op de rode plekken
- droge huid die kan barsten en bloeden
- pijn rond pleisters
- jeuk en branderig gevoel rond pleisters
- dikke, ontpitte nagels
- pijnlijke, gezwollen gewrichten
Niet iedereen zal al deze symptomen ervaren. Sommige mensen zullen geheel andere symptomen ervaren als ze een minder vaak voorkomend type psoriasis hebben.
De meeste mensen met psoriasis doorlopen 'cycli' van symptomen. De aandoening kan enkele dagen of weken ernstige symptomen veroorzaken, en dan kunnen de symptomen verdwijnen en bijna onmerkbaar zijn. Dan, binnen een paar weken of als de aandoening verergert door een veel voorkomende psoriasis-trigger, kan de aandoening opnieuw oplaaien. Soms verdwijnen de symptomen van psoriasis volledig.
Als u geen actieve tekenen van de aandoening heeft, bevindt u zich mogelijk in 'remissie'. Dat betekent niet dat psoriasis niet terugkomt, maar voorlopig ben je symptoomvrij.
Is psoriasis besmettelijk?
Psoriasis is niet besmettelijk. Je kunt de huidaandoening niet van de ene persoon op de andere doorgeven. Het aanraken van een psoriatische laesie bij een andere persoon zal er niet toe leiden dat u de aandoening ontwikkelt.
Het is belangrijk om te worden geïnformeerd over de aandoening, omdat veel mensen denken dat psoriasis besmettelijk is.
Wat veroorzaakt psoriasis?
Artsen weten niet wat psoriasis veroorzaakt. Dankzij tientallen jaren van onderzoek hebben ze echter een algemeen idee van twee sleutelfactoren: genetica en het immuunsysteem.
Immuunsysteem
Psoriasis is een auto-immuunziekte. Auto-immuunziekten zijn het gevolg van het feit dat het lichaam zichzelf aanvalt. In het geval van psoriasis vallen witte bloedcellen, bekend als T-cellen, ten onrechte de huidcellen aan.
In een typisch lichaam worden witte bloedcellen ingezet om binnenvallende bacteriën aan te vallen en te vernietigen en infecties te bestrijden. Deze verkeerde aanval zorgt ervoor dat het productieproces van huidcellen in overdrive gaat. Door de versnelde productie van huidcellen ontstaan er te snel nieuwe huidcellen. Ze worden naar het huidoppervlak geduwd, waar ze zich opstapelen.
Dit resulteert in de plaques die het vaakst worden geassocieerd met psoriasis. De aanvallen op de huidcellen veroorzaken ook de ontwikkeling van rode, ontstoken delen van de huid.
Genetica
Sommige mensen erven genen waardoor ze meer kans hebben om psoriasis te ontwikkelen. Als u een direct familielid heeft met de huidaandoening, is uw risico op het ontwikkelen van psoriasis hoger. Het percentage mensen met psoriasis en een genetische aanleg is echter klein. Ongeveer 2 tot 3 procent van de mensen met het gen ontwikkelt de aandoening, volgens de National Psoriasis Foundation (NPF).
Lees meer over de oorzaken van psoriasis.
Diagnose van psoriasis
Er kunnen twee tests of onderzoeken nodig zijn om psoriasis te diagnosticeren.
Fysiek onderzoek
De meeste artsen kunnen een diagnose stellen met een eenvoudig lichamelijk onderzoek. Symptomen van psoriasis zijn typisch duidelijk en gemakkelijk te onderscheiden van andere aandoeningen die vergelijkbare symptomen kunnen veroorzaken.
Zorg ervoor dat u tijdens dit onderzoek uw arts alle zorgpunten laat zien. Laat uw arts bovendien weten of familieleden de aandoening hebben.
Biopsie
Als de symptomen onduidelijk zijn of als uw arts de vermoedelijke diagnose wil bevestigen, kunnen ze een klein stukje huid nemen. Dit staat bekend als een biopsie.
De huid wordt naar een laboratorium gestuurd, waar het onder een microscoop wordt onderzocht. Het onderzoek kan een diagnose stellen van het type psoriasis dat u heeft. Het kan ook andere mogelijke aandoeningen of infecties uitsluiten.
De meeste biopsieën worden op de dag van uw afspraak in het kantoor van uw arts gedaan. Uw arts zal waarschijnlijk een lokaal verdovend medicijn injecteren om de biopsie minder pijnlijk te maken. Vervolgens sturen ze de biopsie voor analyse naar een laboratorium.
Wanneer de resultaten terugkeren, kan uw arts een afspraak maken om de bevindingen en behandelingsopties met u te bespreken.
Psoriasis-triggers: stress, alcohol en meer
Externe 'triggers' kunnen een nieuwe aanval van psoriasis veroorzaken. Deze triggers zijn niet voor iedereen hetzelfde. Ze kunnen ook na verloop van tijd voor u veranderen.
De meest voorkomende triggers voor psoriasis zijn onder meer:
Spanning
Ongewoon hoge stress kan een opflakkering veroorzaken. Als u leert uw stress te verminderen en te beheersen, kunt u opflakkeringen verminderen en mogelijk voorkomen.
Alcohol
Zwaar alcoholgebruik kan opflakkeringen van psoriasis veroorzaken. Als u overmatig alcohol gebruikt, kunnen psoriasisuitbraken vaker voorkomen. Het verminderen van alcoholgebruik is slimmer dan alleen je huid. Uw arts kan u helpen een plan op te stellen om te stoppen met drinken als u hulp nodig heeft.
Letsel
Een ongeval, snijwond of schaafwond kan een opflakkering veroorzaken. Schoten, vaccins en zonnebrand kunnen ook een nieuwe uitbraak veroorzaken.
Medicijnen
Sommige medicijnen worden als psoriasis-triggers beschouwd. Deze medicijnen zijn onder meer:
- lithium
- antimalariamedicatie
- medicijnen tegen hoge bloeddruk
Infectie
Psoriasis wordt, althans gedeeltelijk, veroorzaakt doordat het immuunsysteem per ongeluk gezonde huidcellen aanvalt. Als je ziek bent of tegen een infectie vecht, zal je immuunsysteem overdrive worden om de infectie te bestrijden. Dit kan een nieuwe opflakkering van psoriasis veroorzaken. Strep-keel is een veel voorkomende trigger.
Hier zijn nog 10 psoriasis-triggers die u kunt vermijden.
Behandelingsopties voor psoriasis
Psoriasis is niet te genezen. Behandelingen zijn bedoeld om ontstekingen en schilfers te verminderen, de groei van huidcellen te vertragen en plaques te verwijderen. Psoriasisbehandelingen vallen in drie categorieën:
Actuele behandelingen
Crèmes en zalven die rechtstreeks op de huid worden aangebracht, kunnen nuttig zijn bij het verminderen van milde tot matige psoriasis.
Topische psoriasisbehandelingen omvatten:
- actuele corticosteroïden
- actuele retinoïden
- anthralin
- vitamine D-analogen
- salicylzuur
- vochtinbrengende crème
Systemische medicijnen
Mensen met matige tot ernstige psoriasis en degenen die niet goed hebben gereageerd op andere soorten behandelingen, moeten mogelijk orale of geïnjecteerde medicijnen gebruiken. Veel van deze medicijnen hebben ernstige bijwerkingen. Artsen schrijven ze meestal voor korte tijd voor.
Deze medicijnen zijn onder meer:
- methotrexaat
- cyclosporine (Sandimmune)
- biologische geneesmiddelen
- retinoïden
Lichttherapie
Deze psoriasisbehandeling maakt gebruik van ultraviolet (UV) of natuurlijk licht. Zonlicht doodt de overactieve witte bloedcellen die gezonde huidcellen aanvallen en de snelle celgroei veroorzaken. Zowel UVA- als UVB-licht kan nuttig zijn bij het verminderen van de symptomen van milde tot matige psoriasis.
De meeste mensen met matige tot ernstige psoriasis hebben baat bij een combinatie van behandelingen. Dit type therapie gebruikt meer dan een van de soorten behandelingen om de symptomen te verminderen. Sommige mensen gebruiken hun hele leven dezelfde behandeling. Anderen moeten mogelijk af en toe van behandeling veranderen als hun huid niet meer reageert op wat ze gebruiken.
Lees meer over uw behandelingsopties voor psoriasis.
Medicatie voor psoriasis
Als u matige tot ernstige psoriasis heeft - of als psoriasis niet meer reageert op andere behandelingen - kan uw arts een oraal of geïnjecteerd medicijn overwegen.
De meest voorkomende orale en geïnjecteerde medicijnen die worden gebruikt voor de behandeling van psoriasis zijn:
Biologics
Deze klasse medicijnen verandert uw immuunsysteem en voorkomt interacties tussen uw immuunsysteem en ontstekingsroutes. Deze medicijnen worden geïnjecteerd of gegeven via intraveneuze (IV) infusie.
Retinoïden
Retinoïden verminderen de productie van huidcellen. Zodra u ermee stopt, zullen de symptomen van psoriasis waarschijnlijk terugkeren. Bijwerkingen zijn haaruitval en lipontsteking.
Mensen die zwanger zijn of binnen drie jaar zwanger kunnen worden, mogen geen retinoïden gebruiken vanwege het risico op mogelijke geboorteafwijkingen.
Cyclosporine
Cyclosporine (Sandimmune) voorkomt de reactie van het immuunsysteem. Dit kan de symptomen van psoriasis verlichten. Het betekent ook dat je een verzwakt immuunsysteem hebt, waardoor je gemakkelijker ziek kunt worden. Bijwerkingen zijn onder meer nierproblemen en hoge bloeddruk.
Methotrexaat
Net als cyclosporine onderdrukt methotrexaat het immuunsysteem. Bij gebruik in lage doses kan het minder bijwerkingen veroorzaken. Het kan op lange termijn ernstige bijwerkingen veroorzaken. Ernstige bijwerkingen zijn onder meer leverschade en verminderde productie van rode en witte bloedcellen.
Lees meer over de orale medicatie die wordt gebruikt om psoriasis te behandelen.
Dieetaanbevelingen voor mensen met psoriasis
Voedsel kan psoriasis niet genezen of zelfs behandelen, maar beter eten kan uw symptomen verminderen. Deze vijf veranderingen in levensstijl kunnen de symptomen van psoriasis helpen verlichten en opflakkeringen verminderen:
Verlies gewicht
Als u te zwaar bent, kan afvallen de ernst van de aandoening verminderen. Afvallen kan behandelingen ook effectiever maken. Het is onduidelijk hoe gewicht interageert met psoriasis, dus zelfs als uw symptomen onveranderd blijven, is afvallen nog steeds goed voor uw algehele gezondheid.
Eet een hart-gezond dieet
Verminder uw inname van verzadigde vetten. Deze komen voor in dierlijke producten zoals vlees en zuivel. Verhoog uw inname van magere eiwitten die omega-3-vetzuren bevatten, zoals zalm, sardines en garnalen. Plantaardige bronnen van omega-3 vetzuren zijn walnoten, lijnzaad en sojabonen.
Vermijd triggerfoods
Psoriasis veroorzaakt ontstekingen. Bepaalde voedingsmiddelen veroorzaken ook ontstekingen. Het vermijden van die voedingsmiddelen kan de symptomen verbeteren. Deze voedingsmiddelen zijn onder meer:
- rood vlees
- geraffineerde suiker
- bewerkte voedingsmiddelen
- zuivelproducten
Drink minder alcohol
Alcoholgebruik kan het risico op een opflakkering vergroten. Bezuinigen of helemaal stoppen. Als u een probleem heeft met uw alcoholgebruik, kan uw arts u helpen bij het opstellen van een behandelplan.
Overweeg om vitamines te nemen
Sommige artsen geven de voorkeur aan een vitaminerijk dieet boven vitamines in pilvorm. Maar zelfs de gezondste eter heeft mogelijk hulp nodig om voldoende voedingsstoffen binnen te krijgen. Vraag uw arts of u vitamines moet gebruiken als aanvulling op uw dieet.
Lees meer over uw voedingsopties.
Leven met psoriasis
Het leven met psoriasis kan een uitdaging zijn, maar met de juiste aanpak kun je opflakkeringen verminderen en een gezond, bevredigend leven leiden. Deze drie gebieden helpen u om het hoofd te bieden op de korte en lange termijn:
Eetpatroon
Afvallen en een gezond dieet volgen, kan een grote bijdrage leveren aan het verlichten en verminderen van de symptomen van psoriasis. Dit omvat het eten van een dieet dat rijk is aan omega-3-vetzuren, volle granen en planten. Je moet ook voedingsmiddelen beperken die je ontsteking kunnen versterken. Deze voedingsmiddelen bevatten geraffineerde suikers, zuivelproducten en bewerkte voedingsmiddelen.
Er is anekdotisch bewijs dat het eten van nachtschade groenten en fruit psoriasissymptomen kan veroorzaken. Nachtschadefruit en -groenten bevatten tomaten, maar ook witte aardappelen, aubergines en van peper afgeleide voedingsmiddelen zoals paprika en cayennepeper (maar geen zwarte peper, die helemaal van een andere plant komt).
Spanning
Stress is een bekende oorzaak van psoriasis. Door stress te leren beheersen en ermee om te gaan, kunt u opflakkeringen verminderen en de symptomen verlichten. Probeer het volgende om je stress te verminderen:
- meditatie
- journaling
- ademen
- yoga
Emotionele gezondheid
Mensen met psoriasis hebben meer kans op problemen met depressie en zelfvertrouwen. Mogelijk voelt u zich minder zelfverzekerd wanneer er nieuwe vlekken verschijnen. Praten met familieleden over hoe psoriasis u beïnvloedt, kan moeilijk zijn. De constante cyclus van de aandoening kan ook frustrerend zijn.
Al deze emotionele problemen zijn geldig. Het is belangrijk dat u een hulpmiddel vindt om ze te behandelen. Dit kan het spreken met een professionele expert op het gebied van geestelijke gezondheid omvatten of lid worden van een groep voor mensen met psoriasis.
Lees meer over leven met psoriasis.
Psoriasis en artritis
Volgens de recente klinische richtlijnen van de AAD en de NPF krijgt tussen de 30 en 33 procent van de mensen met psoriasis de diagnose psoriatische artritis.
Dit type artritis veroorzaakt zwelling, pijn en ontsteking in aangetaste gewrichten. Het wordt vaak aangezien voor reumatoïde artritis of jicht. De aanwezigheid van ontstoken, rode delen van de huid met plaques onderscheidt dit type artritis meestal van andere.
Artritis psoriatica is een chronische aandoening. Net als psoriasis kunnen de symptomen van artritis psoriatica komen en gaan, afwisselend opflakkeringen en remissie. Artritis psoriatica kan ook continu zijn, met constante symptomen en problemen.
Deze aandoening treft meestal gewrichten in de vingers of tenen. Het kan ook uw onderrug, polsen, knieën of enkels aantasten.
De meeste mensen die artritis psoriatica ontwikkelen, hebben psoriasis. Het is echter mogelijk om de gewrichtsaandoening te ontwikkelen zonder een diagnose van psoriasis. De meeste mensen die een diagnose van artritis krijgen zonder psoriasis te hebben, hebben een familielid dat de huidaandoening heeft.
Behandelingen voor artritis psoriatica kunnen de symptomen met succes verlichten, pijn verlichten en de mobiliteit van gewrichten verbeteren. Net als bij psoriasis, kan afvallen, het handhaven van een gezond dieet en het vermijden van triggers ook helpen bij het verminderen van opflakkeringen van artritis psoriatica. Een vroeg diagnose- en behandelplan kan de kans op ernstige complicaties, waaronder gewrichtsschade, verkleinen.
Lees meer over artritis psoriatica.
Psoriasis-statistieken
Ongeveer 7,4 miljoen mensen in de Verenigde Staten hebben psoriasis.
Psoriasis kan op elke leeftijd beginnen, maar de meeste diagnoses vinden plaats op volwassen leeftijd. De gemiddelde aanvangsleeftijd ligt tussen 15 en 35 jaar oud. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) schatten sommige onderzoeken dat ongeveer 75 procent van de gevallen van psoriasis wordt gediagnosticeerd vóór de leeftijd van 46 jaar. Een tweede piekperiode van diagnoses kan eind jaren 50 en begin jaren 60 plaatsvinden.
Volgens de WHO worden mannen en vrouwen gelijkelijk getroffen. Blanke mensen worden onevenredig getroffen. Mensen van kleur vormen een zeer klein deel van de diagnoses van psoriasis.
Een familielid hebben met de aandoening verhoogt uw risico op het ontwikkelen van psoriasis. Veel mensen met de aandoening hebben echter helemaal geen familiegeschiedenis. Sommige mensen met een familiegeschiedenis ontwikkelen geen psoriasis.
Bij ongeveer een derde van de mensen met psoriasis wordt artritis psoriatica vastgesteld. Bovendien hebben mensen met psoriasis meer kans op het ontwikkelen van aandoeningen zoals:
- type 2 diabetes
- nierziekte
- hartziekte
- hoge bloeddruk
Hoewel de gegevens niet volledig zijn, suggereert onderzoek dat gevallen van psoriasis steeds vaker voorkomen. Of dat komt omdat mensen de huidaandoening ontwikkelen of artsen alleen maar beter worden in het diagnosticeren, is onduidelijk.
Bekijk meer statistieken over psoriasis.
