Overzicht
Hypervigilantie is een toestand van verhoogde alertheid. Als je hypervigilant bent, ben je extreem gevoelig voor je omgeving. Het kan je het gevoel geven dat je alert bent op verborgen gevaren, zowel van andere mensen als van de omgeving. Vaak zijn deze gevaren echter niet reëel.
Hypervigilantie kan een symptoom zijn van psychische aandoeningen, waaronder:
- posttraumatische stressstoornis (PTSS)
- Angst stoornissen
- schizofrenie
Deze kunnen er allemaal voor zorgen dat je hersenen en je lichaam constant alert zijn. Hypervigilantie kan een negatief effect hebben op uw leven. Het kan van invloed zijn op hoe je met anderen omgaat en naar anderen kijkt, of het kan paranoia stimuleren.
Hypervigilantiesymptomen
Er zijn fysieke, gedrags-, emotionele en mentale symptomen die gepaard kunnen gaan met hypervigilantie:
Lichamelijke symptomen
Lichamelijke symptomen kunnen lijken op die van angst. Deze kunnen zijn:
- zweten
- een snelle hartslag
- snelle, oppervlakkige ademhaling
Na verloop van tijd kan deze constante staat van alertheid vermoeidheid en uitputting veroorzaken.
Gedragssymptomen
Gedragssymptomen zijn onder meer springerige reflexen en snelle, schokkerige reacties op uw omgeving. Als u hypervigilant bent, kunt u overdreven reageren als u een luide knal hoort of als u de verklaring van een collega als onbeleefd begrijpt. Deze reacties kunnen gewelddadig of vijandig zijn in een vermeende poging om jezelf te verdedigen.
Emotionele symptomen
De emotionele symptomen van hypervigilantie kunnen ernstig zijn. Deze kunnen zijn:
- toegenomen, ernstige angst
- angst
- paniek
- zich zorgen maken dat aanhoudend kan worden
Je bent misschien bang voor het oordeel van anderen, of je beoordeelt anderen extreem hard. Dit kan uitgroeien tot zwart-wit denken waarin je dingen absoluut goed of absoluut verkeerd vindt. Je kunt ook emotioneel teruggetrokken worden. U kunt stemmingswisselingen of emotionele uitbarstingen ervaren.
Mentale symptomen
Psychische symptomen van hypervigilantie kunnen paranoia zijn. Dit kan gepaard gaan met rationalisatie om de hypervigilantie te rechtvaardigen. Het kan ook moeilijk zijn voor mensen die vaak hypervigilantie ervaren, zoals mensen met PTSS, om goed te slapen.
Symptomen op lange termijn
Als u terugkerende hypervigilantie ervaart, kunt u gedrag gaan ontwikkelen om uw angst te kalmeren of vermeende bedreigingen tegen te gaan. Als je bijvoorbeeld bang bent voor aanvallen of gevaar, kun je een verborgen wapen gaan dragen. Als u ernstige sociale angst heeft, kunt u vertrouwen op dagdromen of niet deelnemen aan evenementen. Deze symptomen kunnen leiden tot sociaal isolement en beschadigde relaties.
Oorzaken van hypervigilantie
Hypervigilantie kan worden veroorzaakt door verschillende psychische aandoeningen:
Ongerustheid
Angst is een van de meest voorkomende oorzaken van hypervigilantie. Als u een gegeneraliseerde angststoornis heeft, bent u mogelijk hypervigilant in nieuwe situaties of omgevingen die u niet kent.
Als je sociale angst hebt, ben je misschien hypervigilant in het bijzijn van anderen, vooral nieuwe mensen of mensen die je niet vertrouwt.
PTSS
PTSS is een andere veelvoorkomende oorzaak van hypervigilantie. PTSS kan ervoor zorgen dat je gespannen raakt. U kunt het gebied voortdurend scannen op waargenomen bedreigingen.
Schizofrenie
Schizofrenie kan ook hypervigilantie veroorzaken. Hypervigilantie kan andere symptomen van de aandoening verergeren, zoals paranoia of hallucinaties.
Veel voorkomende triggers
Er zijn enkele veelvoorkomende triggers die hypervigilantie kunnen veroorzaken of eraan kunnen bijdragen. Deze omvatten:
- zich opgesloten of claustrofobisch voelen
- verlaten voelen
- harde geluiden horen (vooral als ze plotseling of emotioneel geladen zijn), waaronder schreeuwen, ruzies en een plotselinge pony
- anticiperen op pijn, angst of oordeel
- zich beoordeeld of onwelkom voelen
- fysieke pijn voelen
- emotioneel leed voelen
- herinnerd worden aan trauma's uit het verleden
- rond willekeurige, chaotische gedragingen van anderen
Hypervigilantiebehandeling
Om hypervigilantie te behandelen, zal uw arts de onderliggende oorzaak van de aandoening bepalen. De behandeling kan verschillen, afhankelijk van de oorzaak. U wordt waarschijnlijk doorverwezen naar een therapeut of psychiater.
Behandeling
Cognitieve gedragstherapie (CGT): CGT is vaak effectief bij het behandelen van angst. In deze sessies praat je over je ervaringen uit het verleden en je huidige problemen en angsten. Je therapeut zal deze gesprekken begeleiden. Uw therapeut kan u helpen te identificeren waardoor uw hypervigilantie wordt veroorzaakt en hoe u daarmee om kunt gaan.
Blootstellingstherapie: Blootstellingstherapie kan nuttig zijn als u PTSS heeft. Blootstellingstherapie stelt u in staat om veilig langzaam met angsten en herinneringen aan trauma om te gaan, zodat u kunt leren hoe u met flashbacks en angst omgaat.
Desensibilisatie en opwerking van oogbewegingen (EMDR): EMDR combineert blootstellingstherapie met geleide oogbewegingen. Dit kan uiteindelijk de manier veranderen waarop je reageert op traumatische herinneringen.
Medicatie
Ernstige gevallen van angst en PTSS vereisen mogelijk een intensievere behandeling, inclusief voorgeschreven medicijnen. Medicijnen kunnen zijn:
- antidepressiva
- bètablokkers
- niet-verslavende medicijnen tegen angst, zoals buspiron
Schizofrenie kan ook worden behandeld met medicijnen, zoals antipsychotica.
Meer informatie: aanvullende en alternatieve behandelingen voor schizofrenie »
Omgaan met hypervigilantie
Door therapie kunt u nieuwe manieren leren om met episodes van hypervigilantie en angst om te gaan. Hier zijn enkele strategieën die kunnen helpen:
- Wees stil en haal langzaam en diep adem.
- Zoek naar objectief bewijs in een situatie voordat u reageert.
- Pauzeer voordat je reageert.
- Erken angsten of sterke emoties, maar geef er niet aan toe.
- Wees bedachtzaam.
- Stel grenzen met anderen en jezelf.
