Je hebt vast wel eens gehoord van dopamine als een 'plezierstof' die in verband wordt gebracht met verslaving.
Denk aan de term 'dopamine-rush'. Mensen gebruiken het om de stroom van plezier te beschrijven die voortkomt uit het doen van een nieuwe aankoop of het vinden van een rekening van $ 20 op de grond.
Maar wat je hebt gehoord, is misschien meer mythe dan feit.
Experts onderzoeken nog steeds precies hoe dopamine, een neurotransmitter, werkt in het kader van verslaving. Velen geloven dat het je brein traint om onaangename ervaringen te vermijden en plezierige ervaringen op te zoeken.
Het is deze rol in het versterken van de zoektocht naar plezier van je hersenen die velen ertoe bracht dopamine te associëren met verslaving. Maar zo eenvoudig is het niet. Hoewel dopamine een rol speelt bij verslaving, is deze rol complex en niet volledig begrepen.
Lees verder voor meer informatie over de mythen en feiten rond de rol van dopamine bij verslaving.
Mythe: je kunt verslaafd zijn aan dopamine
Er is een populaire misvatting dat mensen die verslaafd zijn, eigenlijk verslaafd zijn aan dopamine, in plaats van aan drugs of bepaalde activiteiten.
Ervaringen waar je je goed bij voelt, inclusief het gebruik van medicijnen, activeren het beloningscentrum van je hersenen, dat reageert door dopamine vrij te geven. Deze release zorgt ervoor dat je hersenen meer aandacht besteden aan de ervaring. Als gevolg hiervan heb je een sterke herinnering aan het plezier dat je voelde.
Deze sterke herinnering kan je ertoe aanzetten om het opnieuw te ervaren door drugs te gebruiken of bepaalde ervaringen op te zoeken. Maar het medicijn of de activiteit is nog steeds de onderliggende bron van dit gedrag.
Feit: Dopamine is een motivator
Hoewel dopamine niet de enige oorzaak van verslaving is, wordt aangenomen dat de motiverende eigenschappen ervan een rol spelen bij verslaving.
Onthoud dat het beloningscentrum in je hersenen dopamine afgeeft als reactie op plezierige ervaringen. Dit deel van je hersenen is ook nauw verbonden met geheugen en motivatie.
Houd er rekening mee dat dit proces niet altijd schadelijke stoffen of activiteiten omvat.
Goed eten, seks hebben, kunst maken en een reeks andere dingen kunnen soortgelijke reacties oproepen vanuit het beloningscentrum van je hersenen.
Mythe: Dopamine is de 'plezierstof'
Mensen noemen dopamine soms de 'plezierstof'. Deze term komt voort uit de misvatting dat dopamine direct verantwoordelijk is voor gevoelens van euforie of plezier.
Dopamine draagt wel bij aan uw plezierbeleving. Maar het heeft niet veel te maken met het creëren van plezierige gevoelens, denken experts.
In plaats daarvan helpt het om plezierige sensaties en gedragingen te versterken door dingen die je een goed gevoel geven te koppelen aan een verlangen om ze opnieuw te doen. Deze link is een belangrijke factor in de ontwikkeling van verslaving.
Neurotransmitters die wel gevoelens van plezier of euforie veroorzaken, zijn onder meer:
- serotonine
- endorfines
- oxytocine
Feit: Dopamine speelt een rol bij het ontwikkelen van tolerantie
In de context van drugs verwijst tolerantie naar het punt waarop u de effecten van een medicijn niet meer voelt in dezelfde mate als u gewend was, ook al gebruikt u dezelfde hoeveelheid van het medicijn.
Als je een tolerantie voor een stof ontwikkelt, moet je er meer van gebruiken om de effecten te voelen die je gewend bent. Dopamine speelt een rol in dit proces.
Consistent drugsgebruik leidt uiteindelijk tot overstimulatie in het beloningscentrum. De paden worden overweldigd, waardoor het moeilijker wordt om de hoge niveaus van dopamine die vrijkomen aan te kunnen.
De hersenen proberen dit probleem op twee manieren op te lossen:
- afnemende productie van dopamine
- het verminderen van dopamine-receptoren
Beide veranderingen hebben over het algemeen tot gevolg dat de stof minder effect heeft als gevolg van een zwakkere reactie door het beloningscentrum van de hersenen.
Toch blijft het verlangen om te gebruiken bestaan. Er is gewoon meer van het medicijn nodig om eraan te voldoen.
Er is niet één enkele oorzaak van verslaving
Verslaving is een complexe hersenaandoening die niet één duidelijke oorzaak heeft. Dopamine speelt een rol, maar het is een klein stukje van een grotere puzzel.
Experts zijn van mening dat een reeks biologische en omgevingsfactoren iemands risico op verslaving aanzienlijk kunnen verhogen.
Enkele van deze biologische factoren zijn:
- Genen. Volgens het National Institute on Drug Abuse komt ongeveer 40 tot 60 procent van het verslavingsrisico voort uit genetische factoren.
- Gezondheidsgeschiedenis. Het hebben van een geschiedenis van bepaalde medische aandoeningen, met name psychische aandoeningen, kan uw risico vergroten.
- Ontwikkelingsfase. Volgens de Centers for Disease Control and Prevention verhoogt het gebruik van drugs als tiener uw risico op verslaving onderweg.
Omgevingsfactoren, met name voor kinderen en tieners, zijn onder meer:
- Huiselijk leven. Samenwonen met of in de buurt van mensen die drugs gebruiken, kan het risico verhogen.
- Sociale invloeden. Als je vrienden hebt die drugs gebruiken, is de kans groter dat je ze gaat proberen en mogelijk een verslaving ontwikkelt.
- Uitdagingen op school. Als u sociaal of academisch problemen heeft, kunt u uw risico op het proberen van drugs vergroten en uiteindelijk een verslaving ontwikkelen.
Dit zijn slechts enkele van de vele factoren die kunnen bijdragen aan verslaving. Houd er rekening mee dat ze niet betekenen dat er zeker een verslaving zal ontstaan.
Hoe u hulp kunt krijgen
Als u of iemand in uw omgeving verslaafd is, is er hulp beschikbaar.
De eerste stap om hulp te krijgen, is contact opnemen. U kunt met uw zorgverlener praten over verslavingsbehandeling of een verwijzing naar een andere arts vragen.
Als u het niet prettig vindt om erover te beginnen, zijn er veel organisaties die kunnen helpen zonder dat u uw primaire zorgverlener hoeft te raadplegen. Stel je de volgende situatie voor:
- Het National Institute on Drug Abuse biedt bronnen die u kunnen helpen beslissen of u klaar bent om hulp te zoeken.
- De Substance Abuse and Mental Health Services Administration (SAMHSA) heeft een locator voor behandelingsdiensten en telefoonnummers voor nationale hulplijnen.
Verslavingsbehandeling omvat vaak medische zorg, vooral als drugsmisbruik uw gezondheid of uw behoefte om veilig te ontgiften beïnvloedt.
Maar gesprekstherapie is ook een belangrijk onderdeel van een verslavingsbehandeling, of het nu gaat om drugs, alcohol of een bepaald gedrag.
Meestal is therapie de primaire behandeling voor gedragsverslavingen, zoals dwangmatig gokken of winkelen.
het komt neer op
Dopamine is een van de vele factoren die kunnen bijdragen aan verslaving. In tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht, kun je niet verslaafd zijn aan dopamine. Maar het speelt wel een belangrijke rol om u te motiveren om plezierige ervaringen op te zoeken.
Dopamine draagt ook bij aan tolerantie, waardoor u meer van een stof of activiteit nodig heeft om dezelfde effecten te voelen die u in eerste instantie deed.
