De vecht-vlucht-bevriezingsreactie is de natuurlijke reactie van uw lichaam op gevaar. Het is een soort stressreactie die je helpt te reageren op waargenomen dreigingen, zoals een tegemoetkomende auto of grommende hond.
De reactie veroorzaakt onmiddellijk hormonale en fysiologische veranderingen. Met deze wijzigingen kunt u snel handelen, zodat u uzelf kunt beschermen. Het is een overlevingsinstinct dat onze oude voorouders vele jaren geleden hebben ontwikkeld.
Fight-or-flight is met name een actieve verdedigingsreactie waarbij je vecht of vlucht. Je hartslag wordt sneller, waardoor de zuurstofstroom naar je belangrijkste spieren toeneemt. Je pijnperceptie daalt en je gehoor wordt scherper. Deze veranderingen helpen u om gepast en snel te handelen.
Invriezen is vechten of vluchten in de wacht, waar je je verder voorbereidt om jezelf te beschermen. Het wordt ook reactieve immobiliteit of aandachtige immobiliteit genoemd. Het brengt vergelijkbare fysiologische veranderingen met zich mee, maar in plaats daarvan blijf je volledig stil en maak je je klaar voor de volgende stap.
Fight-flight-freeze is geen bewuste beslissing. Het is een automatische reactie, dus je hebt er geen controle over. In dit artikel gaan we dieper in op wat deze reactie inhoudt, samen met voorbeelden.
Wat gebeurt er in het lichaam
Tijdens een fight-flight-freeze-reactie treden veel fysiologische veranderingen op.
De reactie begint in je amygdala, het deel van je hersenen dat verantwoordelijk is voor waargenomen angst. De amygdala reageert door signalen naar de hypothalamus te sturen, die het autonome zenuwstelsel (ANS) stimuleert.
Het ANS bestaat uit het sympathische en parasympathische zenuwstelsel. Het sympathische zenuwstelsel zorgt voor de vecht-of-vluchtreactie, terwijl het parasympathische zenuwstelsel voor bevriezing zorgt. Hoe u reageert, hangt af van welk systeem de reactie op dat moment domineert.
Over het algemeen, wanneer uw ANS wordt gestimuleerd, geeft uw lichaam adrenaline en cortisol af, het stresshormoon. Deze hormonen komen zeer snel vrij, wat van invloed kan zijn op uw:
- Hartslag. Je hart klopt sneller om zuurstof naar je belangrijkste spieren te brengen. Tijdens het bevriezen kan uw hartslag stijgen of dalen.
- Longen. Je ademhaling versnelt om meer zuurstof aan je bloed toe te dienen. In de bevriezingsreactie kunt u uw adem inhouden of de ademhaling beperken.
- Ogen. Uw perifere zicht neemt toe, zodat u uw omgeving kunt opmerken. Je pupillen verwijden zich en laten meer licht binnen, waardoor je beter kunt zien.
- Oren. Je oren “lichten op” en je gehoor wordt scherper.
- Bloed. Bloed wordt dikker, wat de stollingsfactoren verhoogt. Dit bereidt je lichaam voor op blessures.
- Huid. Je huid kan meer zweet produceren of koud worden. U kunt er bleek uitzien of kippenvel hebben.
- Handen en voeten. Naarmate de bloedstroom naar uw belangrijkste spieren toeneemt, kunnen uw handen en voeten koud worden.
- Pijnperceptie. Vechten of vluchten vermindert tijdelijk uw perceptie van pijn.
Uw specifieke fysiologische reacties zijn afhankelijk van hoe u gewoonlijk op stress reageert. Je kunt ook schakelen tussen vechten of vluchten en bevriezen, maar dit is erg moeilijk te beheersen.
Meestal keert uw lichaam na 20 tot 30 minuten terug naar zijn natuurlijke staat.
Psychologische verklaring
Hoewel de vecht-vlucht-bevriezingsreactie fysiologische reacties veroorzaakt, wordt deze veroorzaakt door een psychologische angst.
De angst is geconditioneerd, wat betekent dat je een situatie of ding hebt geassocieerd met negatieve ervaringen. Deze psychologische reactie wordt geïnitieerd wanneer je voor het eerst wordt blootgesteld aan de situatie en ontwikkelt zich in de loop van de tijd.
Waar u bang voor bent, wordt een waargenomen bedreiging genoemd, of iets dat u als gevaarlijk beschouwt. De waargenomen dreigingen zijn voor elke persoon anders.
Wanneer je wordt geconfronteerd met een waargenomen bedreiging, denken je hersenen dat je in gevaar bent. Dat komt omdat het de situatie al als levensbedreigend beschouwt. Als gevolg hiervan reageert je lichaam automatisch met de vecht-vlucht-bevriezingsreactie om je veilig te houden.
Voorbeelden
De vecht-vlucht-bevriezingsreactie kan in veel levenssituaties voorkomen, waaronder:
- op de rem slaan als de auto voor je plotseling stopt
- buiten een grommende hond tegenkomen
- uit de weg springen van een tegenligger
- schrikken als iemand uit een kamer springt
- zich onveilig voelen terwijl u door een straat loopt
Kan deze reactie overactief zijn?
Soms is de strijd-vlucht-bevriezingsreactie overactief. Dit gebeurt wanneer niet-bedreigende situaties de reactie veroorzaken.
Overactieve reacties komen vaker voor bij mensen die hebben ervaren:
Trauma
Na een traumatische gebeurtenis kunt u een overdreven stressreactie ontwikkelen. Het gaat om een terugkerend patroon van reacties met betrekking tot de eerste gebeurtenis.
Dit is waarschijnlijker als u een geschiedenis heeft van:
- post-traumatische stress-stoornis
- fysieke of seksuele aanval
- ongevallen
- natuurrampen ervaren
- trauma bij kinderen
- stressvolle gebeurtenissen in het leven
In dit geval reageren je hersenen op gerelateerde triggers om je voor te bereiden op toekomstige traumatische situaties. Het resultaat is een overactieve reactie.
Een voorbeeld als je een trauma hebt opgelopen door een auto-ongeluk. Als het geluid van een claxon je aan het evenement herinnert, krijg je mogelijk een stressreactie wanneer je een auto hoort toeteren.
Ongerustheid
Angst is wanneer je bang of nerveus bent over een situatie. Het is een natuurlijke reactie die je helpt op de juiste manier te reageren. Als u een angststoornis heeft, voelt u zich eerder bedreigd door niet-bedreigende stressfactoren.
Dit kan een overdreven stressreactie veroorzaken bij dagelijkse activiteiten, zoals rijden in de bus of zitten in het verkeer.
Hoe om te gaan
Er zijn manieren om met een overactieve stressreactie om te gaan. Dit omvat verschillende strategieën en behandelingen, zoals:
Ontspanningstechnieken
Door activiteiten te doen die ontspanning bevorderen, kun je de stressreactie tegengaan met de relaxatierespons.
Voorbeelden van ontspanningstechnieken zijn:
- diepe buikademhaling
- gericht op een rustgevend woord
- het visualiseren van vreedzame beelden
- meditatie
- repetitief gebed
- yoga
- tai chi
Als ze regelmatig worden gedaan, kunnen deze technieken helpen hoe u op stress reageert.
Fysieke activiteit
Een andere strategie is regelmatige lichaamsbeweging. Fysieke activiteit vermindert de stressreactie door:
- afnemende stresshormonen, waaronder adrenaline en cortisol
- toenemende endorfines
- kalmte verbeteren
- een betere slaap bevorderen
Deze voordelen kunnen uw humeur en gevoel van ontspanning vergroten, wat u helpt beter om te gaan met stressvolle scenario's.
Sociale steun
Het is ook belangrijk om gezonde sociale relaties te onderhouden. Sociale ondersteuning kan uw psychologische en fysiologische reacties op waargenomen dreigingen minimaliseren. Het geeft een gevoel van veiligheid en bescherming, waardoor je je minder angstig voelt.
Uw sociale steun kan verschillende mensen omvatten, waaronder:
- vrienden
- bekenden
- collega's
- familieleden
- significante anderen
- mentoren
Wanneer moet u een professional raadplegen?
Als je constant vecht of vlucht, overweeg dan om een professional in de geestelijke gezondheidszorg te bezoeken.
U moet met name hulp zoeken als u het volgende ervaart:
- altijd het gevoel 'on edge'
- aanhoudende zorgen, nervositeit of angst
- stress die de dagelijkse activiteiten verstoort
- angst voor niet-bedreigende situaties
- onvermogen om te ontspannen
Een professional in de geestelijke gezondheidszorg kan u helpen de onderliggende oorzaak van deze gevoelens te achterhalen. Ze kunnen ook een plan opstellen om uw stressreactie te verminderen, afhankelijk van uw symptomen en uw voorgeschiedenis van geestelijke gezondheid.
het komt neer op
De reactie van je lichaam op vechten-vluchten-bevriezen wordt veroorzaakt door psychologische angsten. Het is een ingebouwd afweermechanisme dat fysiologische veranderingen veroorzaakt, zoals een snelle hartslag en verminderde pijnperceptie. Zo kunt u uzelf snel beschermen tegen een waargenomen dreiging.
Als u een voorgeschiedenis van trauma of angst heeft, reageert u mogelijk overdreven op niet-bedreigende situaties. Een professional in de geestelijke gezondheidszorg kan u helpen manieren te vinden om ermee om te gaan. Met hun begeleiding kunt u de meest geschikte strategieën voor uw situatie ontwikkelen.
