Wat zijn neurocognitieve stoornissen?
Neurocognitieve stoornissen zijn een groep aandoeningen die vaak leiden tot een verminderde mentale functie. Vroeger was het organische hersensyndroom de term om deze aandoeningen te beschrijven, maar neurocognitieve stoornissen is nu de meest gebruikte term.
Neurocognitieve stoornissen komen het meest voor bij oudere volwassenen, maar ze kunnen ook jongere mensen treffen. Een verminderde mentale functie kan zijn:
- problemen met geheugen
- veranderingen in gedrag
- moeite met het begrijpen van taal
- moeite met het uitvoeren van dagelijkse activiteiten
Deze symptomen kunnen worden veroorzaakt door een neurodegeneratieve aandoening, zoals de ziekte van Alzheimer of dementie. Neurodegeneratieve aandoeningen veroorzaken dat de hersenen en zenuwen na verloop van tijd verslechteren, wat resulteert in een geleidelijk verlies van neurologische functie. Neurocognitieve stoornissen kunnen zich ook ontwikkelen als gevolg van hersentrauma of middelenmisbruik. Zorgverleners kunnen doorgaans de onderliggende oorzaak van neurocognitieve stoornissen bepalen op basis van de gerapporteerde symptomen en de resultaten van diagnostische tests. De oorzaak en de ernst van neurocognitieve stoornissen kunnen zorgverleners helpen bij het bepalen van de beste behandeling.
De langetermijnvooruitzichten voor mensen met neurocognitieve stoornissen zijn afhankelijk van de oorzaak. Wanneer een neurodegeneratieve ziekte de neurocognitieve stoornis veroorzaakt, wordt de aandoening na verloop van tijd vaak erger. In andere gevallen is een verminderde mentale functie mogelijk slechts tijdelijk, dus mensen kunnen volledig herstel verwachten.
Wat zijn de symptomen van neurocognitieve stoornissen?
De symptomen van neurocognitieve stoornissen kunnen variëren afhankelijk van de oorzaak. Wanneer de aandoening optreedt als gevolg van een neurodegeneratieve ziekte, kunnen mensen last krijgen van:
- geheugenverlies
- verwarring
- ongerustheid
Andere symptomen die kunnen optreden bij mensen met neurocognitieve stoornissen zijn:
- hoofdpijn, vooral bij mensen met een hersenschudding of traumatisch hersenletsel
- onvermogen om te concentreren of te focussen
- korte-termijngeheugenverlies
- problemen bij het uitvoeren van routinetaken, zoals autorijden
- moeite met lopen en balanceren
- veranderingen in visie
Wat veroorzaakt neurocognitieve stoornissen?
De meest voorkomende oorzaak van neurocognitieve stoornissen is een neurodegeneratieve ziekte. Neurodegeneratieve ziekten die kunnen leiden tot de ontwikkeling van neurocognitieve stoornissen zijn onder meer:
- ziekte van Alzheimer
- ziekte van Parkinson
- de ziekte van Huntington
- Dementie
- prionziekte
- multiple sclerose
Bij mensen jonger dan 60 jaar komen neurocognitieve stoornissen echter vaker voor na een blessure of infectie. Niet-degeneratieve aandoeningen die neurocognitieve stoornissen kunnen veroorzaken, zijn onder meer:
- Een hersenschudding
- traumatisch hersenletsel dat bloedingen in de hersenen of ruimte rond de hersenen veroorzaakt
- bloedproppen
- meningitis
- encefalitis
- bloedvergiftiging
- drugs- of alcoholmisbruik
- Vitamine tekort
Wat zijn de risicofactoren voor neurocognitieve stoornissen?
Uw risico om neurocognitieve stoornissen te ontwikkelen hangt gedeeltelijk af van uw levensstijl en dagelijkse gewoonten. Werken in een omgeving met blootstelling aan zware metalen kan het risico op neurocognitieve stoornissen enorm vergroten. Zware metalen, zoals lood en kwik, kunnen na verloop van tijd het zenuwstelsel beschadigen. Dit betekent dat frequente blootstelling aan deze metalen u een verhoogd risico geeft op een verminderde mentale functie.
Je hebt ook meer kans op het ontwikkelen van neurocognitieve stoornissen als je:
- zijn ouder dan 60 jaar
- een cardiovasculaire aandoening hebben
- diabetes hebben
- alcohol of drugs misbruiken
- deelnemen aan sporten met een hoog risico op hoofdtrauma, zoals voetbal en rugby
Hoe worden neurocognitieve stoornissen gediagnosticeerd?
Neurocognitieve stoornissen worden niet veroorzaakt door een psychische stoornis. Veel van de symptomen van neurocognitieve stoornissen zijn echter vergelijkbaar met die van bepaalde psychische stoornissen, waaronder schizofrenie, depressie en psychose. Om een nauwkeurige diagnose te garanderen, zullen zorgverleners verschillende diagnostische tests uitvoeren die de symptomen van neurocognitieve stoornissen kunnen onderscheiden van die van een psychische stoornis. Deze tests omvatten vaak:
- craniale CT-scan: deze test maakt gebruik van een reeks röntgenfoto's om afbeeldingen te maken van de schedel, hersenen, sinussen en oogkassen. Het kan worden gebruikt om de zachte weefsels in de hersenen te onderzoeken.
- hoofd MRI-scan: deze beeldvormingstest gebruikt krachtige magneten en radiogolven om gedetailleerde beelden van de hersenen te produceren. Deze afbeeldingen kunnen tekenen van hersenbeschadiging vertonen.
- positronemissietomografie (PET) -scan: een PET-scan gebruikt een speciale kleurstof die radioactieve tracers bevat. Deze tracers worden in een ader geïnjecteerd en vervolgens door het lichaam verspreid, waarbij beschadigde gebieden worden benadrukt.
- electroencephalogram (EEG): Een EEG meet de elektrische activiteit in de hersenen. Deze test kan helpen bij het opsporen van problemen die verband houden met deze activiteit.
Hoe worden neurocognitieve stoornissen behandeld?
Behandeling voor neurocognitieve stoornissen varieert afhankelijk van de onderliggende oorzaak. Bepaalde aandoeningen vereisen mogelijk alleen rust en medicatie. Neurodegeneratieve ziekten kunnen verschillende soorten therapie vereisen.
Behandelingen voor neurocognitieve stoornissen kunnen zijn:
- bedrust om blessures de tijd te geven om te genezen
- pijnstillers, zoals indometacine, om hoofdpijn te verlichten
- antibiotica om resterende infecties die de hersenen aantasten te verwijderen, zoals meningitis
- operatie om ernstige hersenbeschadiging te herstellen
- ergotherapie om de alledaagse vaardigheden te helpen ontwikkelen
- fysiotherapie om kracht, coördinatie, balans en flexibiliteit te verbeteren
Wat zijn de langetermijnvooruitzichten voor mensen met neurocognitieve stoornissen?
De langetermijnvooruitzichten voor mensen met neurocognitieve stoornissen hangen af van het type neurocognitieve stoornis. Neurocognitieve stoornissen zoals dementie of de ziekte van Alzheimer bieden een uitdagende kijk. Dit komt omdat er geen genezing is voor die aandoeningen en het mentale functioneren in de loop van de tijd gestaag verslechtert.
De vooruitzichten voor mensen met neurocognitieve stoornissen, zoals een hersenschudding of infectie, zijn over het algemeen goed omdat dit tijdelijke en geneesbare aandoeningen zijn. In deze gevallen kunnen mensen meestal een volledig herstel verwachten.
