Overzicht
Parosmia is een term die wordt gebruikt om gezondheidsproblemen te beschrijven die uw reukvermogen verstoren. Als u parosmie heeft, kunt u een verminderde geurintensiteit ervaren, wat betekent dat u niet het volledige scala aan geuren om u heen kunt detecteren. Soms zorgt parosmie ervoor dat dingen die je elke dag tegenkomt, lijken alsof ze een sterke, onaangename geur hebben.
Parosmia wordt soms verward met een andere aandoening, phantosmia genaamd, die ervoor zorgt dat u een "fantoom" -geur detecteert wanneer er geen geur aanwezig is. Parosmia is anders omdat mensen die het hebben een aanwezige geur kunnen detecteren, maar de geur ruikt voor hen 'verkeerd'. Zo ruikt de aangename geur van versgebakken brood misschien overweldigend en verrot in plaats van subtiel en zoet.
Mensen ervaren een breed scala aan parosmia om verschillende redenen. In de meest ernstige gevallen kan parosmie ervoor zorgen dat u zich lichamelijk ziek voelt wanneer uw hersenen sterke, onaangename geuren detecteren.
Symptomen van parosmie
De meeste gevallen van parosmie worden duidelijk nadat u bent hersteld van een infectie. De ernst van de symptomen verschilt van geval tot geval.
Als u parosmie heeft, is uw belangrijkste symptoom het waarnemen van een aanhoudende vieze geur, vooral als er voedsel in de buurt is. Mogelijk hebt u ook moeite met het herkennen of opmerken van sommige geuren in uw omgeving, als gevolg van schade aan uw reukneuronen.
Geuren die je vroeger prettig vond, kunnen nu overweldigend en ondraaglijk worden. Als u probeert voedsel te eten dat u stinkt, kunt u misselijk of misselijk worden tijdens het eten.
Oorzaken van parosmie
Parosmia treedt meestal op nadat uw geurdetecterende neuronen - ook wel uw reukzintuigen genoemd - zijn beschadigd als gevolg van een virus of een andere gezondheidstoestand. Deze neuronen omlijnen je neus en vertellen je hersenen hoe ze de chemische informatie die een geur vormt, moeten interpreteren. Schade aan deze neuronen verandert de manier waarop geuren je hersenen bereiken.
De reukbollen onder de voorkant van je hersenen ontvangen signalen van deze neuronen en geven je hersenen een signaal over de geur: of het nu aangenaam, verleidelijk, smakelijk of vies is. Deze reukbollen kunnen beschadigd raken, wat parosmie kan veroorzaken.
Hoofdletsel of hersentrauma
Traumatisch hersenletsel (TBI) is in verband gebracht met reukschade. Hoewel de duur en de ernst van de schade afhangen van de verwonding, gaf een overzicht van medische literatuur aan dat symptomen van parosmie na een traumatisch hersenletsel niet ongebruikelijk zijn. Hersentrauma kan ook worden veroorzaakt door schade als gevolg van een aanval, wat leidt tot parosmie.
Bacteriële of virale infectie
Een oorzaak van parosmia-symptomen is reukschade door verkoudheid of een virus. Infecties van de bovenste luchtwegen kunnen de reukneuronen beschadigen. Dit komt vaker voor bij oudere populaties.
In een onderzoek uit 2005 onder 56 mensen met parosmie, had iets meer dan 40 procent van hen een infectie van de bovenste luchtwegen waarvan ze dachten dat deze verband hield met het begin van de aandoening.
Roken en blootstelling aan chemicaliën
Uw reuksysteem kan schade oplopen door het roken van sigaretten. De gifstoffen en chemicaliën in sigaretten kunnen na verloop van tijd parosmie veroorzaken.
Om dezelfde reden kan blootstelling aan giftige chemicaliën en grote hoeveelheden luchtverontreiniging parosmie veroorzaken.
Bijwerking bij kankerbehandeling
Straling en chemotherapie kunnen parosmie veroorzaken. In één casestudy uit 2006 leidde deze bijwerking tot gewichtsverlies en ondervoeding als gevolg van voedselaversies als gevolg van parosmie.
Neurologische aandoeningen
Een van de eerste symptomen van de ziekte van Alzheimer en de ziekte van Parkinson is het verlies van je reukvermogen. Lewy body dementie en de ziekte van Huntington veroorzaken ook moeilijkheden bij het waarnemen van geuren.
Tumoren
Tumoren op de sinusholten, in de frontale cortex en in uw sinusholten kunnen uw reukvermogen veranderen. Het komt zelden voor dat een tumor parosmie veroorzaakt.
Vaker ervaren mensen met tumoren phantosmia - de detectie van een geur die niet aanwezig is vanwege een tumor die de reukzintuigen triggert.
Diagnose van parosmie
Parosmia kan worden gediagnosticeerd door een otolaryngoloog, ook bekend als oor-neus-keelarts, of KNO. De arts kan u verschillende stoffen aanbieden en u vragen om hun geur te beschrijven en hun kwaliteit te beoordelen.
Een veel voorkomende test voor parosmie is een klein boekje met 'kras en snuif'-kralen waarop u reageert onder toezicht van een arts.
Tijdens de afspraak kan uw arts vragen stellen over:
- uw familiegeschiedenis van kanker en neurologische aandoeningen
- eventuele recente infecties die u heeft gehad
- leefstijlfactoren zoals roken
- medicijnen die u momenteel gebruikt
Als uw arts vermoedt dat de onderliggende oorzaak van uw parosmie neurologisch of kankergerelateerd kan zijn, kunnen zij voorstellen om verder te testen. Dit kan een sinus-röntgenfoto, biopsie van het sinusgebied of een MRI zijn.
Parosmie behandelen
Parosmia kan in sommige, maar niet in alle gevallen worden behandeld. Als parosmie wordt veroorzaakt door omgevingsfactoren, medicatie, kankerbehandeling of roken, kan uw reukvermogen weer normaal worden zodra die triggers zijn verwijderd.
Soms is een operatie nodig om parosmie op te lossen. Nasale obstructies, zoals poliepen of tumoren, moeten mogelijk worden verwijderd.
Behandelingen voor parosmia zijn onder meer:
- een neusklem om te voorkomen dat er geuren in uw neus komen
- zink
- vitamine A
- antibiotica
Meer onderzoek en casestudy's zijn nodig om te bewijzen dat deze effectiever zijn dan placebo.
Sommige mensen met parosmie merken dat hun symptomen verdwijnen met 'geurgymnastiek', waarbij ze zich elke ochtend blootstellen aan vier verschillende soorten geuren en proberen hun hersenen te trainen om die geuren op de juiste manier te categoriseren.
U moet met uw arts spreken om erachter te komen wat de beste behandeling voor u is.
Herstel van parosmie
Parosmia is meestal geen permanente aandoening. Uw neuronen kunnen zichzelf na verloop van tijd mogelijk herstellen. In maar liefst 60 procent van de gevallen van parosmie veroorzaakt door een infectie, werd de reukfunctie in de jaren daarna hersteld.
De hersteltijden variëren afhankelijk van de onderliggende oorzaak van uw parosmia-symptomen en de behandeling die u gebruikt. Als uw parosmie wordt veroorzaakt door een virus of infectie, kan uw reukvermogen zonder behandeling weer normaal worden. Maar gemiddeld duurt dit tussen de twee en drie jaar.
In een kleine studie uit 2009 verbeterde 25 procent van de mensen die deelnamen aan een 12 weken durende 'ruikende gymnastiek'-oefening hun parosmia-symptomen. Er is meer onderzoek nodig om te begrijpen of dit soort behandeling effectief is.
De afhaalmaaltijd
Parosmia is meestal terug te voeren op een infectie of hersentrauma. Wanneer parosmie wordt veroorzaakt door medicatie, blootstelling aan chemicaliën of roken, verdwijnt het meestal zodra de trigger is verwijderd.
Minder vaak wordt parosmie veroorzaakt door een sinuspoliep, een hersentumor of is het een vroeg teken van bepaalde neurologische aandoeningen.
Leeftijd, geslacht en hoe goed je reukvermogen was om mee te beginnen, spelen allemaal een rol in de prognose op lange termijn voor mensen met parosmie. Neem contact op met uw arts als u veranderingen opmerkt in de manier waarop u geur ruikt.
