Je lever is een belangrijk orgaan dat honderden taken uitvoert met betrekking tot metabolisme, energieopslag en ontgifting van afval. Het helpt je voedsel te verteren, om te zetten in energie en de energie op te slaan totdat je het nodig hebt. Het helpt ook om giftige stoffen uit je bloedbaan te filteren.
Leverziekte is een algemene term die verwijst naar elke aandoening die uw lever aantast. Deze aandoeningen kunnen om verschillende redenen ontstaan, maar ze kunnen allemaal uw lever beschadigen en de functie ervan beïnvloeden.
Wat zijn de algemene symptomen?
Symptomen van leverziekte variëren, afhankelijk van de onderliggende oorzaak. Er zijn echter enkele algemene symptomen die op een soort leverziekte kunnen duiden.
Deze omvatten:
- gele huid en ogen, bekend als geelzucht
- donkere urine
- bleke, bloederige of zwarte ontlasting
- gezwollen enkels, benen of buik
- misselijkheid
- braken
- verminderde eetlust
- aanhoudende vermoeidheid
- Jeukende huid
- gemakkelijk blauwe plekken
Wat zijn enkele veelvoorkomende leverproblemen?
Veel aandoeningen kunnen uw lever aantasten. Hier zijn enkele van de belangrijkste.
Hepatitis
Hepatitis is een virale infectie van uw lever. Het veroorzaakt ontstekingen en leverschade, waardoor uw lever moeilijk kan functioneren zoals het hoort.
Alle soorten hepatitis zijn besmettelijk, maar u kunt uw risico verminderen door u te laten vaccineren voor type A en B of door andere preventieve maatregelen te nemen, waaronder veilig vrijen en geen naalden delen.
Er zijn vijf soorten hepatitis:
- Hepatitis A wordt meestal verspreid door contact met besmet voedsel of water. De symptomen kunnen zonder behandeling verdwijnen, maar het herstel kan enkele weken duren.
- Hepatitis B kan acuut (kortdurend) of chronisch (langdurig) zijn. Het wordt verspreid via lichaamsvloeistoffen, zoals bloed en sperma. Hoewel hepatitis B te behandelen is, is er geen remedie voor. Vroegtijdige behandeling is de sleutel tot het vermijden van complicaties, dus het is het beste om regelmatig een screening te ondergaan als u risico loopt.
- Hepatitis C kan ook acuut of chronisch zijn. Het wordt vaak verspreid door contact met bloed van iemand met hepatitis C. Hoewel het in de vroege stadia vaak geen symptomen veroorzaakt, kan het in de latere stadia leiden tot permanente leverschade.
- Hepatitis D is een ernstige vorm van hepatitis die zich alleen ontwikkelt bij mensen met hepatitis B - het kan niet alleen worden opgelopen. Het kan ook acuut of chronisch zijn.
- Hepatitis E wordt meestal veroorzaakt door het drinken van besmet water. Over het algemeen verdwijnt het binnen enkele weken vanzelf zonder blijvende complicaties.
Vette leverziekte
Vetophoping in de lever kan leiden tot leververvetting.
Er zijn twee soorten leververvetting:
- alcoholische leververvetting, die wordt veroorzaakt door zwaar alcoholgebruik
- niet-alcoholische leververvetting, die wordt veroorzaakt door andere factoren die experts nog steeds proberen te begrijpen
Onbeheerd gelaten, kunnen beide soorten leververvetting leverschade veroorzaken, wat leidt tot cirrose en leverfalen. Dieet- en andere veranderingen in levensstijl kunnen de symptomen vaak verbeteren en het risico op complicaties verminderen.
Auto-immuunziekten
Auto-immuunziekten houden in dat uw immuunsysteem per ongeluk gezonde cellen in uw lichaam aanvalt.
Bij verschillende auto-immuunziekten vallen uw immuunsysteem cellen en uw lever aan, waaronder:
- Auto-immuun hepatitis. Deze aandoening zorgt ervoor dat uw immuunsysteem uw lever aanvalt, wat resulteert in een ontsteking. Onbehandeld, kan dit leiden tot cirrose en leverfalen.
- Primaire galcirrose (PBC). Dit is het gevolg van schade aan de galwegen in uw lever, waardoor galophoping ontstaat. PBC kan leiden tot uiteindelijke cirrose en leverfalen.
- Primaire scleroserende cholangitis. Deze inflammatoire aandoening veroorzaakt geleidelijke schade aan uw galwegen. Ze worden uiteindelijk geblokkeerd, waardoor gal zich ophoopt in je lever. Dit kan leiden tot cirrose of leverfalen.
Genetische aandoeningen
Verschillende genetische aandoeningen die u van een van uw ouders erven, kunnen ook uw lever aantasten:
- Hemochromatose zorgt ervoor dat uw lichaam meer ijzer opslaat dan nodig is. Dit ijzer blijft in uw organen, inclusief uw lever. Als dit niet wordt beheerd, kan dit gedurende een lange periode tot schade leiden.
- De ziekte van Wilson zorgt ervoor dat uw lever koper absorbeert in plaats van het in uw galwegen af te geven. Uiteindelijk kan uw lever te beschadigd raken om meer koper op te slaan, waardoor deze door uw bloedbaan kan reizen en andere delen van uw lichaam, inclusief uw hersenen, kan beschadigen.
- Alfa-1-antitrypsine (AT) -deficiëntie treedt op wanneer uw lever niet genoeg alfa-1-antitrypsine kan aanmaken, een eiwit dat de afbraak van enzymen door uw hele lichaam helpt voorkomen. Deze aandoening kan zowel longziekte als leverziekte veroorzaken. Er is geen remedie, maar behandeling kan helpen.
Kanker
Leverkanker ontstaat eerst in uw lever. Als kanker elders in het lichaam begint maar zich naar de lever verspreidt, wordt dit secundaire leverkanker genoemd.
Het meest voorkomende type leverkanker is hepatocellulair carcinoom. Het heeft de neiging zich te ontwikkelen als verschillende kleine vormen van kanker in uw lever, hoewel het ook kan beginnen als een enkele tumor.
Complicaties van andere leveraandoeningen, vooral die welke niet worden behandeld, kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van leverkanker.
Cirrose
Cirrose verwijst naar littekens die het gevolg zijn van leveraandoeningen en andere oorzaken van leverschade, zoals een alcoholgebruiksstoornis. Cystic fibrosis en syfilis kunnen ook leiden tot leverschade en uiteindelijk tot cirrose.
Je lever kan regenereren als reactie op schade, maar dit proces resulteert meestal in de ontwikkeling van littekenweefsel. Hoe meer littekenweefsel zich ontwikkelt, hoe moeilijker het is voor uw lever om goed te functioneren.
In de vroege stadia is cirrose vaak te behandelen door de onderliggende oorzaak aan te pakken. Maar als het niet wordt beheerd, kan het tot andere complicaties leiden en levensbedreigend worden.
Leverfalen
Chronisch leverfalen treedt meestal op wanneer een aanzienlijk deel van uw lever beschadigd is en niet goed kan functioneren. Over het algemeen gebeurt leverfalen gerelateerd aan leverziekte en cirrose langzaam. Mogelijk hebt u in het begin geen symptomen. Maar na verloop van tijd merk je misschien op:
- geelzucht
- diarree
- verwarring
- vermoeidheid en zwakte
- misselijkheid
Het is een ernstige aandoening die voortdurend beheer vereist.
Acuut leverfalen gebeurt daarentegen plotseling, vaak als reactie op een overdosis of vergiftiging.
Loop ik risico?
Bepaalde dingen kunnen u meer kans geven op het ontwikkelen van bepaalde leveraandoeningen. Een van de bekendste is zwaar drinken, dat door de Centers for Disease Control and Prevention wordt gedefinieerd als meer dan acht alcoholische dranken per week voor vrouwen en meer dan 15 drankjes per week voor mannen.
Andere risicofactoren zijn onder meer:
- naalden delen
- een tatoeage of piercing laten maken met niet-steriele naalden
- een baan hebben waarbij je wordt blootgesteld aan bloed en andere lichaamsvloeistoffen
- seks hebben zonder bescherming te gebruiken tegen seksueel overdraagbare infecties
- diabetes of hoog cholesterol hebben
- familiegeschiedenis van leverziekte hebben
- Overgewicht hebben
- blootstelling aan gifstoffen of pesticiden
- het nemen van bepaalde supplementen of kruiden, vooral in grote hoeveelheden
- het mengen van bepaalde medicijnen met alcohol of het nemen van meer dan de aanbevolen dosis van bepaalde medicijnen
Hoe worden leveraandoeningen gediagnosticeerd?
Als u zich zorgen maakt dat u mogelijk een leveraandoening heeft, kunt u het beste een afspraak maken met uw zorgverlener om te achterhalen wat uw symptomen veroorzaakt.
Ze beginnen met het bekijken van uw medische geschiedenis en vragen naar eventuele familiegeschiedenis van leverproblemen. Vervolgens zullen ze u waarschijnlijk enkele vragen stellen over uw symptomen, inclusief wanneer ze zijn begonnen en of bepaalde dingen ze beter of slechter maken.
Afhankelijk van uw symptomen, wordt u waarschijnlijk gevraagd naar uw drink- en eetgewoonten. Zorg ervoor dat u hen ook vertelt over elk recept of vrij verkrijgbare medicijnen die u gebruikt, inclusief vitamines en supplementen.
Zodra ze al deze informatie hebben verzameld, kunnen ze het volgende aanbevelen:
- leverfunctietest
- een volledige bloedtest
- CT-scans, MRI's of echo's om te controleren op leverschade of tumoren
- een leverbiopsie, waarbij een klein stukje van uw lever wordt verwijderd en deze wordt onderzocht op tekenen van schade of ziekte
Hoe worden ze behandeld?
Veel leveraandoeningen zijn chronisch, wat betekent dat ze jaren duren en mogelijk nooit verdwijnen. Maar zelfs chronische leveraandoeningen kunnen meestal worden beheerd.
Voor sommige mensen zijn veranderingen in levensstijl voldoende om de symptomen op afstand te houden. Deze kunnen zijn:
- alcohol beperken
- een gezond gewicht behouden
- meer water drinken
- een levervriendelijk dieet volgen dat veel vezels bevat en vet, suiker en zout vermindert
Afhankelijk van de specifieke leveraandoening die u heeft, kan uw zorgverlener andere voedingsveranderingen aanbevelen. Mensen met de ziekte van Wilson moeten bijvoorbeeld voedingsmiddelen met koper beperken, waaronder schaaldieren, paddenstoelen en noten.
Afhankelijk van de aandoening van uw lever, heeft u mogelijk ook medische behandeling nodig, zoals:
- antivirale middelen om hepatitis te behandelen
- steroïden om leverontsteking te verminderen
- bloeddruk medicatie
- antibiotica
- medicijnen om specifieke symptomen aan te pakken, zoals een jeukende huid
- vitamines en supplementen om de lever gezond te maken
In sommige gevallen moet u mogelijk een operatie ondergaan om uw lever geheel of gedeeltelijk te verwijderen. Over het algemeen wordt een levertransplantatie alleen gedaan als andere opties zijn mislukt.
Wat zijn de vooruitzichten?
Veel leverziekten zijn beheersbaar als je ze vroeg oploopt. Onbehandeld, maar ze kunnen permanente schade veroorzaken. Als u symptomen van een leverprobleem heeft of het risico loopt er een te ontwikkelen, neem dan indien nodig contact op met uw zorgverlener voor routinecontroles en testen.
