In de geneeskunde is een placebo een stof, pil of andere behandeling die een medische interventie lijkt te zijn, maar dat niet is. Placebos zijn bijzonder belangrijk in klinische onderzoeken, waarbij ze vaak worden gegeven aan deelnemers in de controlegroep.
Omdat een placebo geen actieve behandeling is, zou het geen significant effect op de aandoening mogen hebben. Onderzoekers kunnen de resultaten van de placebo vergelijken met die van het eigenlijke medicijn. Dit helpt hen om te bepalen of het nieuwe medicijn effectief is.
U bent wellicht bekend met de term 'placebo' in verband met iets dat het placebo-effect wordt genoemd. Het placebo-effect is wanneer een verbetering wordt waargenomen, ondanks dat een persoon een placebo krijgt in plaats van actieve medische behandeling.
Naar schatting ervaart 1 op de 3 mensen het placebo-effect. Blijf lezen voor meer informatie over het placebo-effect, hoe het kan werken en enkele voorbeelden uit onderzoek.
Hoe psychologie het placebo-effect verklaart
Het placebo-effect vertegenwoordigt een fascinerende verbinding tussen lichaam en geest die nog steeds niet volledig wordt begrepen. Hieronder bespreken we enkele psychologische verklaringen voor het placebo-effect.
Klassieke conditionering
Klassieke conditionering is een vorm van leren. Het gebeurt wanneer je iets associeert met een specifiek antwoord. Als u bijvoorbeeld ziek wordt na het eten van een bepaald voedingsmiddel, kunt u dat voedsel associëren met ziek zijn en in de toekomst vermijden.
Omdat de associaties die door klassieke conditionering zijn geleerd, gedrag kunnen beïnvloeden, kunnen ze een rol spelen in het placebo-effect. Laten we een paar voorbeelden bekijken:
- Als u een specifieke pil voor hoofdpijn gebruikt, kunt u die pil gaan associëren met pijnverlichting. Als u een soortgelijk ogende placebo-pil voor hoofdpijn krijgt, kunt u als gevolg van deze associatie nog steeds verminderde pijn melden.
- U kunt de spreekkamer associëren met een behandeling of een beter gevoel. Deze associatie kan dan weer van invloed zijn op hoe u zich voelt over de behandeling die u krijgt.
Verwachtingen
Het placebo-effect heeft een grote wortel in de verwachtingen van een persoon. Als u vooraf iets verwacht, kunnen ze uw perceptie ervan beïnvloeden. Daarom, als u verwacht dat een pil u beter zal laten voelen, kunt u zich na het innemen beter voelen.
U kunt uit vele soorten cues verwachtingen voor verbetering wekken. Enkele voorbeelden zijn:
- Verbaal. Een arts of verpleegkundige kan u vertellen dat een pil effectief is bij de behandeling van uw aandoening.
- Acties. U kunt zich beter voelen als u actief iets heeft gedaan om uw toestand aan te pakken, zoals een pil slikken of een injectie krijgen.
- Sociaal. De toon, de lichaamstaal en het oogcontact van uw arts kunnen geruststellend zijn, waardoor u positiever wordt over de behandeling.
Het nocebo-effect
Het is belangrijk op te merken dat niet alle placebo-effecten gunstig zijn. In sommige gevallen kunnen de symptomen verergeren in plaats van verbeteren bij het krijgen van een placebo.
Dit wordt het nocebo-effect genoemd. Aangenomen wordt dat de mechanismen van het placebo- en nocebo-effect vergelijkbaar zijn, met zowel zaken als conditionering als verwachtingen.
Voorbeelden uit echte studies
Hieronder zullen we drie voorbeelden van het placebo-effect uit echte onderzoeken onderzoeken.
Migraine
Een studie uit 2014 onderzocht hoe de etikettering van geneesmiddelen bij 66 mensen episodische migraine beïnvloedde. Zo is de studie opgezet:
- Deelnemers werd gevraagd om een pil in te nemen voor zes verschillende migraine-episodes. Tijdens deze afleveringen kregen ze een placebo of een migrainemedicijn genaamd Maxalt.
- De etikettering van de pillen was gedurende het hele onderzoek gevarieerd. Ze kunnen worden gelabeld als placebo, Maxalt of elk type (neutraal).
- Deelnemers werd gevraagd om de pijnintensiteit 30 minuten na de migraine-episode te beoordelen, hun toegewezen pil in te nemen en vervolgens 2,5 uur later de pijnintensiteit te beoordelen.
Onderzoekers ontdekten dat de verwachtingen die werden gesteld door de piletikettering (placebo, Maxalt of neutraal) een effect hadden op de gerapporteerde pijnintensiteit. Dit zijn de resultaten:
- Zoals verwacht, bood Maxalt meer verlichting dan placebo. Er werd echter waargenomen dat placebopillen meer verlichting gaven dan een controle zonder behandeling.
- Etikettering was belangrijk! Voor zowel Maxalt als placebo werd de beoordeling van verlichting besteld op basis van etikettering. In beide groepen waren de pillen met het label Maxalt het hoogst, neutraal in het midden en placebo het laagst.
- Dit effect was zo sterk dat Maxalt dat als placebo werd bestempeld, evenveel verlichting bood als een placebo die als Maxalt werd bestempeld.
Kankergerelateerde vermoeidheid
Vermoeidheid kan nog steeds een aanhoudend symptoom zijn bij sommige overlevenden van kanker. In een studie uit 2018 werd gekeken naar de effecten van een placebo in vergelijking met de gebruikelijke behandeling bij 74 overlevenden van kanker met vermoeidheid. De studie is als volgt opgezet:
- Gedurende 3 weken ontvingen de deelnemers ofwel een pil die openlijk als placebo was gelabeld, ofwel kregen ze hun behandeling zoals gewoonlijk.
- Na de 3 weken stopten de mensen die de placebopillen gebruikten ermee. Ondertussen hadden degenen die de gebruikelijke behandeling kregen de optie om de placebopillen gedurende 3 weken in te nemen.
Nadat de studie was afgerond, merkten de onderzoekers op dat de placebo, ondanks het feit dat hij als zodanig werd bestempeld, een effect had op beide groepen deelnemers. De resultaten waren:
- Na 3 weken rapporteerde de placebogroep verbeterde symptomen in vergelijking met degenen die zoals gewoonlijk werden behandeld. Ze bleven ook verbeterde symptomen melden gedurende 3 weken na stopzetting.
- Mensen die zoals gewoonlijk werden behandeld en die besloten de placebopil gedurende 3 weken in te nemen, meldden ook een verbetering van hun vermoeidheidssymptomen na 3 weken.
Depressie
Een studie uit 2015 onderzocht het placebo-effect bij 35 mensen met een depressie. Deelnemers namen op dat moment geen andere medicijnen tegen depressie. De studie is als volgt opgezet:
- Elke deelnemer ontving placebopillen. Sommige werden echter bestempeld als een snelwerkend antidepressivum (de actieve placebo), terwijl andere werden bestempeld als een placebo (de inactieve placebo). Elke groep slikte de pillen een week lang.
- Aan het einde van de week heeft een PET-scan de hersenactiviteit gemeten. Tijdens de scan kreeg de actieve placebogroep een placebo-injectie, omdat hen werd verteld dat dit hun humeur zou kunnen verbeteren. De inactieve placebogroep kreeg geen injectie.
- De twee groepen wisselden nog een week van pil. Aan het einde van de week werd een tweede PET-scan uitgevoerd.
- Alle deelnemers werden vervolgens gedurende 10 weken behandeld met antidepressiva.
Onderzoekers ontdekten dat sommige personen het placebo-effect ervoeren en dat dit effect hun hersenactiviteit en respons op antidepressiva beïnvloedde. De resultaten waren dat:
- Een afname van depressiesymptomen werd gemeld wanneer mensen de actieve placebo gebruikten.
- Het gebruik van de actieve placebo (inclusief de placebo-injectie) ging gepaard met PET-scans die een toename van hersenactiviteit vertoonden in gebieden die verband houden met emotie- en stressregulatie.
- Mensen met een verhoogde hersenactiviteit op dit gebied hadden vaak een verbeterde respons op de antidepressiva die aan het einde van de studie werden gebruikt.
Wat begrijpen we nog niet?
Hoewel het placebo-effect in veel scenario's is waargenomen, is er nog steeds veel dat we niet begrijpen. Er lopen onderzoeken en we leren elk jaar meer.
Een van de grote vragen is de verbinding tussen lichaam en geest. Hoe beïnvloeden psychologische factoren zoals verwachtingen wat er in ons omgaat?
We weten dat het placebo-effect kan leiden tot het vrijkomen van verschillende kleine moleculen zoals neurotransmitters en hormonen. Deze kunnen dan interageren met andere delen van het lichaam om veranderingen te veroorzaken. We moeten echter nog meer details uitwerken over de specifieke kenmerken van deze complexe interacties.
Bovendien lijkt het placebo-effect een significante impact te hebben op sommige symptomen, zoals pijn of depressie, en niet op andere. Dit roept meer vragen op.
Lopende vragen over het placebo-effect
- Welke symptomen worden beïnvloed door het placebo-effect? Zo ja, wat is de omvang van het effect?
- Is het gebruik van een placebo voor deze symptomen even effectief of effectiever dan het gebruik van medicijnen?
- Het placebo-effect kan sommige symptomen verbeteren, maar geneest niet. Is het ethisch om een placebo te gebruiken in plaats van een medicijn?
het komt neer op
Een placebo is een pil, injectie of ding dat een medische behandeling lijkt te zijn, maar dat niet is. Een voorbeeld van een placebo is een suikerpil die tijdens een klinische proef in een controlegroep wordt gebruikt.
Het placebo-effect is wanneer een verbetering van de symptomen wordt waargenomen, ondanks het gebruik van een niet-actieve behandeling. Aangenomen wordt dat het optreedt vanwege psychologische factoren zoals verwachtingen of klassieke conditionering.
Uit onderzoek is gebleken dat het placebo-effect zaken als pijn, vermoeidheid of depressie kan verlichten. We weten echter nog steeds niet de exacte mechanismen in het lichaam die aan dit effect bijdragen. Wetenschappers werken momenteel aan het beantwoorden van deze vraag en meer.
