Wat is de ziekte van Lyme?
De ziekte van Lyme is een infectieziekte die wordt veroorzaakt door de bacterie Borrelia burgdorferi. B. burgdorferi wordt op de mens overgedragen door een beet van een geïnfecteerde zwartpoot- of hertentik. De teek raakt besmet na het eten van geïnfecteerde herten, vogels of muizen.
Een teek moet minimaal 36 uur op de huid aanwezig zijn om de infectie over te dragen. Veel mensen met de ziekte van Lyme hebben geen herinnering aan een tekenbeet.
De ziekte van Lyme werd in 1975 voor het eerst erkend in de stad Old Lyme, Connecticut. Het is de meest voorkomende door teken overgedragen ziekte in Europa en de Verenigde Staten.
Mensen die leven of tijd doorbrengen in bosrijke gebieden die bekend staan om de overdracht van de ziekte, hebben meer kans op deze ziekte. Mensen met gedomesticeerde dieren die bosgebieden bezoeken, lopen ook een hoger risico om de ziekte van Lyme te krijgen.
Symptomen van de ziekte van Lyme
Mensen met de ziekte van Lyme kunnen er anders op reageren en de symptomen kunnen in ernst variëren.
Hoewel de ziekte van Lyme gewoonlijk in drie fasen wordt verdeeld - vroeg gelokaliseerd, vroeg verspreid en laat verspreid - kunnen de symptomen elkaar overlappen. Sommige mensen zullen ook in een later stadium van de ziekte aanwezig zijn zonder symptomen van een eerdere ziekte.
Dit zijn enkele van de meest voorkomende symptomen van de ziekte van Lyme:
- een platte, ronde uitslag die overal op uw lichaam lijkt op een rode ovaal of een schot in de roos
- vermoeidheid
- gewrichtspijn en zwelling
- spierpijn
- hoofdpijn
- koorts
- gezwollen lymfeklieren
- slaapstoornissen
- moeite met concentreren
Neem onmiddellijk contact op met uw zorgverlener als u een van deze symptomen heeft.
Lees meer over de symptomen van de ziekte van Lyme.
Symptomen van de ziekte van Lyme bij kinderen
Kinderen ervaren over het algemeen dezelfde symptomen van de ziekte van Lyme als volwassenen.
Ze ervaren meestal:
- vermoeidheid
- gewrichts- en spierpijn
- koorts
- andere griepachtige symptomen
Deze symptomen kunnen kort na de infectie optreden, of maanden of jaren later.
Uw kind heeft mogelijk de ziekte van Lyme en heeft geen uitslag in de roos. Volgens een vroege studie toonden de resultaten aan dat ongeveer 89 procent van de kinderen uitslag had.
Behandeling van de ziekte van Lyme
De ziekte van Lyme wordt het best behandeld in de vroege stadia. Behandeling voor vroegtijdige gelokaliseerde ziekte is een eenvoudige kuur van 10 tot 14 dagen met orale antibiotica om de infectie te elimineren.
Medicijnen die worden gebruikt om de ziekte van Lyme te behandelen, zijn onder meer:
- doxycycline, amoxicilline of cefuroxim, dit zijn eerstelijnsbehandelingen bij volwassenen en kinderen
- cefuroxim en amoxicilline, die worden gebruikt voor de behandeling van vrouwen die borstvoeding geven of borstvoeding geven
Intraveneuze (IV) antibiotica worden gebruikt voor sommige vormen van de ziekte van Lyme, waaronder die met betrokkenheid van het hart of het centrale zenuwstelsel (CZS).
Na verbetering en om de behandeling af te ronden, zullen zorgverleners doorgaans overschakelen op een oraal regime. De volledige behandelingskuur duurt gewoonlijk 14 tot 28 dagen.
Lyme-artritis, een laat stadium van de ziekte van Lyme dat bij sommige mensen kan voorkomen, wordt gedurende 28 dagen behandeld met orale antibiotica.
ziekte van Lyme
Als u wordt behandeld voor de ziekte van Lyme met antibiotica maar toch symptomen blijft ervaren, wordt dit het post-Lyme-ziektesyndroom of het post-behandeling Lyme-ziektesyndroom genoemd.
Ongeveer 10 tot 20 procent van de mensen met de ziekte van Lyme ervaart dit syndroom, volgens een artikel uit 2016 gepubliceerd in het New England Journal of Medicine. De oorzaak is onbekend.
Het post-Lyme-ziektesyndroom kan uw mobiliteit en cognitieve vaardigheden beïnvloeden. De behandeling is voornamelijk gericht op het verlichten van pijn en ongemak. De meeste mensen herstellen, maar het kan maanden of jaren duren.
Krijg een beter begrip van het post-Lyme-ziektesyndroom.
Symptomen van de ziekte na Lyme
De symptomen van het post-Lyme-ziektesyndroom zijn vergelijkbaar met die in de eerdere stadia.
Deze symptomen kunnen zijn:
- vermoeidheid
- moeite met slapen
- pijnlijke gewrichten of spieren
- pijn of zwelling in uw grote gewrichten, zoals uw knieën, schouders of ellebogen
- concentratiestoornissen en geheugenproblemen op korte termijn
- spraakproblemen
Is de ziekte van Lyme besmettelijk?
Er is geen bewijs dat de ziekte van Lyme besmettelijk is tussen mensen. Volgens de Centers for Disease Control and Prevention (CDC) kunnen zwangere vrouwen de ziekte ook niet via hun moedermelk op hun foetus overdragen.
De ziekte van Lyme is een infectie die wordt veroorzaakt door bacteriën die worden overgedragen door zwartbenige hertenteken. Deze bacteriën worden aangetroffen in lichaamsvloeistoffen, maar er is geen bewijs dat de ziekte van Lyme door niezen, hoesten of zoenen naar een andere persoon kan worden verspreid.
Er is ook geen bewijs dat de ziekte van Lyme seksueel kan worden overgedragen of overgedragen via een bloedtransfusie.
Lees meer over of de ziekte van Lyme besmettelijk is.
Stadia van de ziekte van Lyme
De ziekte van Lyme kan in drie fasen voorkomen:
- vroeg gelokaliseerd
- vroeg verspreid
- laat verspreid
De symptomen die u ervaart, zijn afhankelijk van het stadium waarin de ziekte zich bevindt.
De progressie van de ziekte van Lyme kan per persoon verschillen. Sommige mensen die het hebben, doorlopen niet alle drie fasen.
Stadium 1: vroege gelokaliseerde ziekte
Symptomen van de ziekte van Lyme beginnen meestal 1 tot 2 weken na de tekenbeet. Een van de eerste tekenen van de ziekte is een uitslag in de roos.
De uitslag vindt plaats op de plaats van de tekenbeet, meestal, maar niet altijd, als een centrale rode vlek omgeven door een duidelijke vlek met een roodheid aan de rand. Het voelt misschien warm aan, maar het is niet pijnlijk en jeukt niet. Deze uitslag zal bij de meeste mensen geleidelijk verdwijnen.
De formele naam voor deze uitslag is erythema migrans. Erythema migrans zou kenmerkend zijn voor de ziekte van Lyme. Veel mensen hebben dit symptoom echter niet.
Sommige mensen hebben een rode uitslag, terwijl mensen met een donkere huidskleur een uitslag hebben die lijkt op een blauwe plek.
De uitslag kan optreden met of zonder systemische virale of griepachtige symptomen.
Andere symptomen die vaak worden gezien in dit stadium van de ziekte van Lyme zijn:
- rillingen
- koorts
- vergrote lymfeklieren
- keelpijn
- visie verandert
- vermoeidheid
- spierpijn
- hoofdpijn
Stadium 2: vroege verspreide ziekte van Lyme
Vroeg verspreide ziekte van Lyme komt enkele weken tot maanden na de tekenbeet voor.
Je hebt een algemeen gevoel van onwel zijn en er kan uitslag optreden in andere gebieden dan de tekenbeet.
Dit stadium van de ziekte wordt voornamelijk gekenmerkt door tekenen van systemische infectie, wat betekent dat de infectie zich door het hele lichaam heeft verspreid, ook naar andere organen.
Symptomen kunnen zijn:
- multiple erythema multiforme (EM) laesies
- hartritmestoornissen, die kunnen worden veroorzaakt door Lyme-carditis
- neurologische aandoeningen, zoals gevoelloosheid, tintelingen, verlamming van de aangezichts- en hersenzenuw en meningitis
De symptomen van fase 1 en 2 kunnen elkaar overlappen.
Stadium 3: laat verspreide ziekte van Lyme
Laat verspreide ziekte van Lyme treedt op wanneer de infectie niet is behandeld in fase 1 en 2. Stadium 3 kan maanden of jaren na de tekenbeet optreden.
Deze fase wordt gekenmerkt door:
- artritis van een of meer grote gewrichten
- hersenaandoeningen, zoals encefalopathie, die geheugenverlies op korte termijn kunnen veroorzaken, concentratiestoornissen, mentale wazigheid, problemen met het volgen van gesprekken en slaapstoornissen
- gevoelloosheid in de armen, benen, handen of voeten
Diagnose van de ziekte van Lyme
Het diagnosticeren van de ziekte van Lyme begint met een beoordeling van uw gezondheidsgeschiedenis, waaronder het zoeken naar meldingen van tekenbeten of verblijf in een endemisch gebied.
Uw zorgverlener zal ook een lichamelijk onderzoek uitvoeren om te zoeken naar de aanwezigheid van uitslag of andere symptomen die kenmerkend zijn voor de ziekte van Lyme.
Testen tijdens vroege lokale infectie wordt niet aanbevolen.
Bloedonderzoek is het meest betrouwbaar enkele weken na de eerste infectie, wanneer er antilichamen aanwezig zijn. Uw zorgverlener kan de volgende tests bestellen:
- Enzymgebonden immunosorbentassay (ELISA) wordt gebruikt om antilichamen tegen B. burgdorferi te detecteren.
- Western blot wordt gebruikt om een positieve ELISA-test te bevestigen. Het controleert op de aanwezigheid van antilichamen tegen specifieke B. burgdorferi-eiwitten.
- Polymerase-kettingreactie (PCR) wordt gebruikt om mensen met aanhoudende Lyme-artritis of symptomen van het zenuwstelsel te evalueren. Het wordt uitgevoerd op gewrichtsvloeistof of hersenvocht (CSF). PCR-testen op CSF voor de diagnose van de ziekte van Lyme wordt niet routinematig aanbevolen vanwege de lage gevoeligheid. Een negatieve test sluit de diagnose niet uit. Daarentegen hebben de meeste mensen positieve PCR-resultaten in gewrichtsvloeistof als ze worden getest voorafgaand aan antibiotische therapie.
Ziektepreventie van Lyme
Lyme-ziektepreventie houdt meestal in dat u het risico op een tekenbeet vermindert.
Neem de volgende stappen om tekenbeten te voorkomen:
- Draag een lange broek en overhemden met lange mouwen in de buitenlucht.
- Maak uw tuin onvriendelijk voor teken door beboste gebieden op te ruimen, kreupelhout tot een minimum te beperken en houtstapels te plaatsen in gebieden met veel zon.
- Gebruik insectenwerend middel. Een met 10 procent DEET beschermt je ongeveer 2 uur. Gebruik niet meer DEET dan nodig is voor de tijd dat u buiten bent, en gebruik het niet op de handen van jonge kinderen of op de gezichten van kinderen jonger dan 2 maanden oud.
- Citroen-eucalyptusolie geeft dezelfde bescherming als DEET bij gebruik in vergelijkbare concentraties. Het mag niet worden gebruikt bij kinderen jonger dan 3 jaar.
- Wees waakzaam. Controleer uw kinderen, huisdieren en uzelf op teken. Als u de ziekte van Lyme heeft gehad, ga er dan niet vanuit dat u niet opnieuw kunt worden besmet. U kunt de ziekte van Lyme meer dan eens krijgen.
- Teken verwijderen met een pincet. Breng het pincet bij het hoofd of de mond van de teek aan en trek voorzichtig. Controleer of alle teekdelen zijn verwijderd.
Neem contact op met uw zorgverlener als en wanneer een teek u of uw dierbaren bijt.
Lees meer over hoe u de ziekte van Lyme kunt voorkomen wanneer een teek u bijt.
Ziekte van Lyme veroorzaakt
De ziekte van Lyme wordt veroorzaakt door de bacterie Borrelia burgdorferi (en zelden Borrelia mayonii).
B. burgdorferi wordt op mensen overgedragen door de beet van een geïnfecteerde, zwartbenige teek, ook bekend als een hertenteek.
Volgens de CDC brengen geïnfecteerde, zwartbenige teken de ziekte van Lyme over in het noordoosten, het midden van de Atlantische Oceaan en het noorden van de Verenigde Staten. Westelijke zwartbenige teken brengen de ziekte over op de Pacifische kust van de Verenigde Staten.
Overdracht van de ziekte van Lyme
Teken die besmet zijn met de bacterie B. burgdorferi kunnen zich aan elk deel van uw lichaam hechten. Ze komen vaker voor in gebieden van uw lichaam die moeilijk te zien zijn, zoals de hoofdhuid, oksels en liesstreek.
De geïnfecteerde teek moet minimaal 36 uur aan uw lichaam worden vastgemaakt om de bacterie door te geven.
De meeste mensen met de ziekte van Lyme werden gebeten door onvolgroeide teken, nimfen genoemd. Deze kleine teken zijn erg moeilijk te zien. Ze voeden zich in het voorjaar en de zomer. Volwassen teken dragen ook de bacteriën, maar ze zijn gemakkelijker te zien en kunnen worden verwijderd voordat ze worden overgedragen.
Er is geen bewijs dat de ziekte van Lyme kan worden overgedragen via lucht, voedsel of water. Er is ook geen bewijs dat het tussen mensen kan worden overgedragen door aan te raken, te zoenen of seks te hebben.
Leven met de ziekte van Lyme
Nadat u voor de ziekte van Lyme bent behandeld met antibiotica, kan het weken of maanden duren voordat alle symptomen verdwijnen.
U kunt deze stappen nemen om uw herstel te bevorderen:
- Eet gezond voedsel en vermijd voedsel dat veel suiker bevat.
- Veel rust krijgen.
- Probeer stress te verminderen.
- Neem indien nodig ontstekingsremmende medicijnen om pijn en ongemak te verminderen.
Test teek voor de ziekte van Lyme
Sommige commerciële laboratoria zullen teken testen op de ziekte van Lyme.
Hoewel je misschien een teek wilt laten testen nadat het je heeft gebeten, raadt de (CDC) het testen niet aan om de volgende redenen:
- Commerciële laboratoria die tekentesten aanbieden, hoeven niet dezelfde strenge kwaliteitscontrolenormen te hebben als die voor klinisch-diagnostische laboratoria.
- Als de teek positief test voor een ziekteverwekkend organisme, betekent dit niet noodzakelijk dat u de ziekte van Lyme heeft.
- Een negatief resultaat kan u tot de verkeerde aanname leiden dat u niet besmet bent. Je zou kunnen zijn gebeten en besmet door een ander vinkje.
- Als u bent besmet met de ziekte van Lyme, begint u waarschijnlijk de symptomen te vertonen voordat u de testresultaten krijgt en mag u niet wachten om met de behandeling te beginnen.
