Wat is leverkanker?
Leverkanker is kanker die in de lever voorkomt. De lever is het grootste klierorgaan in het lichaam en vervult verschillende cruciale functies om het lichaam vrij te houden van gifstoffen en schadelijke stoffen. Het bevindt zich in het rechter bovenste kwadrant van de buik, net onder de ribben. De lever is verantwoordelijk voor de aanmaak van gal, een stof die je helpt bij het verteren van vetten, vitamines en andere voedingsstoffen. Dit vitale orgaan slaat ook voedingsstoffen op zoals glucose, zodat je op momenten dat je niet eet gevoed blijft. Het breekt ook medicijnen en gifstoffen af. Wanneer kanker zich in de lever ontwikkelt, worden de levercellen vernietigd en wordt het vermogen van de lever om normaal te functioneren verstoord.
Leverkanker wordt over het algemeen geclassificeerd als primair of secundair. Primaire leverkanker begint in de levercellen. Secundaire leverkanker ontstaat wanneer kankercellen van een ander orgaan zich naar de lever verspreiden. In tegenstelling tot andere cellen in het lichaam, kunnen kankercellen loskomen van de primaire plaats of waar de kanker begon. De cellen reizen via de bloedbaan of het lymfestelsel naar andere delen van het lichaam. Kankercellen verzamelen zich uiteindelijk in een ander lichaamsorgaan en beginnen daar te groeien.
Dit artikel richt zich op primaire leverkanker. Als je kanker in een ander orgaan had voordat je leverkanker kreeg, lees dan ons artikel over levermetastase voor meer informatie over secundaire leverkanker.
Wat zijn de verschillende soorten primaire leverkanker?
De verschillende soorten primaire leverkanker zijn afkomstig van de verschillende cellen waaruit de lever bestaat. Primaire leverkanker kan beginnen als een enkele knobbel die in de lever groeit, of het kan op veel plaatsen in de lever tegelijkertijd beginnen. Mensen met ernstige leverschade hebben meer kans op meerdere kankergroei-locaties. De belangrijkste soorten primaire leverkanker zijn:
Hepatocellulair carcinoom
Hepatocellulair carcinoom (HCC), ook bekend als hepatoma, is het meest voorkomende type leverkanker, goed voor 75 procent van alle leverkankers. Deze aandoening ontwikkelt zich in de hepatocyten, de belangrijkste levercellen. Het kan zich vanuit de lever naar andere delen van het lichaam verspreiden, zoals de alvleesklier, darmen en maag. HCC komt veel vaker voor bij mensen met ernstige leverschade als gevolg van alcoholmisbruik.
Cholangiocarcinoom
Cholangiocarcinoom, beter bekend als galwegkanker, ontwikkelt zich in de kleine, buisachtige galwegen in de lever. Deze kanalen dragen gal naar de galblaas om de spijsvertering te helpen. Galwegkanker is verantwoordelijk voor ongeveer 10 tot 20 procent van alle leverkankers. Wanneer de kanker begint in het deel van de kanalen in de lever, wordt dit intrahepatische galwegkanker genoemd. Wanneer de kanker begint in het deel van de kanalen buiten de lever, wordt dit extrahepatische galwegkanker genoemd.
Lever angiosarcoom
Leverangiosarcoom is een zeldzame vorm van leverkanker die begint in de bloedvaten van de lever. Dit type kanker heeft de neiging snel te evolueren, dus het wordt meestal in een meer gevorderd stadium gediagnosticeerd.
Hepatoblastoma
Hepatoblastoom is een uiterst zeldzame vorm van leverkanker. Het wordt bijna altijd gevonden bij kinderen, vooral kinderen jonger dan 3 jaar. Met chirurgie en chemotherapie kunnen de vooruitzichten voor mensen met dit type kanker erg goed zijn. Wanneer hepatoblastoma in de vroege stadia wordt gedetecteerd, is het overlevingspercentage hoger dan 90 procent.
Wat zijn de symptomen van leverkanker?
Veel mensen ervaren geen symptomen in de vroege stadia van primaire leverkanker. Wanneer er symptomen optreden, kunnen deze zijn:
- buikpijn, pijn en gevoeligheid
- geelverkleuring van de huid en het oogwit, dat geelzucht wordt genoemd
- witte, kalkachtige ontlasting
- misselijkheid
- braken
- gemakkelijk blauwe plekken of bloedingen
- zwakheid
- vermoeidheid
Wie loopt er risico op leverkanker?
Artsen weten niet precies waarom sommige mensen leverkanker krijgen, terwijl anderen dat niet doen. Er zijn echter bepaalde factoren waarvan bekend is dat ze het risico op het ontwikkelen van leverkanker verhogen:
- Leverkanker komt vaker voor bij mensen ouder dan 50 jaar.
- Een langdurige infectie met hepatitis B of C kan uw lever ernstig beschadigen. Hepatitis wordt van persoon tot persoon verspreid door direct contact met de lichaamsvloeistoffen van een geïnfecteerde persoon, zoals hun bloed of sperma. Het kan ook tijdens de bevalling van moeder op kind worden overgedragen. U kunt uw risico op hepatitis B en C verlagen door bescherming te gebruiken tijdens geslachtsgemeenschap. Er is ook een vaccin dat je kan beschermen tegen hepatitis B.
- Als u gedurende vele jaren elke dag twee of meer alcoholische dranken drinkt, verhoogt u het risico op leverkanker.
- Cirrose is een vorm van leverschade waarbij gezond weefsel wordt vervangen door littekenweefsel. Een met littekens bedekte lever kan niet goed functioneren en kan uiteindelijk leiden tot tal van complicaties, waaronder leverkanker. Langdurig alcoholmisbruik en hepatitis C zijn de meest voorkomende oorzaken van cirrose in de Verenigde Staten. De meerderheid van de Amerikanen met leverkanker heeft cirrose voordat ze leverkanker ontwikkelen.
- Blootstelling aan aflatoxine is een risicofactor. Aflatoxine is een giftige stof die wordt geproduceerd door een soort schimmel die kan groeien op pinda's, granen en maïs. In de Verenigde Staten beperken wetten op het gebied van voedselverwerking de wijdverbreide blootstelling aan aflatoxine. Buiten het land kan de blootstelling aan aflatoxine echter hoog zijn.
- Diabetes en obesitas zijn ook risicofactoren. Mensen met diabetes hebben de neiging overgewicht of obesitas te hebben, wat leverproblemen kan veroorzaken en het risico op leverkanker kan verhogen.
Hoe wordt leverkanker vastgesteld?
De diagnose van leverkanker begint met een medische geschiedenis en een lichamelijk onderzoek. Zorg ervoor dat u uw arts op de hoogte brengt als u een voorgeschiedenis heeft van langdurig alcoholmisbruik of een chronische hepatitis B- of C-infectie.
Diagnostische tests en procedures voor leverkanker omvatten het volgende:
- Leverfunctietests helpen uw arts om de gezondheid van uw lever te bepalen door het gehalte aan eiwitten, leverenzymen en bilirubine in uw bloed te meten.
- De aanwezigheid van alfa-fetoproteïne (AFP) in het bloed kan een teken zijn van leverkanker. Dit eiwit wordt meestal alleen geproduceerd in de lever en dooierzak van baby's voordat ze worden geboren. AFP-productie stopt normaal gesproken na de geboorte.
- Abdominale CT- of MRI-scans produceren gedetailleerde afbeeldingen van de lever en andere organen in de buik. Ze kunnen uw arts laten bepalen waar een tumor zich ontwikkelt, de grootte ervan bepalen en beoordelen of deze zich heeft verspreid naar andere organen.
Leverbiopsie
Een andere beschikbare diagnostische test is een leverbiopsie. Bij een leverbiopsie wordt een klein stukje leverweefsel verwijderd. Het wordt altijd gedaan met anesthesie om te voorkomen dat u tijdens de procedure pijn voelt.
In de meeste gevallen wordt een naaldbiopsie uitgevoerd. Tijdens deze procedure zal uw arts een dunne naald door uw buik en in uw lever steken om een weefselmonster te verkrijgen. Het monster wordt vervolgens onder een microscoop onderzocht op tekenen van kanker.
Een leverbiopsie kan ook worden uitgevoerd met een laparoscoop, een dunne, flexibele buis met een bevestigde camera. Met de camera kan uw arts zien hoe de lever eruit ziet en een nauwkeurigere biopsie uitvoeren. De laparoscoop wordt ingebracht via een kleine incisie in de buik. Als weefselmonsters van andere organen nodig zijn, zal uw arts een grotere incisie maken. Dit heet een laparotomie.
Als leverkanker wordt gevonden, zal uw arts het stadium van de kanker bepalen. Staging beschrijft de ernst of omvang van de kanker. Het kan uw arts helpen bij het bepalen van uw behandelingsopties en uw vooruitzichten. Stadium 4 is het meest geavanceerde stadium van leverkanker.
Hoe wordt leverkanker behandeld?
Behandeling voor leverkanker varieert. Het hangt af van:
- het aantal, de grootte en de locatie van de tumoren in de lever
- hoe goed de lever functioneert
- of cirrose aanwezig is
- of de tumor is uitgezaaid naar andere organen
Uw specifieke behandelplan zal op deze factoren zijn gebaseerd. Behandelingen van leverkanker kunnen het volgende omvatten:
Hepatectomie
Een hepatectomie wordt uitgevoerd om een deel van de lever of de hele lever te verwijderen. Deze operatie wordt meestal gedaan wanneer de kanker zich beperkt tot de lever. Na verloop van tijd zal het resterende gezonde weefsel opnieuw groeien en het ontbrekende deel vervangen.
Levertransplantatie
Bij een levertransplantatie wordt de gehele zieke lever vervangen door een gezonde lever van een geschikte donor. Een transplantatie kan alleen worden gedaan als de kanker niet is uitgezaaid naar andere organen. Geneesmiddelen om afstoting te voorkomen, worden na de transplantatie gegeven.
Ablatie
Ablatie omvat het gebruik van warmte- of ethanolinjecties om de kankercellen te vernietigen. Het wordt uitgevoerd met lokale anesthesie. Dit verdooft het gebied om te voorkomen dat u pijn voelt. Ablatie kan mensen helpen die geen kandidaat zijn voor een operatie of transplantatie.
Chemotherapie
Chemotherapie is een agressieve vorm van medicamenteuze therapie die kankercellen vernietigt. De medicijnen worden intraveneus of via een ader ingespoten. In de meeste gevallen kan chemotherapie poliklinisch worden gegeven. Chemotherapie kan effectief zijn bij de behandeling van leverkanker, maar veel mensen ervaren bijwerkingen tijdens de behandeling, waaronder braken, verminderde eetlust en koude rillingen. Chemotherapie kan ook het risico op infectie verhogen.
Bestralingstherapie
Radiotherapie omvat het gebruik van hoogenergetische stralingsbundels om kankercellen te doden. Het kan worden geleverd door externe straling of door interne straling. Bij uitwendige bundelstraling is de straling gericht op de buik en borst. Interne straling omvat het gebruik van een katheter om kleine radioactieve bolletjes in de leverslagader te injecteren. De straling vernietigt vervolgens de leverslagader, een bloedvat dat de lever van bloed voorziet. Dit vermindert de hoeveelheid bloed die naar de tumor stroomt. Wanneer de leverslagader wordt afgesloten, blijft de poortader de lever voeden.
Gerichte therapie
Gerichte therapie omvat het gebruik van medicijnen die zijn ontworpen om kankercellen te raken waar ze kwetsbaar zijn. Ze verminderen de tumorgroei en helpen de bloedtoevoer naar de tumor te stoppen. Sorafenib (Nexavar) is goedgekeurd als gerichte therapie voor mensen met leverkanker. Gerichte therapie kan nuttig zijn voor mensen die geen kandidaat zijn voor een hepatectomie of levertransplantatie. Gerichte therapie kan echter aanzienlijke bijwerkingen hebben.
Embolisatie en chemo-embolisatie
Embolisatie en chemo-embolisatie zijn chirurgische ingrepen. Ze zijn klaar om de leverslagader af te sluiten. Uw arts gebruikt hiervoor kleine sponzen of andere deeltjes. Dit vermindert de hoeveelheid bloed die naar de tumor stroomt. Bij chemo-embolisatie injecteert uw arts chemotherapie-geneesmiddelen in de leverslagader voordat de deeltjes worden geïnjecteerd. De gecreëerde blokkering houdt de chemotherapie-medicatie langer in de lever.
Hoe kan leverkanker worden voorkomen?
Leverkanker kan niet altijd worden voorkomen. U verkleint echter het risico op leverkanker door stappen te ondernemen om de ontwikkeling van aandoeningen die tot leverkanker kunnen leiden te voorkomen.
Verkrijg het hepatitis B-vaccin
Er is een vaccin tegen hepatitis B dat alle kinderen zouden moeten krijgen. Volwassenen met een hoog risico op infectie, zoals degenen die intraveneuze drugs gebruiken, moeten ook worden gevaccineerd. De vaccinatie wordt meestal gegeven in een reeks van drie injecties over een periode van zes maanden.
Maatregelen nemen om hepatitis C te voorkomen
Er is geen vaccin tegen hepatitis C, maar u kunt het risico om de infectie op te lopen verminderen door het volgende te doen:
- Gebruik bescherming. Gebruik altijd veilige seks door een condoom te gebruiken met al je seksuele partners. Je mag nooit onbeschermde seks hebben, tenzij je zeker weet dat je partner niet besmet is met hepatitis of een andere seksueel overdraagbare infectie.
- Gebruik geen illegale drugs. Vermijd het gebruik van illegale drugs, vooral die welke kunnen worden geïnjecteerd, zoals heroïne of cocaïne. Als u niet kunt stoppen met het gebruik van medicijnen, zorg er dan voor dat u elke keer dat u ze injecteert een steriele naald gebruikt. Deel nooit naalden met andere mensen.
- Wees voorzichtig met tatoeages en piercings. Ga naar een betrouwbare winkel wanneer je een piercing of tatoeage krijgt. Vraag werknemers naar hun veiligheidspraktijken en zorg ervoor dat ze steriele naalden gebruiken.
Verminder uw risico op cirrose
U kunt uw risico op cirrose verlagen door het volgende te doen:
- Als u alcohol drinkt, drink dan met mate. Het beperken van de hoeveelheid alcohol die u drinkt, kan leverschade helpen voorkomen. Vrouwen mogen niet meer dan één drankje per dag drinken en mannen mogen niet meer dan twee drankjes per dag drinken.
- Zorg voor een gezond gewicht. Ten minste driemaal per week 30 minuten trainen kan u helpen uw gewicht te behouden. Een uitgebalanceerd dieet volgen is ook belangrijk voor gewichtsbeheersing. Zorg ervoor dat je magere eiwitten, volle granen en groenten of fruit in de meeste maaltijden verwerkt. Als u wilt afvallen, verhoog dan de hoeveelheid lichaamsbeweging die u elke dag doet en verminder het aantal calorieën dat u consumeert. U kunt ook overwegen om een voedingsdeskundige te ontmoeten. Ze kunnen u helpen bij het maken van een maaltijdplan en trainingsroutine waarmee u uw doelstellingen voor gewichtsverlies sneller kunt bereiken.
Als u al een van deze aandoeningen heeft en u zich zorgen maakt over uw risico op leverkanker, overleg dan met uw arts over een screening op leverkanker.
Omgaan met leverkanker
Een diagnose van leverkanker kan overweldigend zijn. Het is belangrijk om een sterk ondersteunend netwerk te hebben dat je kan helpen omgaan met stress of angst die je misschien voelt. Misschien wilt u met een hulpverlener spreken die u kan helpen uw emoties te verwerken. U kunt ook overwegen om lid te worden van een kankerondersteunende groep, waar u uw zorgen kunt bespreken met anderen die zich kunnen verhouden tot wat u doormaakt. Vraag uw arts naar steungroepen in uw regio. U kunt ook informatie over steungroepen vinden op de websites van het National Cancer Institute en de American Cancer Society.
