Wat is een bipolaire stoornis?
Bipolaire stoornis is een aandoening die plotselinge stemmingswisselingen veroorzaakt, van depressie tot manie. Tijdens manie (een manische episode) kan een persoon met een bipolaire stoornis een extreem verhoogde stemming en race-gedachten ervaren. Ze kunnen gemakkelijk geïrriteerd raken en praten erg snel en langdurig. Tijdens een manische episode kan een persoon met een bipolaire stoornis risicovol gedrag vertonen, zoals buitensporig veel geld uitgeven of onveilige seks aangaan.
Zes soorten bipolaire stoornissen staan vermeld in de "Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders" (DSM-5), uitgegeven door de American Psychiatric Association:
- bipolaire I-stoornis
- bipolaire II stoornis
- cyclothymische stoornis
- door stof / medicatie veroorzaakte bipolaire en gerelateerde aandoeningen
- bipolaire en gerelateerde aandoeningen als gevolg van een andere medische aandoening
- niet-gespecificeerde bipolaire en gerelateerde aandoeningen
Een persoon met een bipolaire I-stoornis heeft manische episodes die minstens zeven dagen duren of een ziekenhuisopname vereisen. Deze kunnen worden gevolgd door depressieve episodes die twee weken of langer duren. Bipolaire II-stoornis is wanneer een persoon een mix van depressieve en manische episodes heeft, met manische episodes die niet zo ernstig zijn (hypomanie) als bij een bipolaire I-stoornis. Cyclothymische stoornis is wanneer een persoon meerdere periodes heeft met symptomen van manie of depressie, zonder de intensiteit van manie of depressie die wordt gezien bij een bipolaire stoornis. Door stof / medicatie veroorzaakte bipolaire stoornis wordt veroorzaakt door voorgeschreven of misbruikte medicijnen. Sommige medicijnen kunnen manie veroorzaken, waaronder steroïden (zoals dexamethason) of cocaïne. Bipolaire stoornis als gevolg van een andere medische aandoening treedt op wanneer iemand manisch wordt door een andere ziekte. Het kan weken duren voordat de andere ziekte wordt vastgesteld. Ziekten die dit kunnen veroorzaken, zijn onder meer de ziekte van Cushing, multiple sclerose, beroerte of traumatisch hersenletsel. Niet-gespecificeerde bipolaire en gerelateerde aandoeningen kunnen de diagnose zijn wanneer het beeld van iemands stemmingswisselingen niet volledig is of de arts niet genoeg feiten heeft om een meer specifieke diagnose te stellen.
Bipolaire stoornis type I, bipolaire stoornis type II en cyclothymie kunnen niet worden genezen, maar artsen kunnen ze wel behandelen. Een bipolaire stoornis als gevolg van stoffen of medicijnen kan verbeteren of verdwijnen wanneer het medicijn of de stof die ze veroorzaakt wordt stopgezet. Bipolaire stoornis als gevolg van een andere medische aandoening kan verbeteren of stabiliseren wanneer de onderliggende aandoening wordt behandeld.
De behandeling van bipolaire stoornissen kan complex zijn en artsen kunnen verschillende soorten medicatie voorschrijven voordat patiënten een betere stemmingscontrole ervaren.
Wat zijn antidepressiva?
Depressie bij een bipolaire stoornis kan ernstig zijn en kan zelfs suïcidale gedachten veroorzaken. Terwijl antidepressiva depressie behandelen, ervaart een persoon met een bipolaire stoornis ook aanvallen van manie. Om deze reden zijn antidepressiva niet altijd de meest effectieve behandeling.
Antidepressiva verhogen het aantal neurotransmitters in de hersenen. Voorbeelden zijn serotonine, norepinefrine en dopamine. Dit zijn feelgoodchemicaliën die de stemming van een persoon kunnen verbeteren en depressieve gevoelens verminderen. Het gebruik van antidepressiva voor een bipolaire stoornis is controversieel omdat antidepressiva manische episodes hebben veroorzaakt bij een klein percentage van de mensen met een bipolaire stoornis.
Wat hebben studies getoond met betrekking tot antidepressiva en bipolaire stoornis?
De International Society for Bipolar Disorders (ISBD) vormde een werkgroep om het gebruik van antidepressiva bij mensen met een bipolaire stoornis te bestuderen. Leden beoordeelden meer dan 173 onderzoeken naar bipolaire stoornis en antidepressiva en ontdekten dat ze antidepressiva niet definitief konden aanbevelen voor de behandeling van bipolaire stoornis.
Andere belangrijke bevindingen zijn dat selectieve serotonineheropnameremmers (SSRI's) en bupropion minder manische episodes veroorzaken dan andere geneesmiddelen, zoals tricyclische antidepressiva. De taskforce publiceerde hun bevindingen in het American Journal of Psychiatry.
Onderzoekers van Brown University presenteerden een studie over bipolaire stoornis en antidepressiva tijdens de bijeenkomst van de American Psychiatric Association in 2013. De onderzoekers vonden geen hogere heropnamesnelheden in het ziekenhuis bij patiënten die antidepressiva gebruikten, dan bij degenen die dat niet deden. Onderzoekers onderzochten 377 patiënten en ontdekten dat 211 van de patiënten binnen een jaar na ontslag weer naar het ziekenhuis kwamen.
Worden antidepressiva gebruikt om een bipolaire stoornis te behandelen?
Antidepressiva zijn meestal niet de eerste medicijnen die een arts voorschrijft om een bipolaire stoornis te behandelen. De eerste groep geneesmiddelen om een bipolaire stoornis te behandelen, zijn doorgaans stemmingsstabilisatoren, zoals lithium. Soms zal een arts samen een stemmingsstabilisator en antidepressivum voorschrijven. Dit verkleint het risico op manische episodes. Stemmingsstabilisatoren zijn niet de enige medicijnen die worden gebruikt om een bipolaire stoornis te behandelen.
Anti-epileptische medicatie wordt ook gebruikt om een bipolaire stoornis te behandelen. Hoewel ontwikkeld om aanvallen te behandelen, stabiliseren deze geneesmiddelen de zenuwmembranen en voorkomen ze de afgifte van sommige neurotransmitters, wat patiënten met een bipolaire stoornis helpt. Deze medicijnen zijn onder andere divalproex (Depakote), carbamazepine (Tegretol), lamotrigine (Lamictal) en oxcarbazepine (Trileptal).
Een andere groep geneesmiddelen die wordt gebruikt om een bipolaire stoornis te behandelen, zijn atypische antipsychotica, zoals olanzapine (Zyprexa) en risperidon (Risperdal). Deze medicijnen beïnvloeden verschillende neurotransmitters in de hersenen, waaronder dopamine, en maken mensen vaak slaperig.
Veel artsen combineren kleine doses antidepressiva met stemmingsstabilisatoren om een bipolaire stoornis te behandelen. Sommige antidepressiva worden vaker gebruikt dan andere.
Antidepressiva gebruikt voor bipolaire stoornis
Antidepressiva zijn niet goed bestudeerd bij de behandeling van een bipolaire stoornis, maar psychiaters en andere aanbieders van geestelijke gezondheidszorg schrijven ze soms in combinatie met andere geneesmiddelen voor om een bipolaire stoornis te behandelen. De ISBD-taskforce beveelt artsen aan om deze antidepressiva eerst voor te schrijven om een bipolaire stoornis te behandelen:
- selectieve serotonineheropnameremmers (SSRI's), zoals Celexa, Lexapro, Paxil, Prozac en Zoloft
- Bupropion, zoals Wellbutrin
Deze antidepressiva hebben een hoger risico om manie te veroorzaken, dus ze worden alleen gebruikt als andere antidepressiva niet werkten voor een patiënt:
- serotonine-norepinefrine-heropnameremmers (SNRI's), zoals Cymbalta, Effexor en Pristiq
- tricyclische antidepressiva (TCA's), zoals Elavil, Pamelor en Tofranil
Welke bijwerkingen kunnen antidepressiva veroorzaken?
Antidepressiva kunnen verschillende bijwerkingen veroorzaken. Deze omvatten:
- agitatie
- hoofdpijn
- misselijkheid
- slaperigheid
- verminderde zin in seks
Het regelmatig innemen van medicijnen is vaak een uitdaging voor mensen die worstelen met een bipolaire stoornis. Op een dag voelen ze zich misschien 'normaal' of goed en hebben ze het gevoel dat ze hun medicijn niet meer nodig hebben. Of ze kunnen zich zo verdrietig of hyper voelen dat ze hun medicijn niet kunnen innemen. Plotseling stoppen met antidepressiva kan bipolaire symptomen verergeren. Degenen met een bipolaire stoornis mogen niet stoppen met het gebruik van hun antidepressiva, tenzij een arts dat zegt.
Conclusies over antidepressiva en bipolaire stoornis
Antidepressiva zijn een optie om een bipolaire stoornis te behandelen, maar ze zijn meestal niet het enige medicijn dat wordt gebruikt. Ze worden meestal voorgeschreven met andere medicijnen, zoals een stemmingsstabilisator of antipsychoticum. Dit kan manische episodes voorkomen en mensen helpen hun humeur beter te beheersen.
