Overzicht
Multiple sclerose (MS) is een chronische auto-immuunziekte. Het treedt op wanneer het lichaam delen van het centrale zenuwstelsel (CZS) begint aan te vallen.
De meeste huidige medicijnen en behandelingen zijn gericht op recidiverende MS en niet op primair progressieve MS (PPMS). Er worden echter voortdurend klinische proeven gehouden om PPMS beter te begrijpen en om nieuwe, effectieve behandelingen te vinden.
Soorten MS
De vier belangrijkste soorten MS zijn:
- klinisch geïsoleerd syndroom (CIS)
- relapsing-remitting MS (RRMS)
- primaire progressieve MS (PPMS)
- secundaire progressieve MS (SPMS)
Deze MS-typen zijn gemaakt om medische onderzoekers te helpen bij het categoriseren van deelnemers aan klinische proeven met een vergelijkbare ziekteontwikkeling. Met deze groeperingen kunnen onderzoekers de effectiviteit en veiligheid van bepaalde behandelingen evalueren zonder een groot aantal deelnemers te gebruiken.
Inzicht in primaire progressieve MS
Slechts 15 procent van alle mensen met de diagnose MS heeft PPMS. PPMS treft evenveel mannen als vrouwen, terwijl RRMS veel vaker voorkomt bij vrouwen dan bij mannen.
De meeste soorten MS treden op wanneer het immuunsysteem de myelineschede aanvalt. De myelineschede is een vettige, beschermende stof die de zenuwen in het ruggenmerg en de hersenen omringt. Wanneer deze stof wordt aangevallen, veroorzaakt deze een ontsteking.
PPMS leidt tot zenuwbeschadiging en littekenweefsel op de beschadigde gebieden. De ziekte verstoort het proces van zenuwcommunicatie en veroorzaakt een onvoorspelbaar patroon van symptomen en ziekteprogressie.
In tegenstelling tot mensen met RRMS, ervaren mensen met PPMS geleidelijk een verslechtering van de functie zonder vroege terugvallen of remissies. Naast een geleidelijke toename van invaliditeit, kunnen mensen met PPMS ook de volgende symptomen ervaren:
- een gevoel van gevoelloosheid of tintelingen
- vermoeidheid
- moeite met lopen of met coördinerende bewegingen
- problemen met visie, zoals dubbelzien
- problemen met geheugen en leren
- spierspasmen of spierstijfheid
- veranderingen in stemming
PPMS-behandeling
Behandeling van PPMS is moeilijker dan de behandeling van RRMS en omvat het gebruik van immunosuppressieve therapieën. Deze therapieën bieden slechts tijdelijke hulp. Ze kunnen slechts enkele maanden tot een jaar lang veilig en continu worden gebruikt.
Hoewel de Food and Drug Administration (FDA) veel medicijnen voor RRMS heeft goedgekeurd, zijn niet alle geschikt voor progressieve vormen van MS. RRMS-medicijnen, ook wel bekend als ziektemodificerende geneesmiddelen (DMD's), worden continu ingenomen en hebben vaak onduldbare bijwerkingen.
Actief demyeliniserende laesies en zenuwbeschadiging zijn ook te vinden bij mensen met PPMS. De laesies zijn zeer inflammatoir en kunnen de myelineschede beschadigen. Het is momenteel onduidelijk of medicijnen die ontstekingen verminderen, progressieve vormen van MS kunnen vertragen.
Ocrevus (Ocrelizumab)
De FDA keurde Ocrevus (ocrelizumab) goed als behandeling voor zowel RRMS als PPMS in maart 2017. Tot op heden is het het enige medicijn dat door de FDA is goedgekeurd voor de behandeling van PPMS.
Klinische onderzoeken gaven aan dat het de progressie van symptomen bij PPMS met ongeveer 25 procent kon vertragen in vergelijking met een placebo.
Ocrevus is ook goedgekeurd voor de behandeling van RRMS en "vroege" PPMS in Engeland. Het is nog niet goedgekeurd in andere delen van het Verenigd Koninkrijk.
Het National Institute for Health Excellence (NICE) verwierp Ocrevus aanvankelijk omdat de kosten van de verstrekking ervan opwegen tegen de baten. Echter, NICE, de National Health Service (NHS) en de medicijnfabrikant (Roche) heronderhandelden uiteindelijk over de prijs.
Lopende klinische onderzoeken met PPMS
Een topprioriteit voor onderzoekers is meer te leren over progressieve vormen van MS. Nieuwe medicijnen moeten rigoureus klinisch worden getest voordat de FDA ze goedkeurt.
De meeste klinische onderzoeken duren 2 tot 3 jaar. Omdat het onderzoek echter beperkt is, zijn voor PPMS nog langere proeven nodig. Er worden meer RRMS-onderzoeken uitgevoerd omdat het gemakkelijker is om de effectiviteit van het medicijn op de terugvallen te beoordelen.
Zie de website van de National Multiple Sclerosis Society voor een volledige lijst van klinische onderzoeken in de Verenigde Staten.
De volgende geselecteerde proeven zijn momenteel aan de gang.
NurOwn stamceltherapie
Brainstorm Cell Therapeutics voert een fase II klinische proef uit om de veiligheid en effectiviteit van NurOwn-cellen bij de behandeling van progressieve MS te onderzoeken. Deze behandeling maakt gebruik van stamcellen afkomstig van deelnemers die zijn gestimuleerd om specifieke groeifactoren te produceren.
In november 2019 heeft de National Multiple Sclerosis Society Brainstorm Cell Therapeutics een onderzoeksbeurs van $ 495.330 toegekend ter ondersteuning van deze behandeling.
De proef wordt naar verwachting in september 2020 afgerond.
Biotine
MedDay Pharmaceuticals SA voert momenteel een klinische fase III-studie uit naar de effectiviteit van een hoge dosis biotine-capsule bij de behandeling van mensen met progressieve MS. De proef heeft ook tot doel om specifiek te focussen op individuen met loopproblemen.
Biotine is een vitamine die betrokken is bij het beïnvloeden van cellulaire groeifactoren en bij de productie van myeline. De biotinecapsule wordt vergeleken met een placebo.
De proef werft niet langer nieuwe deelnemers, maar wordt pas in juni 2023 afgerond.
Masitinib
AB Science voert een fase III klinische proef uit met het medicijn masitinib. Masitinib is een medicijn dat de ontstekingsreactie blokkeert. Dit leidt tot een lagere immuunrespons en lagere ontstekingsniveaus.
De proef beoordeelt de veiligheid en effectiviteit van masitinib in vergelijking met een placebo. Twee behandelingsregimes voor masitinib worden vergeleken met de placebo: het eerste regime gebruikt overal dezelfde dosering, terwijl het andere regime de dosering na 3 maanden verhoogt.
De proef werft niet langer nieuwe deelnemers. Het wordt naar verwachting afgerond in september 2020.
Voltooide klinische proeven
De volgende proeven zijn onlangs afgerond. Voor de meeste zijn de eerste of definitieve resultaten gepubliceerd.
Ibudilast
MediciNova heeft een fase II klinische studie met het medicijn ibudilast afgerond. Het doel was om de veiligheid en activiteit van het medicijn te bepalen bij mensen met progressieve MS. In deze studie werd ibudilast vergeleken met een placebo.
Uit de eerste onderzoeksresultaten blijkt dat ibudilast de progressie van hersenatrofie vertraagde in vergelijking met placebo gedurende een periode van 96 weken. De meest gemelde bijwerkingen waren gastro-intestinale symptomen.
Hoewel de resultaten veelbelovend zijn, zijn aanvullende onderzoeken nodig om te zien of de resultaten van deze proef kunnen worden gereproduceerd en hoe ibudilast kan worden vergeleken met Ocrevus en andere geneesmiddelen.
Idebenone
Het National Institute of Allergy and Infectious Diseases (NIAID) heeft onlangs een fase I / II klinische studie afgerond om het effect van idebenone op mensen met PPMS te evalueren. Idebenone is een synthetische versie van co-enzym Q10. Er wordt aangenomen dat het de schade aan het zenuwstelsel beperkt.
In de loop van de laatste 2 jaar van deze 3 jaar durende proef namen de deelnemers het medicijn of een placebo. Uit voorlopige resultaten bleek dat idebenone in de loop van het onderzoek geen voordeel opleverde ten opzichte van de placebo.
Laquinimod
Teva Pharmaceutical Industries sponsorde een fase II-studie in een poging een proof of concept op te stellen voor de behandeling van PPMS met laquinimod.
Het is niet helemaal duidelijk hoe laquinimod werkt. Er wordt aangenomen dat het het gedrag van immuuncellen verandert en daardoor schade aan het zenuwstelsel voorkomt.
Teleurstellende onderzoeksresultaten hebben ertoe geleid dat de fabrikant, Active Biotech, de ontwikkeling van laquinimod als medicijn voor MS stopzette.
Fampridine
In 2018 voltooide University College Dublin een fase IV-studie om het effect van fampridine bij mensen met disfunctie van de bovenste ledematen en ofwel PPMS ofwel SPMS te onderzoeken. Fampridine staat ook bekend als dalfampridine.
Hoewel deze proef is afgerond, zijn er geen resultaten gerapporteerd.
Volgens een Italiaanse studie uit 2019 kan het medicijn de informatieverwerkingssnelheid bij mensen met MS echter verbeteren. Een beoordeling uit 2019 en meta-analyse concludeerden dat er sterk bewijs was dat het medicijn het vermogen van mensen met MS om korte afstanden te lopen verbeterde, evenals hun waargenomen loopvermogen.
PPMS-onderzoek
De National Multiple Sclerosis Society promoot lopend onderzoek naar progressieve vormen van MS. Het doel is om succesvolle behandelingen te creëren.
Sommige onderzoeken zijn gericht op het verschil tussen mensen met PPMS en gezonde individuen. Uit een recent onderzoek is gebleken dat stamcellen in de hersenen van mensen met PPMS er ouder uitzien dan dezelfde stamcellen bij gezonde mensen van vergelijkbare leeftijd.
Bovendien ontdekten de onderzoekers dat wanneer oligodendrocyten, de cellen die myeline produceren, werden blootgesteld aan deze stamcellen, ze andere eiwitten tot expressie brachten dan bij gezonde individuen. Toen deze eiwitexpressie werd geblokkeerd, gedroegen de oligodendrocyten zich normaal. Dit kan helpen verklaren waarom de myeline wordt aangetast bij mensen met PPMS.
Een andere studie toonde aan dat mensen met progressieve MS lagere moleculen hadden die galzuren worden genoemd. Galzuren hebben meerdere functies, vooral bij de spijsvertering. Ze hebben ook een ontstekingsremmend effect op sommige cellen.
Receptoren voor galzuren werden ook gevonden op cellen in MS-weefsel. Er wordt gedacht dat suppletie met galzuren gunstig kan zijn voor mensen met progressieve MS. In feite loopt er momenteel een klinische proef om precies dit te testen.
De afhaalmaaltijd
Ziekenhuizen, universiteiten en andere organisaties in de Verenigde Staten werken continu om meer te leren over PPMS en MS in het algemeen.
Tot dusver is slechts één geneesmiddel, Ocrevus, door de FDA goedgekeurd voor de behandeling van PPMS. Ocrevus vertraagt de voortgang van PPMS, maar stopt de voortgang niet.
Sommige medicijnen, zoals ibudilast, lijken veelbelovend op basis van vroege onderzoeken. Andere geneesmiddelen, zoals idebenon en laquinimod, zijn niet effectief gebleken.
Er zijn aanvullende onderzoeken nodig om aanvullende therapieën voor PPMS te identificeren. Vraag uw zorgverlener naar de nieuwste klinische onderzoeken en onderzoeken die u kunnen helpen.
