Slaapverlamming is een tijdelijk verlies van spierfunctie tijdens het slapen. Het komt meestal voor als een persoon in slaap valt, kort nadat ze in slaap zijn gevallen of terwijl ze wakker worden.
Volgens de American Academy of Sleep Medicine ervaren mensen met slaapverlamming deze aandoening meestal voor het eerst tussen 14 en 17 jaar oud.
Het is een vrij algemene slaapstoornis. Onderzoekers schatten dat het overal tussen de 5 en 40 procent van de mensen voorkomt.
Afleveringen van slaapverlamming kunnen optreden samen met een andere slaapstoornis die bekend staat als narcolepsie. Narcolepsie is een chronische slaapstoornis die de hele dag overweldigende slaperigheid en plotselinge 'slaapaanvallen' veroorzaakt. Veel mensen die geen narcolepsie hebben, kunnen echter nog steeds slaapverlamming ervaren.
Deze toestand is niet gevaarlijk. Hoewel het voor sommigen alarmerend kan aanvoelen, is meestal geen medische tussenkomst nodig.
Wat zijn de symptomen van slaapverlamming?
Slaapverlamming is geen medisch noodgeval. Vertrouwd zijn met de symptomen kan gemoedsrust geven.
Het meest voorkomende kenmerk van een episode van slaapverlamming is het onvermogen om te bewegen of te praten. Een aflevering kan enkele seconden tot ongeveer 2 minuten duren.
U kunt ook last krijgen van:
- het gevoel alsof iets je naar beneden duwt
- het gevoel alsof er iets of iemand in de kamer is
- angst voelen
- hypnagogische en hypnopompische ervaringen (HHE's), die worden beschreven als hallucinaties tijdens, vlak voor of na het slapen
Afleveringen eindigen meestal alleen of wanneer een andere persoon je aanraakt of beweegt.
Mogelijk weet u wat er gebeurt, maar kunt u tijdens een aflevering nog steeds niet bewegen of praten. U kunt zich mogelijk ook de details van de episode herinneren nadat de tijdelijke verlamming is verdwenen.
In zeldzame gevallen ervaren sommige mensen dromerige hallucinaties die angst of angst kunnen veroorzaken, maar deze hallucinaties zijn onschadelijk.
Wat zijn de oorzaken en risicofactoren van slaapverlamming?
Kinderen en volwassenen van alle leeftijden kunnen slaapverlamming ervaren. Sommige groepen lopen echter een hoger risico dan andere.
Risicogroepen omvatten mensen met de volgende voorwaarden:
- slapeloosheid
- narcolepsie
- Angst stoornissen
- grote Depressie
- bipolaire stoornis
- posttraumatische stressstoornis (PTSS)
Het hebben van een verstoord slaapschema is ook in verband gebracht met slaapverlamming. Voorbeelden waarin uw slaapschema kan worden verstoord, zijn onder meer nachtdiensten of jetlag.
In sommige gevallen lijkt slaapverlamming in families te voorkomen. Dit is echter zeldzaam. Er is geen duidelijk wetenschappelijk bewijs dat de aandoening erfelijk is.
Op je rug slapen kan je kansen op een episode vergroten. Slaapgebrek kan ook het risico op slaapverlamming vergroten.
Hoe wordt slaapverlamming gediagnosticeerd?
Er zijn geen medische tests nodig om slaapverlamming te diagnosticeren.
Uw arts zal u vragen naar uw slaappatroon en medische geschiedenis. Ze kunnen u ook vragen om een slaapdagboek bij te houden om uw ervaring tijdens episodes van slaapverlamming te documenteren.
In sommige gevallen kan uw arts u aanraden om deel te nemen aan een slaaponderzoek om uw hersengolven en ademhaling tijdens de slaap te volgen. Dit wordt meestal alleen aanbevolen als slaapverlamming ervoor zorgt dat u slaapt.
Wat zijn de behandelingsopties voor slaapverlamming?
Symptomen van slaapverlamming verdwijnen doorgaans binnen enkele minuten en veroorzaken geen blijvende fysieke effecten of trauma. De ervaring kan echter behoorlijk verontrustend en beangstigend zijn.
Slaapverlamming die geïsoleerd optreedt, vereist doorgaans geen behandeling. Maar degenen die ook tekenen van narcolepsie hebben, moeten een arts raadplegen. Dit is vooral belangrijk als de symptomen het werk en het privéleven verstoren.
Uw arts kan bepaalde medicijnen voorschrijven om uw slaapverlamming onder controle te houden als narcolepsie de onderliggende oorzaak is.
De meest voorgeschreven medicijnen zijn stimulerende middelen en selectieve serotonineheropnameremmers (SSRI's), zoals fluoxetine (Prozac). Stimulerende middelen helpen je wakker te blijven. SSRI's helpen bij het beheersen van symptomen die verband houden met narcolepsie.
Het kan zijn dat uw arts een slaaponderzoek wil uitvoeren, polysomnografie genaamd.
De resultaten van de studie zullen uw arts helpen een diagnose te stellen als u slaapverlamming en andere symptomen van narcolepsie ervaart. Dit type onderzoek vereist een overnachting in een ziekenhuis of slaapcentrum.
In deze studie plaatst een arts elektroden op uw kin, hoofdhuid en aan de buitenrand van uw oogleden. De elektroden meten de elektrische activiteit in je spieren en hersengolven.
Uw arts zal ook uw ademhaling en hartslag controleren. In sommige gevallen registreert een camera uw bewegingen tijdens het slapen.
Hoe kan ik slaapverlamming voorkomen?
U kunt de symptomen of de frequentie van afleveringen minimaliseren met een paar eenvoudige veranderingen in levensstijl:
- Verminder stress in je leven.
- Train regelmatig, maar niet dicht bij het naar bed gaan.
- Zorg voor voldoende rust.
- Houd een regelmatig slaapschema aan.
- Houd de medicijnen bij die u gebruikt voor alle aandoeningen.
- Ken de bijwerkingen en interacties van uw verschillende medicijnen, zodat u mogelijke bijwerkingen, waaronder slaapverlamming, kunt voorkomen.
Als u een psychische aandoening heeft, zoals angst of depressie, kan het nemen van een antidepressivum episodes van slaapverlamming verminderen. Antidepressiva kunnen helpen het aantal dromen dat u heeft te verminderen, wat slaapverlamming vermindert.
