Wat is een alvleeskliertransplantatie?
Hoewel vaak uitgevoerd als laatste redmiddel, is de alvleeskliertransplantatie een belangrijke behandeling geworden voor mensen met type 1 diabetes. Alvleeskliertransplantaties worden soms ook uitgevoerd bij mensen die insulinetherapie nodig hebben en diabetes type 2 hebben. Dit komt echter veel minder vaak voor.
De eerste menselijke alvleeskliertransplantatie werd voltooid in 1966. Het United Network for Organ Sharing (UNOS) meldt dat er tussen januari 1988 en april 2018 meer dan 32.000 transplantaties zijn uitgevoerd in de Verenigde Staten.
Het doel van een transplantatie is om de normale bloedsuikerspiegel in het lichaam te herstellen. De getransplanteerde alvleesklier kan insuline produceren om de bloedglucosespiegels te reguleren. Dit is een taak die de alvleesklier van een transplantatiekandidaat niet meer goed kan uitvoeren.
Een alvleeskliertransplantatie wordt voornamelijk gedaan voor mensen met diabetes. Het wordt meestal niet gebruikt om mensen met andere aandoeningen te behandelen. Het wordt zelden gedaan om bepaalde kankers te behandelen.
Is er meer dan één type alvleeskliertransplantatie?
Er zijn verschillende soorten alvleeskliertransplantaties. Sommige mensen hebben mogelijk alleen een alvleeskliertransplantatie (PTA). Mensen met diabetische nefropathie - schade aan de nieren door diabetes - kunnen een donorpancreas en nier krijgen. Deze procedure wordt gelijktijdige transplantatie van pancreas-nier (SPK) genoemd.
Vergelijkbare procedures omvatten pancreas na nier (PAK) en nier na pancreas (KAP) transplantaties.
Wie doneert de alvleesklier?
Een alvleesklierdonor is meestal iemand die hersendood is verklaard, maar op een levensondersteunende machine blijft. Deze donor moet voldoen aan algemene transplantatiecriteria, waaronder een bepaalde leeftijd en verder gezond zijn.
De alvleesklier van de donor moet ook immunologisch overeenkomen met het lichaam van de ontvanger. Dit is belangrijk om het risico op afstoting te helpen verminderen. Afwijzing vindt plaats wanneer het immuunsysteem van een ontvanger nadelig reageert op het gedoneerde orgaan.
Af en toe leven alvleesklierdonoren. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren als de ontvanger van de transplantatie een donor kan vinden die een naaste verwant is, zoals een identieke tweeling. Een levende donor geeft een deel van zijn alvleesklier, niet het hele orgaan.
Hoe lang duurt het voordat ik een alvleesklier ontvang?
Er staan meer dan 2500 mensen op de wachtlijst voor een of andere vorm van een pancreastransplantatie in de Verenigde Staten, merkt UNOS op.
Volgens Johns Hopkins Medicine wacht de gemiddelde persoon een tot twee jaar om een SPK te laten uitvoeren. Mensen die andere soorten transplantaties ontvangen, zoals een PTA of PAK, zullen doorgaans meer dan twee jaar op de wachtlijst staan.
Wat gebeurt er vóór een alvleeskliertransplantatie?
Vóór elke orgaantransplantatie ontvangt u een medische evaluatie in een transplantatiecentrum. Dit omvat meerdere tests om uw algehele gezondheid te bepalen, inclusief een lichamelijk onderzoek. Een medische professional in het transplantatiecentrum zal ook uw medische geschiedenis beoordelen.
Voordat u een alvleeskliertransplantatie krijgt, zijn er specifieke tests die u kunt ondergaan:
- bloedonderzoek, zoals bloedtypering of een hiv-test
- een thoraxfoto
- nierfunctietesten
- neuropsychologische onderzoeken
- onderzoeken om uw hartfunctie te controleren, zoals een echocardiogram of elektrocardiogram (ECG)
Dit evaluatieproces duurt één tot twee maanden. Het doel is om te bepalen of u een goede kandidaat bent voor een operatie en of u het regime na de transplantatie aankunt.
Als is vastgesteld dat een transplantatie geschikt voor u is, wordt u op de wachtlijst van het transplantatiecentrum geplaatst.
Houd er rekening mee dat verschillende transplantatiecentra waarschijnlijk verschillende preoperatieve protocollen hebben. Deze zullen ook verder variëren, afhankelijk van het type donor en de algehele gezondheid van de ontvanger.
Hoe wordt een alvleeskliertransplantatie uitgevoerd?
Als de donor is overleden, verwijdert uw chirurg zijn alvleesklier en een aangehecht deel van zijn dunne darm. Als de donor leeft, neemt uw chirurg meestal een deel van het lichaam en de staart van zijn alvleesklier.
Een PTA-procedure duurt ongeveer twee tot vier uur. Deze procedure wordt uitgevoerd onder algemene anesthesie, dus de ontvanger van de transplantatie is volledig bewusteloos om geen pijn te voelen.
Uw chirurg snijdt het midden van uw buik door en plaatst het donorweefsel in uw onderbuik. Vervolgens bevestigen ze het nieuwe gedeelte van de dunne darm van de donor met de alvleesklier (van een overleden donor) aan uw dunne darm of de donor-alvleesklier (van een levende donor) aan uw urineblaas en bevestigen de alvleesklier aan de bloedvaten. De bestaande alvleesklier van de ontvanger blijft meestal in het lichaam.
Een operatie duurt langer als een nier ook wordt getransplanteerd via een SPK-procedure. Uw chirurg bevestigt de urineleider van de donornier aan de blaas en bloedvaten. Indien mogelijk laten ze meestal de bestaande nier op zijn plaats.
Wat gebeurt er nadat een alvleeskliertransplantatie is uitgevoerd?
Na transplantatie blijven de ontvangers de eerste dagen op de intensive care (ICU) om nauwlettend toezicht te houden op eventuele complicaties. Hierna verhuizen ze vaak naar een transplantatie-herstelafdeling in het ziekenhuis voor verdere recuperatie.
Bij een alvleeskliertransplantatie zijn veel soorten medicijnen nodig. De medicamenteuze behandeling van een ontvanger zal uitgebreide monitoring vereisen, vooral omdat ze elke dag een aantal van deze medicijnen zullen nemen om afstoting te voorkomen.
Zijn er risico's verbonden aan een alvleeskliertransplantatie?
Zoals bij elke orgaantransplantatie, heeft een pancreastransplantatie de mogelijkheid van afstoting. Het brengt ook het risico met zich mee dat de alvleesklier zelf faalt. Het risico in deze specifieke procedure is relatief laag, dankzij vooruitgang in chirurgische en immunosuppressieve medicamenteuze therapie. Er is ook een risico op overlijden als gevolg van een operatie.
De Mayo Clinic merkt op dat het overlevingspercentage na vijf jaar van een pancreastransplantatie ongeveer 91 procent is. Volgens een beoordeling uit 2015 is de halfwaardetijd (hoe lang deze duurt) van een pancreastransplantatie bij SPK-transplantatie ten minste 14 jaar. Onderzoekers merken op dat een uitstekende overleving op lange termijn van de ontvanger en het alvleeskliertransplantaat bij dit type transplantatie kan worden bereikt door mensen met diabetes type 2 en van hoge leeftijd.
Artsen moeten de voordelen en risico's van transplantatie op lange termijn afwegen tegen de complicaties en de kans op overlijden als gevolg van diabetes.
De procedure zelf brengt een aantal risico's met zich mee, waaronder bloeding, bloedstolsels en infectie. Er is ook een extra risico dat hyperglycemie (hoge bloedsuikerspiegel) optreedt tijdens en direct na de transplantatie.
De medicijnen die na de transplantatie worden gegeven, kunnen ook ernstige bijwerkingen veroorzaken. Ontvangers van transplantaties moeten veel van deze geneesmiddelen langdurig gebruiken om afstoting te voorkomen. Bijwerkingen van deze medicijnen zijn onder meer:
- hoge cholesterol
- hoge bloeddruk
- hyperglycemie
- dunner worden van de botten (osteoporose)
- haarverlies of overmatige haargroei bij mannen of vrouwen
- gewichtstoename
Wat is de afhaalmaaltijd voor iemand die een alvleeskliertransplantatie overweegt?
Sinds de eerste alvleeskliertransplantatie is er veel vooruitgang geboekt in de procedure. Deze verbeteringen omvatten een betere selectie van orgaandonoren en verbeteringen in immunosuppressieve therapie om weefselafstoting te voorkomen.
Als uw arts vaststelt dat een alvleeskliertransplantatie een geschikte optie voor u is, zal het proces ingewikkeld zijn. Maar als een alvleeskliertransplantatie succesvol is, zullen ontvangers een verbetering van hun levenskwaliteit zien.
Praat met uw arts om te bepalen of een alvleeskliertransplantatie geschikt voor u is.
Mensen die een orgaantransplantatie overwegen, kunnen ook een informatieset en ander gratis materiaal aanvragen bij de UNOS.
