Wat is hyperlipidemie?
Hyperlipidemie is een medische term voor abnormaal hoge vetten (lipiden) in het bloed. De twee belangrijkste soorten lipiden in het bloed zijn triglyceriden en cholesterol.
Triglyceriden worden gemaakt wanneer uw lichaam de extra calorieën opslaat die het niet nodig heeft voor energie. Ze komen ook rechtstreeks uit uw dieet in voedingsmiddelen zoals rood vlees en volvette zuivelproducten. Een dieet met veel geraffineerde suiker, fructose en alcohol verhoogt triglyceriden.
Cholesterol wordt van nature in je lever aangemaakt omdat elke cel in je lichaam het gebruikt. Net als triglyceriden wordt cholesterol ook aangetroffen in vet voedsel zoals eieren, rood vlees en kaas.
Hyperlipidemie is beter bekend als hoog cholesterol. Hoewel hoog cholesterol kan worden geërfd, is het vaker het gevolg van ongezonde levensstijlkeuzes.
Cholesterol begrijpen
Cholesterol is een vetachtige stof die door je bloedbaan reist op eiwitten die lipoproteïnen worden genoemd. Als u te veel cholesterol in uw bloed heeft, kan het zich ophopen op de wanden van uw bloedvaten en plaque vormen. Na verloop van tijd worden plaque-afzettingen groter en beginnen ze uw bloedvaten te verstoppen, wat kan leiden tot hartaandoeningen, hartaanvallen en beroertes.
Een diagnose krijgen
Hyperlipidemie heeft geen symptomen, dus de enige manier om het te detecteren, is door uw arts een bloedtest te laten uitvoeren, een lipidenpaneel of een lipidenprofiel genoemd. Deze test bepaalt je cholesterolgehalte. Uw arts zal een monster van uw bloed nemen en dit naar een laboratorium sturen om te testen, en vervolgens contact met u opnemen met een volledig rapport. Uw rapport toont uw niveaus van:
- totale cholesterol
- lipoproteïne met lage dichtheid (LDL) cholesterol
- lipoproteïne met hoge dichtheid (HDL) cholesterol
- triglyceriden
Uw arts kan u vragen 8 tot 12 uur te vasten voordat uw bloed wordt afgenomen. Dat betekent dat u gedurende die tijd niets anders dan water moet eten of drinken. Recente onderzoeken suggereren echter dat vasten niet altijd nodig is, dus volg de instructies van uw arts met betrekking tot uw specifieke gezondheidsproblemen.
Over het algemeen wordt een totaal cholesterolgehalte van meer dan 200 milligram per deciliter als hoog beschouwd. Het veilige cholesterolgehalte kan echter van persoon tot persoon verschillen, afhankelijk van de gezondheidsgeschiedenis en de huidige gezondheidsproblemen, en wordt het best bepaald door uw arts. Uw arts zal uw lipidenpaneel gebruiken om een diagnose van hyperlipidemie te stellen.
Loopt u risico op hyperlipidemie?
Er zijn twee soorten cholesterol, LDL en HDL. Je hebt ze waarschijnlijk respectievelijk 'slechte' en 'goede' cholesterol genoemd. LDL ("slechte") cholesterol hoopt zich op in de aderwanden, waardoor ze hard en smal worden. HDL ("goed") cholesterol ruimt overtollig "slecht" cholesterol op en verplaatst het van de bloedvaten terug naar uw lever. Hyperlipidemie wordt veroorzaakt door te veel LDL-cholesterol in uw bloed en niet genoeg HDL-cholesterol om het op te ruimen.
Ongezonde levensstijlkeuzes kunnen het "slechte" cholesterolgehalte verhogen en het "goede" cholesterolgehalte verlagen. Als u te zwaar bent, veel vet eet, rookt of niet genoeg beweegt, loopt u risico.
Levensstijlkeuzes die u risico op hoog cholesterol opleveren, zijn onder meer:
- voedsel eten met verzadigde en transvetten
- dierlijke eiwitten eten, zoals vlees en zuivel
- niet genoeg beweging krijgt
- niet genoeg gezonde vetten eten
- zwaarlijvigheid
- grote tailleomtrek
- roken
- Overmatig alcohol drinken
Abnormale cholesterolwaarden worden ook gevonden bij sommige mensen met bepaalde gezondheidsproblemen, waaronder:
- nierziekte
- diabetes
- polycysteus ovarium syndroom
- zwangerschap
- traag werkende schildklier
- geërfde voorwaarden
Ook kunnen uw cholesterolwaarden worden beïnvloed door bepaalde medicijnen:
- anticonceptiepillen
- diuretica
- sommige depressiemedicijnen
Familiale gecombineerde hyperlipidemie
Er is een type hyperlipidemie dat u van uw ouders of grootouders kunt erven. Het heet familiale gecombineerde hyperlipidemie. Familiale gecombineerde hyperlipidemie veroorzaakt hoog cholesterol en hoge triglyceriden. Mensen met deze aandoening ontwikkelen vaak hoge cholesterol- of hoge triglycerideniveaus in hun tienerjaren en krijgen een diagnose in de twintig of dertig. Deze aandoening verhoogt het risico op vroege coronaire hartziekte en hartaanval.
In tegenstelling tot mensen met typische hyperlipidemie, kunnen mensen met familiale gecombineerde hyperlipidemie na een paar jaar symptomen van hart- en vaatziekten krijgen, zoals:
- pijn op de borst (op jonge leeftijd)
- hartaanval (op jonge leeftijd)
- kramp tijdens het lopen
- zweren op de tenen die niet goed genezen
- symptomen van een beroerte, waaronder problemen met spreken, hangend aan één kant van het gezicht of zwakte in de ledematen
Hoe hyperlipidemie thuis te behandelen en te behandelen
Veranderingen in levensstijl zijn de sleutel tot het thuis behandelen van hyperlipidemie. Zelfs als uw hyperlipidemie overgeërfd is (familiale gecombineerde hyperlipidemie), zijn veranderingen in levensstijl nog steeds een essentieel onderdeel van de behandeling. Deze veranderingen alleen kunnen voldoende zijn om het risico op complicaties zoals hartaandoeningen en beroertes te verminderen. Als u al medicijnen gebruikt, kunnen veranderingen in levensstijl hun cholesterolverlagende effecten verbeteren.
Eet een hart-gezond dieet
Door uw dieet aan te passen, kunt u uw "slechte" cholesterolgehalte verlagen en uw "goede" cholesterolgehalte verhogen. Hier zijn een paar wijzigingen die u kunt aanbrengen:
- Kies gezonde vetten. Vermijd verzadigde vetten die voornamelijk voorkomen in rood vlees, spek, worst en volle zuivelproducten. Kies waar mogelijk magere eiwitten zoals kip, kalkoen en vis. Schakel over naar magere of vetvrije zuivelproducten. En gebruik enkelvoudig onverzadigde vetten zoals olijfolie en koolzaadolie om te koken.
- Knip de transvetten uit. Transvetten worden aangetroffen in gefrituurd voedsel en verwerkt voedsel, zoals koekjes, crackers en andere snacks. Controleer de ingrediënten op productetiketten. Sla elk product over dat "gedeeltelijk gehydrogeneerde olie" vermeldt.
- Eet meer omega-3 vetzuren. Omega-3-vetzuren hebben veel voordelen voor het hart. Je kunt ze vinden in sommige soorten vis, waaronder zalm, makreel en haring. Ze komen ook voor in sommige noten en zaden, zoals walnoten en lijnzaad.
- Verhoog uw vezelinname. Alle vezels zijn hart-gezond, maar oplosbare vezels, die worden aangetroffen in haver, hersenen, fruit, bonen en groenten, kunnen uw LDL-cholesterolgehalte verlagen.
- Leer hart-gezonde recepten. Bekijk de receptenpagina van de American Heart Association voor tips over heerlijke maaltijden, snacks en desserts die uw cholesterol niet verhogen.
- Eet meer fruit en groenten. Ze bevatten veel vezels en vitamines en bevatten weinig verzadigd vet.
Verlies gewicht
Als u overgewicht of obesitas heeft, kan afvallen uw totale cholesterolgehalte helpen verlagen. Zelfs 5 tot 10 pond kan een verschil maken.
Afvallen begint met uitzoeken hoeveel calorieën je binnenkrijgt en hoeveel je verbrandt. Het kost 3.500 calorieën uit je dieet om een pond te verliezen.
Om af te vallen, moet u een caloriearm dieet volgen en uw fysieke activiteit verhogen, zodat u meer calorieën verbrandt dan dat u eet. Het helpt om suikerhoudende dranken en alcohol te verwijderen en portiecontrole te oefenen.
Word actief
Fysieke activiteit is belangrijk voor de algehele gezondheid, gewichtsverlies en cholesterolniveaus. Als u niet genoeg fysieke activiteit krijgt, dalen uw HDL-cholesterolwaarden. Dit betekent dat er niet genoeg "goed" cholesterol is om het "slechte" cholesterol weg te voeren van uw bloedvaten.
U heeft slechts drie of vier keer per week slechts 40 minuten matige tot krachtige training nodig om uw totale cholesterolgehalte te verlagen. Het doel moet elke week 150 minuten aan inspanning zijn. Elk van de volgende opties kan u helpen om uw dagelijkse routine te oefenen:
- Probeer naar het werk te fietsen.
- Maak stevige wandelingen met uw hond.
- Zwem baantjes in het plaatselijke zwembad.
- Word lid van een sportschool.
- Neem de trap in plaats van de lift.
- Als u het openbaar vervoer gebruikt, stapt u eerder uit bij een halte of twee.
Stoppen met roken
Roken verlaagt uw "goede" cholesterolwaarden en verhoogt uw triglyceriden. Zelfs als u niet de diagnose hyperlipidemie heeft gekregen, kan roken uw risico op hartaandoeningen verhogen. Praat met uw arts over stoppen of probeer de nicotinepleister. Nicotinepleisters zijn zonder recept verkrijgbaar bij de apotheek. Je kunt deze tips ook lezen van mensen die zijn gestopt met roken.
Hyperlipidemie-medicijnen
Als veranderingen in levensstijl niet voldoende zijn om uw hyperlipidemie te behandelen, kan uw arts medicijnen voorschrijven. Veel voorkomende cholesterol- en triglyceridenverlagende medicijnen zijn onder meer:
-
statines, zoals:
- atorvastatine (Lipitor)
- fluvastatine (Lescol XL)
- lovastatine (Altoprev)
- pitavastatine (Livalo)
- pravastatine (Pravachol)
- rosuvastatine (Crestor)
- simvastatine (Zocor)
-
galzuurbindende harsen, zoals:
- cholestyramine (Prevalite)
- colesevelam (WelChol)
- colestipol (Colestid)
- cholesterolabsorptieremmers, zoals asezetimibe (Zetia)
- injecteerbare medicijnen, zoals alirocumab (Praluent) of evolocumab (Repatha)
- fibraten, zoals fenofibraat (Fenoglide, Tricor, Triglide) of gemfibrozil (Lopid)
- niacine (Niacor)
- omega-3 vetzuursupplementen
- andere cholesterolverlagende supplementen
Outlook
Mensen met onbehandelde hyperlipidemie hebben een grotere kans op coronaire hartziekte dan de algemene bevolking. Hartziekte is een aandoening waarbij plaque zich ophoopt in de kransslagaders (hart) slagaders. Verharding van de slagaders, atherosclerose genoemd, gebeurt wanneer plaque zich ophoopt op de wanden van slagaders. Na verloop van tijd vernauwt de opbouw van tandplak de bloedvaten en kan deze volledig blokkeren, waardoor een normale bloedstroom wordt voorkomen. Dit kan leiden tot een hartaanval, beroerte of andere problemen.
Hoe hoog cholesterol te voorkomen
U kunt uw levensstijl aanpassen om een hoog cholesterol te voorkomen of uw risico op het ontwikkelen van hyperlipidemie te verminderen:
- Train meerdere dagen per week.
- Eet een dieet met weinig verzadigde en transvetten.
- Voeg regelmatig veel fruit, groenten, bonen, noten, volle granen en vis toe aan uw dieet. (Het mediterrane dieet is een uitstekend hart-gezond eetplan.)
- Stop met het eten van rood vlees en vleeswaren zoals spek, worst en vleeswaren.
- Drink magere melk of magere melk.
- Zorg voor een gezond gewicht.
- Eet veel gezonde vetten, zoals avocado, amandelen en olijfolie.
