Melanoom is een specifiek type huidkanker. Het begint in huidcellen die melanocyten worden genoemd. Melanocyten produceren melanine, de stof die je huidskleur geeft.
Slechts ongeveer 1 procent van de huidkankers zijn melanomen. Melanoom wordt ook wel maligne melanoom of huidmelanoom genoemd.
Wanneer melanoom in de vroege stadia wordt gediagnosticeerd, reageren de meeste goed op de behandeling. Maar als het niet vroeg wordt opgemerkt, verspreidt het zich gemakkelijk naar andere delen van het lichaam.
Lees verder voor meer informatie over melanoom, hoe u het kunt herkennen en wat er daarna komt.
Wat zijn de symptomen?
Vroege tekenen en symptomen van melanoom zijn:
- verandert in een bestaande mol
- de ontwikkeling van een nieuwe, ongebruikelijke groei op uw huid
Als melanoomcellen nog steeds melanine maken, zijn de tumoren meestal bruin of zwart. Sommige melanomen maken geen melanine, dus die tumoren kunnen bruin, roze of wit zijn.
Aanwijzingen dat een mol melanoom kan zijn, zijn:
- onregelmatige vorm
- onregelmatige grens
- veelkleurige of ongelijke kleuren
- groter dan een kwart inch
- veranderingen in grootte, vorm of kleur
- jeuk of bloeding
Melanoom kan overal op je huid beginnen. De meest waarschijnlijke gebieden zijn echter:
- borst en rug voor mannen
- benen voor vrouwen
- nek
- gezicht
Dit kan zijn omdat deze gebieden meer aan de zon worden blootgesteld dan andere delen van het lichaam. Melanoom kan zich vormen in gebieden die niet veel zon krijgen, zoals de voetzolen, handpalmen en vingernagelbedden.
Soms ziet de huid er normaal uit, hoewel het melanoom zich begint te ontwikkelen.
Afbeeldingen van melanoom
Soorten melanoom
Het meest voorkomende type melanoom is oppervlakkig verspreidend melanoom. Het heeft de neiging zich over het huidoppervlak te verspreiden, heeft ongelijke randen en varieert in kleur van bruin tot zwart, roze of rood.
Nodulair melanoom groeit uit tot diepere huidlagen en kan verschijnen als een verhoogde bult of groei.
Lentigo maligna melanoom komt meestal voor op delen van het lichaam die meer zon krijgen, vooral het gezicht, en treft vaak oudere mensen. Het ziet eruit als een grote, ongelijke donkere vlek op het huidoppervlak.
Gemetastaseerd melanoom of stadium 4-melanoom treedt op wanneer de kanker zich verspreidt of uitgezaaid wordt naar andere delen van het lichaam, mogelijk inclusief de lymfeklieren, organen of botten.
Er bestaan ook andere zeldzame soorten melanoom, en hoewel het meestal de huid aantast, hebben sommige invloed op de interne weefsels en op de ogen.
Mucosaal melanoom kan zich ontwikkelen in de slijmvliezen die de:
- spijsverteringsstelsel
- mond
- neus-
- urinewegen
- vagina
Oogmelanoom, ook wel oogmelanoom genoemd, kan onder het oogwit voorkomen.
Risicofactoren
Ultraviolet licht
Het is niet helemaal duidelijk wat melanoom veroorzaakt, maar blootstelling aan de zon en andere bronnen van ultraviolet licht, zoals zonnebanken, is een zeer belangrijke risicofactor.
Ras / etniciteit
Het levenslange risico om melanoom te ontwikkelen is ongeveer 2,6 procent voor blanke mensen, 0,1 procent voor zwarte mensen en 0,58 procent voor Spaanse mensen. Naast een lichte huid kan het hebben van een groot aantal moedervlekken ook een risicofactor zijn.
Genetica / familiegeschiedenis
Als een ouder of broer of zus in het verleden melanoom heeft gehad, kunnen uw genen ook een risicofactor zijn voor melanoom.
Leeftijd
Het risico op melanoom neemt toe naarmate u ouder wordt. De gemiddelde leeftijd bij diagnose is 63, hoewel het een van de meest voorkomende vormen van kanker is bij jongvolwassenen.
Wat zijn de stadia van melanoom?
De stadiëring van kanker vertelt u hoe ver kanker is gegroeid van waar het is ontstaan. Kanker kan zich via weefsels, het lymfesysteem en de bloedbaan naar andere delen van het lichaam verspreiden.
Melanoom wordt als volgt opgevoerd:
Fase 0
Je hebt abnormale melanocyten, maar alleen op de buitenste huidlaag (opperhuid). Dit wordt in situ ook melanoom genoemd.
Fase 1
- 1A: u heeft een kankergezwel, maar het is minder dan 1 millimeter (mm) dik. Het heeft geen zweren.
- 1B: De tumor is minder dan 1 mm dik, maar heeft zweren. Of het is tussen 1 en 2 mm dik zonder zweren.
Stage 2
- 2A: De tumor is tussen 1 en 2 mm dik met ulceratie. Of het is tussen 2 en 4 mm dik zonder ulceratie.
- 2B: de tumor is tussen 2 en 4 mm en is verzweerd. Of het is dikker dan 4 millimeter zonder ulceratie.
- 2C: de tumor is meer dan 4 mm dik en is verzweerd.
Fase 3
U heeft een tumor van elke grootte die al dan niet zweert. Ten minste één van deze is ook waar:
- Kanker is aangetroffen in ten minste één lymfeklier.
- Lymfeklieren zijn met elkaar verbonden.
- Kanker is gevonden in een lymfevat tussen de tumor en de dichtstbijzijnde lymfeklieren.
- Kankercellen zijn gevonden op meer dan 2 centimeter (cm) van de primaire tumor.
- Andere kleine tumoren zijn ontdekt op of onder uw huid binnen 2 cm van de primaire tumor.
Stap 4
Kanker heeft zich verspreid naar verre oorden. Dit kan zacht weefsel, botten en organen zijn.
Wat is de behandeling?
De behandeling hangt af van het stadium van melanoom.
Fase 0
Stadium 0 melanoom heeft alleen betrekking op de bovenste huidlaag. Het is mogelijk om het verdachte weefsel tijdens een biopsie volledig te verwijderen. Zo niet, dan kan uw chirurg het verwijderen, samen met een rand van normale huid.
Mogelijk hebt u geen verdere behandeling nodig.
Fase 1 en fase 2
Zeer dunne melanomen kunnen tijdens de biopsie volledig worden verwijderd. Zo niet, dan kunnen ze later operatief worden verwijderd. Dit omvat het verwijderen van de kanker samen met een rand van een gezonde huid en een laag weefsel onder de huid.
Melanoom in een vroeg stadium vereist niet noodzakelijkerwijs aanvullende behandeling.
Fase 3 en fase 4
Stadium 3-melanoom is uitgezaaid van de primaire tumor of naar nabijgelegen lymfeklieren. Chirurgie met brede excisie wordt gebruikt om de tumor en de aangetaste lymfeklieren te verwijderen.
In stadium 4 melanoom is kanker uitgezaaid naar verre oorden. De huidtumoren en sommige vergrote lymfeklieren kunnen operatief worden verwijderd. U kunt ook een operatie ondergaan om tumoren op inwendige organen te verwijderen. Maar uw chirurgische opties zijn afhankelijk van het aantal, de grootte en de locatie van tumoren.
Stadia 3 en 4 vereisen over het algemeen een aanvullende behandeling, die kan inhouden:
- Immunotherapie medicijnen. Deze kunnen interferon of interleukine-2 of checkpoint-remmers zijn, zoals ipilimumab (Yervoy), nivolumab (Opdivo) en pembrolizumab (Keytruda).
- Gerichte therapie voor die kankers die verband houden met mutaties in het BRAF-gen. Dit kunnen cobimetinib (Cotellic), dabrafenib (Tafinlar), trametinib (Mekinist) en vemurafenib (Zelboraf) zijn.
- Gerichte therapie voor melanoom gerelateerd aan mutaties in het C-KIT-gen. Dit kunnen imatinib (Gleevec) en nilotinib (Tasigna) zijn.
- Vaccins. Dit kunnen Bacille Calmette-Guerin (BCG) en T-VEC (Imlygic) zijn.
- Bestralingstherapie. Dit kan worden gebruikt om tumoren te verkleinen en kankercellen te doden die mogelijk zijn gemist tijdens een operatie. Straling kan ook helpen bij het verlichten van symptomen van uitgezaaide kanker.
- Geïsoleerde ledemaatperfusie. Dit houdt in dat alleen de aangedane arm of het been wordt geïnfuseerd met een verwarmde oplossing van chemotherapie.
- Systemische chemotherapie. Dit kunnen dacarbazine (DTIC) en temozolomide (Temodar) zijn, die kunnen worden gebruikt om kankercellen door uw hele lichaam te doden.
Van immunotherapie en gerichte therapieën is niet aangetoond dat ze melanoom genezen, maar ze kunnen de levensverwachting verhogen. Chemotherapie voor melanoom kan tumoren doen krimpen, maar ze kunnen binnen een paar maanden terugkeren.
Elk type therapie heeft zijn eigen reeks bijwerkingen, waarvan sommige ernstig kunnen zijn. Het is belangrijk om deze met uw arts te bespreken, zodat u een weloverwogen keuze kunt maken.
Klinische onderzoeken kunnen u helpen innovatieve therapieën te krijgen die nog niet zijn goedgekeurd voor algemeen gebruik. Als u geïnteresseerd bent in een klinische proef, neem dan contact op met uw arts.
Wat veroorzaakt melanoom?
Normaal duwen gezonde nieuwe huidcellen oudere huidcellen naar de oppervlakte, waar ze afsterven.
DNA-schade in de melanocyten kan ervoor zorgen dat nieuwe huidcellen uit de hand lopen. Naarmate de huidcellen zich ophopen, vormen ze een tumor.
Het is niet helemaal duidelijk waarom DNA in huidcellen beschadigd raakt. Het kan een combinatie zijn van genetische en omgevingsfactoren.
De belangrijkste oorzaak kan zijn blootstelling aan ultraviolette (UV) straling. UV-straling kan afkomstig zijn van bronnen zoals natuurlijk zonlicht, zonnebanken en bruiningslampen.
Hoe wordt de diagnose gesteld?
Fysiek onderzoek
Eerst moet je je huid grondig onderzoeken. De meesten van ons hebben tussen de 10 en 45 moedervlekken tegen de tijd dat we de leeftijd van 50 bereiken.
Een normale mol heeft meestal een uniforme kleur en een duidelijke rand. Ze kunnen rond of ovaal zijn en hebben over het algemeen een diameter van minder dan een kwart inch.
Een goed huidonderzoek omvat het kijken op minder voor de hand liggende plaatsen, zoals:
- tussen de billen
- geslachtsdelen
- handpalmen en onder je vingernagels
- hoofdhuid
- voetzolen, tussen je tenen en onder je teennagels
Bloedchemie-onderzoeken
Uw arts kan uw bloed controleren op lactaatdehydrogenase (LDH). De niveaus van dit enzym zijn hoger dan normaal als u een melanoom heeft.
Huidbiopsie
Een huidbiopsie is de enige manier om melanoom te bevestigen. Bij een biopsie wordt een stukje huid verwijderd. Indien mogelijk moet het volledige verdachte gebied worden verwijderd. Vervolgens wordt het weefsel naar een laboratorium gestuurd voor onderzoek onder een microscoop.
Het pathologierapport wordt naar uw arts gestuurd, die de resultaten zal uitleggen. Als er een diagnose van melanoom is, is het belangrijk om het stadium te bepalen. Dit geeft informatie over uw algehele kijk en helpt de behandeling te begeleiden.
Het eerste deel van de stadiëring is om erachter te komen hoe dik de tumor is. Dit kan door het melanoom onder een microscoop te meten.
Lymfeklierbiopsie
Als u een diagnose heeft, moet uw arts nagaan of kankercellen zich hebben verspreid. De eerste stap is het uitvoeren van een schildwachtklierbiopsie.
Voor de operatie wordt een kleurstof ingespoten in het gebied waar de tumor was. Deze kleurstof stroomt van nature naar de dichtstbijzijnde lymfeklieren. De chirurg zal de lymfeklieren verwijderen om ze op kanker te testen.
Als er geen kanker wordt gevonden in de schildwachtknopen, heeft de kanker zich waarschijnlijk niet verspreid buiten het gebied dat oorspronkelijk werd getest. Als kanker wordt gevonden, kan de volgende set knooppunten worden getest.
Beeldvormingstests
Beeldvormende tests worden gebruikt om te zien of kanker zich buiten de huid heeft verspreid naar andere delen van het lichaam.
- CT-scan. Vóór de scan krijgt u een kleurstof in een ader ingespoten. Er wordt een reeks röntgenfoto's gemaakt onder verschillende hoeken. De kleurstof helpt organen en weefsels te markeren.
- MRI. Voor deze test wordt een stof genaamd gadolinium in een ader geïnjecteerd. De scanner gebruikt magneet- en radiogolven om foto's te maken en het gadolinium zorgt ervoor dat kankercellen opfleuren.
- PET-scan. Voor deze test moet een kleine hoeveelheid radioactieve glucose in een ader worden geïnjecteerd. Vervolgens draait de scanner om uw lichaam. Kankercellen gebruiken meer glucose, dus worden ze gemarkeerd op het scherm.
Overlevingspercentages van melanomen
Het is normaal om overlevingspercentages te willen onderzoeken, maar het is belangrijk om te begrijpen dat het generalisaties zijn. Uw omstandigheden zijn uniek voor u, dus overleg met uw arts over uw eigen prognose.
Op basis van gegevens van 2009 tot 2015 zijn de 5-jaars relatieve overlevingspercentages voor melanoom van de huid in de Verenigde Staten in totaal 92,2 procent en:
- 98,4 procent voor gelokaliseerd melanoom
- 63,6 procent voor regionale spreiding
- 22,5 procent voor verre metastase
Ongeveer 83,6 procent van de tijd wordt melanoom in het lokale stadium gediagnosticeerd.
Tips voor preventie
Hoewel u het risico niet volledig kunt elimineren, zijn hier een paar manieren om te voorkomen dat melanoom en andere huidkankers zich ontwikkelen:
- Stel uw huid zoveel mogelijk niet bloot aan de middagzon. Vergeet niet dat de zon op bewolkte dagen en in de winter nog steeds uw huid aantast.
- Gebruik zonnebrandcrème. Gebruik een breedspectrum zonnebrandcrème met een SPF van minimaal 30. Breng om de twee uur of vaker opnieuw aan als u veel transpireert of in het water gaat. Doe dit ongeacht het seizoen.
- Bedekken. Houd uw armen en benen bedekt als u tijd buitenshuis doorbrengt. Draag een hoed met een brede rand om je hoofd, oren en gezicht te beschermen.
- Draag een zonnebril die beschermt tegen UVA- en UVB-stralen.
- Gebruik geen zonnebanken of bruiningslampen.
Wat zijn de vooruitzichten?
Als het gaat om uw eigen vooruitzichten, zijn overlevingspercentages slechts ruwe schattingen. Uw arts kan u een meer geïndividualiseerde beoordeling aanbieden. Enkele van de factoren die uw vooruitzichten kunnen beïnvloeden, zijn:
- Leeftijd. Ouderen hebben doorgaans een kortere overlevingstijd.
- Ras. Afro-Amerikanen krijgen minder vaak melanoom dan blanken, maar de overlevingsduur kan korter zijn.
- Algemene gezondheid. Het is mogelijk dat u de behandeling niet zo goed doet als u een verzwakt immuunsysteem of andere onderliggende gezondheidsproblemen heeft.
Zoals u kunt zien aan de hand van de relatieve overlevingspercentages hierboven, overleven veel mensen melanoom. Melanoom in een later stadium is moeilijker te behandelen, maar het is mogelijk om vele jaren na de diagnose te overleven.
Elk jaar in de Verenigde Staten krijgen 22,8 op de 100.000 mensen de diagnose melanoom. Hoe eerder het wordt gediagnosticeerd en behandeld, hoe beter je vooruitzichten.
Uw kansen op een vroege diagnose kunnen groter zijn als u:
- Controleer uw lichaam regelmatig op nieuwe gezwellen. Let op de grootte, vorm en kleur van bestaande moedervlekken, sproeten en moedervlekken. Vergeet niet om de onderkant van je voeten, tussen je tenen en nagelbedden te controleren. Gebruik een spiegel om moeilijk te zien gebieden zoals geslachtsdelen en tussen je billen te controleren. Maak foto's om veranderingen gemakkelijker te kunnen herkennen. En meld verdachte bevindingen meteen aan uw arts.
- Raadpleeg elk jaar uw huisarts voor een volledig lichamelijk onderzoek. Als uw arts uw huid niet controleert, vraag er dan om. Of vraag om een verwijzing naar een dermatoloog.
Bronnen
-
Blasi MA, et al. (2018). Fotodynamische therapie in oculaire oncologie. DOI:
10.3390 / biomedicines6010017
- Domingues, B., Lopes, JM, Soares, P., & Pópulo, H. (2018). Melanoombehandeling onder de loep. ImmunoTargets en therapie, 7, 35–49.
-
Kaliki S, et al. (2015). Uveaal melanoom: prognose schatten. DOI:
10.4103 / 0301-4738.154367
-
Kaliki S, et al. (2016). Uveal melanoom: relatief zeldzame maar dodelijke kanker. DOI:
10.1038 / eye.2016.275
-
Belangrijke statistieken voor oogkanker. (2019).
cancer.org/cancer/eye-cancer/about/key-statistics.html
-
Mayo Clinic Staff. (2018). Oogmelanoom.
mayoclinic.org/diseases-conditions/eye-melanoma/symptoms-causes/syc-20372371
-
Nayman T, et al. (2017). Uveale melanoom risicofactoren: een systematische review van meta-analyses [Abstract]. DOI:
10.1080 / 02713683.2017.1297997
-
Uveal melanoom. (2018).
eyewiki.aao.org/Uveal_Melanoma
