Wat is epididymitis?
Epididymitis is een ontsteking van de bijbal. De bijbal is een buis aan de achterkant van de testikels die sperma opslaat en vervoert. Wanneer deze buis opgezwollen raakt, kan dit pijn en zwelling in de testikels veroorzaken.
Epididymitis kan mannen van alle leeftijden treffen, maar komt het meest voor bij mannen tussen 14 en 35 jaar. Het wordt meestal veroorzaakt door een bacteriële infectie of een seksueel overdraagbare aandoening (SOA). De aandoening verbetert meestal met antibiotica.
Acute epididymitis duurt zes weken of minder. In de meeste gevallen van acute epididymitis zijn de teelballen ook ontstoken. Deze aandoening wordt epididymo-orchitis genoemd. Het kan moeilijk zijn om te zeggen of de testikels, bijbal of beide zijn ontstoken. Daarom wordt de term epididymo-orchitis vaak gebruikt. Volgens de Centers for Disease Control and Prevention (CDC) zijn gonorroe en chlamydia de meest voorkomende oorzaken bij mannen van 35 jaar of jonger.
Chronische epididymitis duurt daarentegen zes weken of langer. Symptomen zijn onder meer ongemak of pijn in het scrotum, bijbal of de testikels. Dit kan worden veroorzaakt door granulomateuze reacties, die kunnen leiden tot cysten of verkalking.
Wat zijn de symptomen van epididymitis?
Epididymitis kan beginnen met slechts enkele milde symptomen. Als het echter niet wordt behandeld, worden de symptomen erger.
Mensen met epididymitis kunnen last krijgen van:
- lichte koorts
- rillingen
- pijn in het bekkengebied
- druk in de testikels
- pijn en gevoeligheid in de testikels
- roodheid en warmte in het scrotum
- vergrote lymfeklieren in de lies
- pijn tijdens geslachtsgemeenschap en ejaculatie
- pijn tijdens het plassen of stoelgang
- dringend en vaak plassen
- abnormale penisafscheiding
- bloed in het sperma
Wie loopt er risico op epididymitis?
De meest voorkomende oorzaak van epididymitis is een soa, met name gonorroe en chlamydia. Epididymitis kan echter ook worden veroorzaakt door een niet-seksueel overdraagbare infectie, zoals een urineweginfectie (UTI) of prostaatinfectie.
U loopt mogelijk een hoger risico op epididymitis als u:
- zijn onbesneden
- onbeschermde seks hebben
- structurele problemen hebben in de urinewegen
- tuberculose (tbc) hebben
- een vergrote prostaat hebben waardoor de blaas verstopt raakt
- heeft onlangs een urinewegoperatie gehad
- onlangs een liesblessure opgelopen
- gebruik een urinekatheter
- gebruik een hartmedicijn genaamd amiodaron
Lees meer: Wat veroorzaakt liespijn? 13 mogelijke voorwaarden »
SOA's zijn een veelvoorkomende oorzaak van epididymitis. Gonorroe en chlamydia komen het meest voor. Deze infecties veroorzaken een infectie in de urethra. Deze infecties reizen soms door de zaadleider naar de bijbal of testikels om daar een infectie te veroorzaken.
Niet-seksueel overdraagbare infecties, zoals die afkomstig van UTI's of tuberculose, kunnen vanuit de urethra of andere delen van het lichaam reizen om een infectie van de bijbal te infecteren of te veroorzaken.
Pediatrische epididymitis
Kinderen kunnen net als volwassenen epididymitis krijgen, hoewel ontsteking eerder een andere oorzaak heeft.
Veel voorkomende oorzaken van epididymitis bij kinderen zijn:
- direct trauma
- UTI's die zich verspreiden naar de urethra en de bijbal
- terugvloeien van urine in de bijbal
- torsie of draaien van de bijbal
Symptomen van epididymitis bij kinderen zijn onder meer:
- afscheiding uit de urethra
- ongemak in het bekken of de onderbuik
- pijn of verbranding tijdens het plassen
- roodheid of gevoeligheid van het scrotum
- koorts
De behandeling van pediatrische epididymitis hangt af van de onderliggende oorzaak van de aandoening. In veel gevallen kan de aandoening vanzelf verdwijnen, geholpen door rust en pijnstillers zoals ibuprofen. Bij een bacteriële infectie, zoals een infectie van een UTI, kunnen antibiotica worden voorgeschreven. Kinderen zullen ook worden geadviseerd om "het niet vast te houden" wanneer ze de badkamer moeten gebruiken, en om meer water te drinken.
Hoe wordt epididymitis vastgesteld?
Uw arts zal eerst een lichamelijk onderzoek uitvoeren. Ze zoeken naar zwelling van de testikels, zwelling van de lymfeklieren in het liesgebied en abnormale afscheiding uit de penis. Als er ontslag is, zal uw arts een wattenstaafje gebruiken om een monster te nemen en op soa's te testen.
Uw arts kan ook de volgende tests en procedures uitvoeren:
- rectaal onderzoek, wat kan aantonen of een vergrote prostaat uw aandoening heeft veroorzaakt
- bloedtesten, zoals een CBC (volledige bloedtelling), om te bepalen of er een infectie in uw systeem is
- urinemonster, dat kan aangeven of u een urineweginfectie of een soa heeft
Er kunnen beeldvormende tests worden uitgevoerd om andere aandoeningen uit te sluiten. Deze tests leveren gedetailleerde beelden op waarmee uw arts structuren in het lichaam heel duidelijk kan zien. Uw arts kan een testiculaire echografie bestellen om afbeeldingen van de testikels en de omliggende weefsels in het scrotum te krijgen.
Hoe wordt epididymitis behandeld?
Behandeling voor epididymitis omvat het behandelen van de onderliggende infectie en het verlichten van symptomen.
Veel voorkomende behandelingen zijn onder meer:
- antibiotica, die gedurende 4 tot 6 weken worden toegediend bij chronische epididymitis, en kunnen doxycycline en ciprofloxacine bevatten
- pijnstillers, die zonder recept verkrijgbaar zijn (ibuprofen) of waarvoor een recept nodig is (codeïne of morfine)
- ontstekingsremmende medicatie zoals piroxicam (Feldene) of ketorolac (Toradol)
- bedrust
Aanvullende behandelingen kunnen zijn:
- het scrotum verhogen, indien mogelijk gedurende ten minste twee dagen
- het aanbrengen van cold packs op het scrotum
- het dragen van een atletische beker voor ondersteuning
- vermijd het tillen van zware voorwerpen
In het geval van een soa moeten u en uw partner zich onthouden van geslachtsgemeenschap totdat u uw antibioticakuur heeft beëindigd en volledig genezen bent.
Deze methoden zijn meestal succesvol. Het kan soms enkele weken duren voordat de pijn of het ongemak volledig is verdwenen. De meeste gevallen van epididymitis verdwijnen binnen 3 maanden. In sommige gevallen kan echter een meer invasieve behandeling nodig zijn.
Als er zich een abces op de testikels heeft gevormd, kan uw arts de pus legen met een naald of met een operatie.
Chirurgie is een andere optie als er geen andere behandelingen zijn geslaagd. Dit omvat het verwijderen van de gehele of een deel van de bijbal. Een operatie kan ook nodig zijn om fysieke defecten die epididymitis veroorzaken te corrigeren.
OutlookWat zijn de vooruitzichten voor iemand met epididymitis?
De meeste gevallen van acute epididymitis worden met succes behandeld met antibiotica. Er zijn meestal geen seksuele of reproductieve problemen op lange termijn. Maar de infectie kan in de toekomst terugkeren. Er kunnen ook complicaties optreden, maar dit is zeldzaam.
Mogelijke complicaties zijn onder meer:
- chronische epididymitis
- krimp van de testikels
- fistel of een abnormale doorgang in het scrotum
- dood van testiculair weefsel
- onvruchtbaarheid
Het is belangrijk om meteen een behandeling te zoeken om complicaties te voorkomen. Als u eenmaal bent behandeld, is het belangrijk dat u uw volledige antibioticakuur neemt om de infectie te behandelen, zelfs als u zich symptoomvrij voelt. U moet ook uw arts raadplegen nadat u klaar bent met de medicatie om er zeker van te zijn dat de infectie is verdwenen. Dit helpt ervoor te zorgen dat u volledig herstelt.
Als u aanhoudende pijn of ongemak ervaart, maak dan een afspraak met uw arts, vooral als de symptomen niet binnen vier dagen verbeteren. Als u ernstige pijn in het scrotum ervaart of hoge koorts heeft, zoek dan onmiddellijk medische hulp.
