Overzicht
CASPAR staat voor classificatiecriteria voor artritis psoriatica.
De CASPAR-criteria zijn in 2006 ontwikkeld door een internationale groep reumatologen om de diagnose van artritis psoriatica (PsA) te helpen standaardiseren. De CASPAR-groep gebruikte de resultaten van een groot PsA-onderzoek in 30 klinieken in 13 landen om met zijn nieuwe criteria te komen.
De CASPAR-criteria zijn bedoeld om huisartsen en specialisten te begeleiden bij het zoeken naar een PsA-diagnose. Het doel is om mensen met PsA vroegtijdig te identificeren, zodat ze kunnen worden behandeld voordat de ziekte voortschrijdt.
PsA veroorzaakt stijfheid, pijn en zwelling van gewrichten, pezen en ligamenten. Het kan ook andere lichaamssystemen betreffen. De symptomen variëren van relatief licht tot tamelijk ernstig.
PsA is in het verleden ondergediagnosticeerd. Dit komt omdat het zo'n breed scala aan symptomen heeft en de diagnostische criteria niet algemeen werden overeengekomen. Geschat wordt dat meer dan de helft van de mensen met PsA niet gediagnosticeerd is.
Het ontbreken van criteria maakte het ook moeilijk om geschikte deelnemers voor klinisch onderzoek te selecteren bij het evalueren van mogelijke nieuwe behandelingen voor PsA.
Een eerder in 1973 voorgesteld classificatiesysteem suggereerde dat PsA en reumatoïde artritis (RA) twee afzonderlijke ziekten waren. Deze criteria beschreven PsA als psoriasis gecombineerd met inflammatoire artritissymptomen en meestal geen bloedindicatoren van RA.
De CASPAR-criteria verfijnen dit oudere systeem om mensen met PsA en geen psoriasisuitslag of andere symptomen van artritis op te nemen.
Wat de criteria zijn
De CASPAR-criteria vormen een eenvoudig puntensysteem voor PsA op basis van symptomen.
Ten eerste moet u volgens een specialist (reumatoloog of dermatoloog) op ten minste een van de volgende plaatsen inflammatoire artritis hebben:
- een joint
- je ruggengraat
- het bindweefsel tussen uw pezen of ligament en bot (enthese)
Daarnaast moet u minimaal drie punten hebben uit de volgende categorieën, zoals bepaald door een specialist:
- huidige huid- of hoofdhuidsymptomen van psoriasis (2 punten)
- een geschiedenis van psoriasissymptomen, maar geen huidige symptomen (1 punt)
- een familiegeschiedenis van psoriasis en geen huidige of vroegere symptomen (1 punt)
- spijkersymptomen, zoals putjes, losse nagels (onycholyse) of verdikking van de huid onder uw nagels (hyperkeratose) (1 punt)
- een negatieve bloedtest voor reumafactor (1 punt)
- een zwelling van een vinger (dactylitis) (1 punt)
- Röntgenfoto's van nieuwe botgroei nabij een gewricht (juxtaarticulair) (1 punt)
Voordelen van het gebruik van deze criteria
Het CASPAR-systeem is vanwege zijn voordelen breder in gebruik genomen. Sommige hiervan zijn:
- Eenvoudig te gebruiken.
- Het heeft een hoge specificiteit. Dit betekent dat gezonde mensen van wie bekend is dat ze geen PsA hebben, niet aan de criteria zullen voldoen. De CASPAR-criteria hebben een specificiteit van 98,7 procent.
- Het heeft een goede gevoeligheid. Dit betekent dat de criteria mensen met PsA correct zullen identificeren. De CASPAR-criteria hebben een gevoeligheid van 91,4 procent.
- Het omvat mensen die geen psoriasis-huidklachten hebben. Ongeveer 14 tot 21 procent van de mensen met PsA ontwikkelt artritissymptomen voordat ze huidklachten hebben. Met eerdere criteria worden deze mensen met PsA mogelijk gemist.
- Het omvat mensen met een lage graad van reumafactor. Deze mensen met PsA werden eerder gemist onder andere richtlijnen.
- Het omvat mensen met dactylitis die geen andere soorten artritissymptomen hebben.
De CASPAR-criteria zijn ontwikkeld in een groot onderzoek dat werkt vanuit de klinische dossiers van mensen waarvan bekend is dat ze PsA hebben. Er waren 588 mensen met PsA en een controlegroep van 536 mensen met RA of andere vormen van artritis.
Latere studies hebben het nut van CASPAR als diagnostisch hulpmiddel aangetoond.
- Een onderzoek uit 2009 onder 108 Chinezen met PsA wees uit dat de CASPAR-criteria een gevoeligheid hadden van 98,2 procent en een specificiteit van 99,5 procent. Dit was volgens het onderzoek veel beter dan eerdere criteria.
- Een onderzoek uit 2008 onder 175 mensen met PsA in een huisartsgeneeskundige kliniek in Toronto toonde aan dat de CASPAR-criteria een gevoeligheid van 100 procent en een specificiteit van 98,9 procent hadden.
- Uit een Britse studie uit 2012 onder 111 mensen met vroege PsA en 111 met andere soorten inflammatoire artritis bleek dat de CASPAR-criteria een gevoeligheid van 87,4 procent hadden. Dit is te vergelijken met 80,2 procent voor de vorige criteria. Beiden hadden een specificiteit van 99,1 procent.
Nadelen van het gebruik van deze criteria
Zoals de meeste richtlijnen zijn de CASPAR-criteria niet perfect.
Een van de specialisten van de CASPAR-groep die de criteria heeft opgesteld, WJ Taylor, waarschuwde dat er mogelijk andere soorten gegevens nodig zijn voor een diagnose. Hij zei met name dat MRI-bevindingen, die niet in CASPAR worden genoemd, belangrijk kunnen zijn.
Taylor merkte ook op dat de CASPAR-criteria werden afgeleid uit studies van mensen waarvan al bekend was dat ze PsA hadden. Het kan beperkter zijn bij het evalueren van nieuwe gevallen, zei hij. Verder zei Taylor dat hoewel de CASPAR-criteria erg nuttig waren, ze niet 100 procent zekerheid hadden.
Belang van vroege diagnose
Het is erg belangrijk om PsA zo vroeg mogelijk te diagnosticeren. Hoe vroeger de diagnose en behandeling, hoe beter de uitkomst.
PsA is een progressieve ziekte. Het is ook variabel in het begin: het kan zich langzaam ontwikkelen met milde symptomen of het kan plotseling optreden in een ernstige vorm.
Vroeg en agressief behandelen kan gewrichtsschade vertragen en de kwaliteit en levensduur verbeteren. DD Gladman, een prominente PsA-onderzoeker, merkte in haar beoordeling van de voortgang van de behandeling op dat agressieve behandeling vroeg genoeg in staat kan zijn om gewrichtsschade helemaal te voorkomen.
Gladman haalde twee studies aan die deze bewering ondersteunen. Mensen met PsA in een kliniek in Toronto die binnen twee jaar na de diagnose van PsA werden gezien, deden het beter dan degenen die naar de kliniek kwamen met PsA langer. Een Ierse studie toonde aan dat zelfs een vertraging van 6 maanden in diagnose en behandeling tot een slechter resultaat leidde.
Gevaren van zelfdiagnose met behulp van deze criteria
Als u psoriasis heeft en artritissymptomen ontwikkelt, is het belangrijk om een specialist te raadplegen om het te bekijken. U moet ook een arts raadplegen als u zich zorgen maakt over nieuwe symptomen van artritis.
De CASPAR-criteria zijn ontwikkeld om PsA vroegtijdig te identificeren. Mogelijk bent u zich al bewust van uw huidsymptomen en uw familiegeschiedenis. Maar u wilt een reumatoloog zien om de tekenen van inflammatoire musculoskeletale aandoeningen te zoeken en te bevestigen.
De afhaalmaaltijd
De CASPAR-criteria zijn nuttig voor artsen en specialisten. De criteria verwijderen enkele onduidelijkheden in de manier waarop PsA wordt geclassificeerd en gediagnosticeerd.
Een internationale groep genaamd GRAPPA, de Groep voor onderzoek en beoordeling van psoriasis en artritis psoriatica, werkt aan een versie van PsA-criteria die door niet-experts kunnen worden gebruikt. Het doel is om meer niet-specialisten vroegtijdig PsA te helpen diagnosticeren.
Waarschijnlijk zal lopend onderzoek in de toekomst met nog specifiekere diagnostische en classificatiecriteria komen. Er zijn ook nieuwe, effectievere behandelingen beschikbaar die worden verbeterd.
Er zijn nu bronnen voor u beschikbaar als u PsA heeft. De National Psoriasis Foundation heeft informatie over psoriasis, plus een online ondersteuningsgroep. De groep biedt ook gratis hulp voor jou of een geliefde met PsA.
