Wat is het?
Epstein-Barr-virus (EBV) is een lid van de herpesvirusfamilie die mensen kan infecteren. EBV-infecties komen veel voor - u hebt het virus waarschijnlijk al opgelopen zonder het te weten.
De aandoening waarmee u EBV-infectie kunt associëren, is infectieuze mononucleosis of mono. Deskundigen onderzoeken echter mogelijke verbanden tussen EBV en andere aandoeningen, waaronder kanker en auto-immuunziekten.
Lees verder voor meer informatie over EBV, inclusief veelvoorkomende symptomen van een infectie en hoe het virus zich verspreidt.
Wat zijn de symptomen?
EBV-infecties veroorzaken niet altijd symptomen. Dit geldt vooral voor kinderen.
Tieners en volwassenen hebben meer kans op symptomen, waaronder:
- koorts
- zich moe of vermoeid voelen
- hoofdpijn
- keelpijn
- gezwollen lymfeklieren in je nek of onder je armen
- opgezwollen amandelen
- vergrote milt (splenomegalie)
- huiduitslag
Deze symptomen kunnen twee tot vier weken aanhouden, hoewel gevoelens van vermoeidheid weken of maanden kunnen aanhouden.
Hoe zit het met symptomen van reactivering?
Als je eenmaal bent besmet met EBV, blijft het virus de rest van je leven inactief in je lichaam. Dit heet latentie.
In sommige gevallen kan het virus opnieuw worden geactiveerd. Maar dit veroorzaakt meestal geen symptomen.
Gereactiveerde EBV kan echter symptomen veroorzaken die vergelijkbaar zijn met die van een initiële EBV-infectie bij mensen met een verzwakt immuunsysteem.
Hoe verspreidt het virus zich?
EBV verspreidt zich van persoon tot persoon door lichaamsvloeistoffen, met name speeksel. Dit is de reden waarom mononucleosis, een van de meest bekende EBV-infecties, terloops bekend staat als de 'zoenziekte'.
Maar u kunt het virus ook krijgen door persoonlijke spullen, zoals tandenborstels of eetgerei, te delen met iemand die een actieve EBV-infectie heeft. EBV kan ook worden verspreid via bloed en sperma.
U kunt beginnen met het verspreiden van EBV naar anderen zodra u deze contracteert. Dit betekent dat u het aan anderen kunt doorgeven voordat u zelfs maar symptomen van een actieve infectie begint te krijgen.
U kunt EBV doorgeven aan anderen zolang het virus actief is, wat weken of zelfs maanden kan betekenen. Als het virus eenmaal inactief is geworden, kunt u het niet meer aan anderen verspreiden, tenzij het opnieuw wordt geactiveerd.
Is er een test voor?
Potentiële EBV-infecties worden vaak gediagnosticeerd zonder enige test. Bloedonderzoek kan echter de aanwezigheid van met EBV geassocieerde antilichamen detecteren.
Een daarvan staat bekend als de monospot-test. De Centers for Disease Control raden het echter niet aan voor algemeen gebruik omdat de resultaten niet altijd nauwkeurig zijn.
Naast de monospot-test zijn er nog andere bloedtesten voor meer specifieke antilichamen tegen EBV, waaronder:
- Viraal capside-antigeen (VCA). Antilichamen tegen VCA verschijnen vroeg in de infectie. Het ene type (anti-VCA IgM) verdwijnt na enkele weken, terwijl het andere (anti-VCA IgG) levenslang aanhoudt.
- Vroeg antigeen (EA). Antilichamen tegen EA verschijnen tijdens een actieve infectie. Ze worden meestal na enkele maanden niet meer gedetecteerd, hoewel ze bij sommige mensen langer kunnen aanhouden.
- EBV nucleair antigeen (EBNA). Antilichamen tegen EBNA verschijnen langzaam in de maanden na infectie en kunnen gedurende het hele leven worden gedetecteerd.
Een zorgverlener houdt rekening met deze resultaten en andere factoren, waaronder de algehele gezondheid van een persoon en eventuele onderliggende gezondheidsproblemen, om een diagnose te stellen.
Hoe wordt het behandeld?
Er is geen specifieke behandeling of vaccin voor EBV. En omdat ze worden veroorzaakt door een virus, reageren EBV-infecties niet op antibiotica.
In plaats daarvan richt de behandeling zich op het beheersen van veelvoorkomende symptomen. Dit bevat:
- voldoende rust krijgen
- veel vloeistoffen drinken
- het nemen van vrij verkrijgbare pijnstillers om koorts of keelpijn te verlichten
- het vermijden van contactsporten of zwaar tillen
Kunnen er complicaties optreden?
In sommige gevallen kunnen EBV-infecties leiden tot complicaties, sommige mild en sommige ernstig.
Deze omvatten:
- scheuring van de milt
- Bloedarmoede
- laag aantal bloedplaatjes (trombocytopenie)
- hepatitis
- myocarditis
- aandoeningen die het zenuwstelsel beïnvloeden, waaronder encefalitis, meningitis en het Guillain-Barre-syndroom
Als u vermoedt dat u mogelijk een actieve EBV-infectie heeft, kunt u het beste een arts raadplegen als u zich zorgen maakt over uw symptomen. Ze kunnen u controleren op tekenen van complicaties en u meer informatie geven over waar u op moet letten terwijl u herstelt.
Kan het kanker veroorzaken?
EBV-infectie kan het risico op het ontwikkelen van bepaalde zeldzame kankers vergroten. Dit komt omdat mutaties in met EBV geïnfecteerde cellen kunnen leiden tot kankerveranderingen.
Sommige soorten kanker die verband houden met EBV zijn onder meer:
- Nasofaryngeale kankers
- Burkitt-lymfoom
- Hodgkin-lymfoom
- Maagadenocarcinoom (maagkanker)
EBV-gerelateerde kankers zijn zeldzaam, vooral buiten Afrika en sommige delen van Zuidoost-Azië. De meeste mensen die een EBV-infectie hebben gehad, zullen niet doorgaan met het ontwikkelen van een van deze kankers. Experts proberen nog steeds deze specifieke mutaties te identificeren en waarom EBV-infectie ze lijkt te veroorzaken. Maar over het algemeen wordt geschat dat EBV-infectie slechts bijdraagt aan slechts anderhalf procent van de kankers wereldwijd.
Kan het andere gezondheidsproblemen veroorzaken?
EBV kan ook een rol spelen bij de ontwikkeling van andere gezondheidsproblemen, waaronder auto-immuunziekten en schizofrenie.
Auto-immuunziekten
Van EBV wordt al lang gedacht dat het verband houdt met auto-immuunziekten, zoals lupus. Experts zijn van mening dat EBV veranderingen kan veroorzaken in de manier waarop sommige genen tot expressie komen. Deze gewijzigde genexpressie kan het risico op het ontwikkelen van een auto-immuunziekte vergroten.
Een recente studie vond een mogelijk verband tussen EBV en een verhoogd risico op het ontwikkelen van lupus, een auto-immuunziekte.
De auteurs van het onderzoek zijn van mening dat hetzelfde mechanisme dat EBV en lupus koppelt, EBV ook kan koppelen aan andere auto-immuunziekten, waaronder:
- multiple sclerose
- Reumatoïde artritis
- coeliakie
- diabetes type 1
- inflammatoire darmziekte
- juveniele idiopathische artritis
- auto-immuunziekten van de schildklier, waaronder de ziekte van Hashimoto en de ziekte van Grave
Toch is er meer onderzoek nodig om de mogelijke link tussen EBV en auto-immuunziekten volledig te begrijpen.
Schizofrenie
In een recent onderzoek is gekeken naar de mate van EBV-infectie bij meer dan 700 mensen met en zonder schizofrenie. Degenen met schizofrenie hadden hogere antilichamen tegen sommige EBV-eiwitten dan degenen die dat niet deden, wat suggereert dat ze een ongebruikelijke immuunrespons op het virus hadden.
De onderzoekers ontdekten ook dat deelnemers met genetische risicofactoren voor schizofrenie en verhoogde antilichamen meer dan acht keer meer kans hadden op schizofrenie dan de controlegroep. Verder onderzoek is nodig om het mogelijke verband tussen EBV-infectie en schizofrenie te bestuderen.
Hoe zit het met chronische EBV?
In zeer zeldzame gevallen kan EBV-infectie leiden tot een chronische aandoening die chronisch actieve EBV (CAEBV) wordt genoemd. CAEBV wordt gekenmerkt door aanhoudende symptomen en bloedtestgegevens van een actieve EBV-infectie.
Het begint als een typische EBV-infectie. Het immuunsysteem van sommige mensen kan de infectie echter niet onder controle houden, waardoor het actieve virus blijft hangen in plaats van inactief te worden.
Experts weten niet precies waarom sommige mensen CAEBV ontwikkelen. Maar ze geloven dat genetische factoren of mutaties in met EBV geïnfecteerde cellen een rol kunnen spelen. Bovendien komt CAEBV vaker voor in Azië, Midden-Amerika en Zuid-Amerika.
Momenteel is de enige effectieve behandeling voor CAEBV een hematopoëtische stamceltransplantatie.
Na verloop van tijd kan CAEBV verschillende complicaties veroorzaken, waaronder:
- verzwakt immuunsysteem
- lymfomen
- hemofagocytisch syndroom, een zeldzame immuunziekte
- orgaanfalen
het komt neer op
EBV-infectie komt veel voor en wordt verspreid door in contact te komen met geïnfecteerde lichaamsvloeistoffen. Vaak zijn mensen tijdens de kindertijd besmet en ervaren ze geen symptomen. Als een tiener of volwassene is geïnfecteerd, kunnen ze symptomen krijgen zoals vermoeidheid, gezwollen lymfeklieren en koorts.
In zeer zeldzame gevallen kan EBV een chronische infectie veroorzaken, die dodelijk kan zijn als deze niet wordt behandeld. EBV is ook in verband gebracht met verschillende aandoeningen, waaronder kankers en auto-immuunziekten. Er is echter aanvullend onderzoek nodig om de algemene rol van EBV in deze omstandigheden te bepalen.
