Wat is reactieve hechtingsstoornis (RAD)?
Reactieve hechtingsstoornis (RAD) is een zeldzame maar ernstige aandoening. Het voorkomt dat baby's en kinderen een gezonde band krijgen met hun ouders of primaire verzorgers. Veel kinderen met RAD hebben fysieke of emotionele verwaarlozing of misbruik ervaren, of ze zijn al vroeg in hun leven wees geworden.
RAD ontwikkelt zich wanneer niet is voldaan aan de meest elementaire behoeften van het kind voor opvoeding, genegenheid en comfort. Dit voorkomt dat ze een gezonde relatie met anderen aangaan.
RAD kan twee vormen aannemen. Het kan ertoe leiden dat een kind relaties vermijdt of buitensporig de aandacht trekt.
RAD kan negatieve effecten hebben op de ontwikkeling van een kind. Het kan voorkomen dat ze toekomstige relaties aangaan. Het is een blijvende aandoening, maar de meeste kinderen met RAD zijn uiteindelijk in staat om gezonde en stabiele relaties met anderen te ontwikkelen als ze behandeling en ondersteuning krijgen.
Wat zijn de symptomen van een reactieve hechtingsstoornis?
Volgens de Mayo Clinic verschijnen de symptomen van RAD vóór de leeftijd van 5 jaar, vaak als een kind nog een baby is. De symptomen bij zuigelingen zijn mogelijk moeilijker te herkennen dan bij oudere kinderen en kunnen zijn:
- lusteloosheid
- opname
- geen interesse in speelgoed of spelletjes
- niet glimlachend of op zoek naar troost
- niet uitreiken om opgehaald te worden
Oudere kinderen zullen meer opvallende ontwenningsverschijnselen vertonen, zoals:
- ongemakkelijk lijken in sociale situaties
- het vermijden van troostende woorden of acties van anderen
- gevoelens van woede verbergen
- agressieve uitbarstingen vertonen ten opzichte van leeftijdsgenoten
Als RAD doorgaat in de tienerjaren, kan dit leiden tot drugs- of alcoholmisbruik.
Naarmate kinderen met RAD ouder worden, kunnen ze ongeremd of geremd gedrag ontwikkelen. Sommige kinderen ontwikkelen beide.
Ongeremd gedrag
Symptomen van dit soort gedrag zijn onder meer:
- aandacht vragen van iedereen, zelfs vreemden
- frequente verzoeken om hulp
- kinderachtig gedrag
- ongerustheid
Geremd gedrag
Symptomen van dit soort gedrag zijn onder meer:
- relaties vermijden
- hulp weigeren
- comfort weigeren
- met beperkte emoties
Wat veroorzaakt een reactieve hechtingsstoornis?
RAD komt vaker voor wanneer een kind:
- woont in een kindertehuis of instelling
- verandert zorgverleners, zoals in pleegzorg
- is lange tijd gescheiden van zorgverleners
- heeft een moeder met postpartumdepressie
Hoe wordt de diagnose reactieve hechtingsstoornis gesteld?
Om RAD te diagnosticeren, moet een arts bepalen of het kind of het kind aan de voorwaarden van de aandoening voldoet. De criteria voor RAD zijn onder meer:
- ongepaste sociale relaties hebben voor de leeftijd van 5 jaar die niet te wijten zijn aan vertragingen in de ontwikkeling
- ongepast sociaal zijn met vreemden of niet kunnen reageren op interacties met anderen
- primaire verzorgers hebben die niet voldoen aan de fysieke en emotionele behoeften van het kind
Een psychiatrische evaluatie van het kind is ook nodig. Dit kan zijn:
- observeren en analyseren hoe het kind met de ouders omgaat
- het beschrijven en analyseren van het gedrag van het kind in verschillende situaties
- het onderzoeken van het gedrag van het kind gedurende een bepaalde periode
- informatie verzamelen over het gedrag van het kind uit andere bronnen, zoals uitgebreide familie of leerkrachten
- met details over de levensgeschiedenis van het kind
- het beoordelen van de ervaring en dagelijkse routines van de ouders met het kind
De arts moet er ook zeker van zijn dat de gedragsproblemen van het kind niet te wijten zijn aan een andere gedrags- of mentale aandoening. De symptomen van RAD kunnen soms lijken op:
- aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit (ADHD)
- sociale angst
- angststoornis
- posttraumatische stressstoornis (PTSS)
- autisme of autismespectrumstoornis
Wat zijn de behandelingsopties voor reactieve hechtingsstoornissen?
Na een psychiatrische evaluatie zal de arts van het kind een behandelplan opstellen. Het belangrijkste onderdeel van de behandeling is ervoor te zorgen dat het kind zich in een veilige en verzorgende omgeving bevindt.
De volgende fase is het verbeteren van de relatie tussen het kind en hun ouders of primaire verzorgers. Dit kan de vorm aannemen van een reeks ouderschapslessen die zijn ontworpen om de ouderschapsvaardigheden te verbeteren. Klassen kunnen worden gecombineerd met gezinsbegeleiding om de band tussen een kind en hun verzorgers te helpen verbeteren. Het geleidelijk verhogen van het niveau van troostend fysiek contact tussen hen zal het hechtingsproces helpen.
Speciaal onderwijs kan helpen als het kind problemen heeft op school.
In sommige gevallen kan een arts medicijnen voorschrijven zoals selectieve serotonineheropnameremmers (SSRI's) als het kind angstig of depressief is. Voorbeelden van SSRI's zijn fluoxetine (Prozac) en sertraline (Zoloft).
Volgens het National Institute of Mental Health is fluoxetine de enige door de FDA goedgekeurde SSRI voor kinderen van 8 jaar en ouder.
Het is belangrijk om kinderen die dit soort medicijnen gebruiken in de gaten te houden voor zelfmoordgedachten of -gedrag. Dit is een mogelijke bijwerking, maar het komt niet vaak voor.
Zonder geschikte en snelle behandeling kan een kind met RAD andere gerelateerde aandoeningen ontwikkelen, zoals depressie, angst en PTSS.
Hoe kun je reactieve hechtingsstoornissen voorkomen?
U kunt de kans verkleinen dat uw kind RAD ontwikkelt door op de juiste manier aan de fysieke en emotionele behoeften van uw kind te voldoen. Dit is vooral belangrijk als u een heel jong kind adopteert, vooral als het kind in een pleeggezin is geweest. Het risico op RAD is hoger bij kinderen van wie de verzorgers vaak zijn veranderd.
Het kan nuttig zijn om met andere ouders te praten, advies in te winnen of ouderschapslessen te volgen. Er zijn veel boeken geschreven over RAD en gezond ouderschap die ook kunnen helpen. Neem contact op met uw arts als u problemen ondervindt die van invloed kunnen zijn op uw vermogen om voor uw kind te zorgen.
Wat zijn de langetermijnvooruitzichten?
De vooruitzichten voor een kind met RAD zijn goed als het kind zo snel mogelijk de juiste behandeling krijgt. Er zijn weinig langetermijnstudies van RAD geweest, maar artsen weten dat het op latere leeftijd tot andere gedragsproblemen kan leiden als het niet wordt behandeld. Deze problemen variëren van extreem controlerend gedrag tot zelfbeschadiging.
