Diepe veneuze trombose (DVT)
Diepe veneuze trombose (DVT) is een ernstige aandoening die optreedt wanneer zich een bloedstolsel vormt in een ader diep in uw lichaam. Een bloedstolsel is een bloedklomp die in vaste toestand is veranderd.
Bloedstolsels in de diepe aderen vormen zich meestal in uw dijbeen of onderbeen, maar ze kunnen zich ook in andere delen van uw lichaam ontwikkelen. Andere namen die met deze aandoening verband houden, kunnen trombo-embolie, posttrombotisch syndroom en postflebitisch syndroom zijn.
DVT-symptomen
Volgens de Centers for Disease Control and Prevention (CDC) komen symptomen van DVT slechts voor bij ongeveer de helft van de mensen met deze aandoening. Veel voorkomende symptomen zijn onder meer:
- zwelling in uw voet, enkel of been, meestal aan één kant
- krampende pijn in uw aangedane been die meestal in uw kuit begint
- ernstige, onverklaarbare pijn in uw voet en enkel
- een huidgebied dat warmer aanvoelt dan de huid op de omliggende gebieden
- huid over het getroffen gebied wordt bleek of wordt een roodachtige of blauwachtige kleur
Mensen met een DVT van de bovenste ledematen of een bloedstolsel in de arm ervaren mogelijk ook geen symptomen. Als ze dat doen, zijn de meest voorkomende symptomen:
- nek pijn
- schouder pijn
- zwelling in de arm of hand
- blauw getinte huidskleur
- pijn die van de arm naar de onderarm beweegt
- zwakte in de hand
Mensen komen er misschien niet achter dat ze een diepe veneuze trombose hebben totdat ze een spoedbehandeling hebben ondergaan voor een longembolie (bloedstolsel in de longen).
Een longembolie kan optreden wanneer een DVT-stolsel van de arm of het been in de long is verplaatst. Wanneer een slagader in de long verstopt raakt, is dit een levensbedreigende aandoening en heeft spoedeisende zorg nodig.
DVT-oorzaken
DVT wordt veroorzaakt door een bloedstolsel. Het stolsel blokkeert een ader, waardoor het bloed niet goed in uw lichaam kan circuleren. Stolling kan om verschillende redenen voorkomen. Deze omvatten:
- Letsel. Schade aan de wand van een bloedvat kan de bloedstroom verkleinen of blokkeren. Hierdoor kan zich een bloedstolsel vormen.
- Chirurgie. Bloedvaten kunnen tijdens de operatie worden beschadigd, wat kan leiden tot de ontwikkeling van een bloedstolsel. Bedrust met weinig tot geen beweging na de operatie kan ook het risico op het ontwikkelen van een bloedstolsel verhogen.
- Verminderde mobiliteit of inactiviteit. Als u vaak zit, kan er bloed in uw benen verzamelen, vooral in de onderste delen. Als u gedurende langere tijd niet kunt bewegen, kan de bloedstroom in uw benen vertragen. Hierdoor kan een stolsel ontstaan.
- Bepaalde medicijnen. Sommige medicijnen vergroten de kans dat uw bloed een stolsel vormt.
DVT-behandeling
DVT is een ernstige medische aandoening. Vertel het meteen aan uw arts als u denkt dat u symptomen van DVT ervaart of ga naar de dichtstbijzijnde spoedeisende hulp. Een zorgverlener kan uw symptomen bekijken.
DVT-behandelingen zijn erop gericht om te voorkomen dat het stolsel groeit. Bovendien kan de behandeling een longembolie helpen voorkomen en het risico op meer stolsels verlagen.
Medicatie
Uw arts kan medicijnen voorschrijven die uw bloed verdunnen, zoals heparine, warfarine (Coumadin), enoxaparine (Lovenox) of fondaparinux (Arixtra). Dit maakt het moeilijker voor uw bloed om te stollen. Het houdt ook bestaande stolsels zo klein mogelijk en verkleint de kans dat u meer stolsels krijgt.
Als bloedverdunners niet werken of als u een ernstig geval van DVT heeft, kan uw arts trombolytica gebruiken. Mensen met DVT van de bovenste ledematen kunnen ook baat hebben bij dit medicijn.
Trombolytica werken door stolsels te verbreken. U ontvangt deze intraveneus. Lees meer over deze medicijnen en hoe ze kunnen helpen bij het voorkomen en vernietigen van bloedstolsels.
Steunkousen
Als je een hoog risico loopt op DVT, kan het dragen van compressiekousen zwelling voorkomen en de kans op stolsels verkleinen.
Compressiekousen reiken tot net onder je knie of net erboven. Uw arts kan u aanraden deze elke dag te dragen.
Filters
Mogelijk moet u een filter in de grote buikader plaatsen, de vena cava genaamd, als u geen bloedverdunners kunt nemen. Deze vorm van behandeling helpt longembolieën te voorkomen door te voorkomen dat stolsels uw longen binnendringen.
Maar filters hebben risico's. Als ze te lang blijven zitten, kunnen ze DVT veroorzaken. Filters moeten gedurende een korte periode worden gebruikt, totdat het risico op trombo-embolie is verminderd en bloedverdunnende medicijnen kunnen worden gebruikt.
DVT-operatie
Uw arts kan een operatie voorstellen om een DVT-stolsel in uw arm of been te verwijderen. Dit wordt meestal alleen aanbevolen in het geval van zeer grote bloedstolsels of stolsels die ernstige problemen veroorzaken, zoals weefselbeschadiging.
Tijdens een chirurgische trombectomie of een operatie om een bloedstolsel te verwijderen, maakt uw chirurg een incisie in een bloedvat. Ze zullen het stolsel lokaliseren en verwijderen. Vervolgens repareren ze het bloedvat en het weefsel.
In sommige gevallen kunnen ze een kleine opblaasballon gebruiken om het bloedvat open te houden terwijl ze het stolsel verwijderen. Wanneer het stolsel wordt gevonden en verwijderd, wordt de ballon ermee verwijderd.
Chirurgie is niet zonder risico's, dus veel artsen zullen deze behandeling alleen in ernstige gevallen gebruiken. Risico's zijn onder meer infectie, schade aan het bloedvat en overmatig bloeden.
DVT-oefening
Hoe langer u zit, hoe groter het risico op het ontwikkelen van een bloedstolsel. Als u lange tijd moet zitten, zijn er oefeningen die u zittend kunt doen om uw benen in beweging te houden en het bloed te laten circuleren.
Knie trekt
Buig je been en til je knie op naar je borst. Wikkel je knie met je armen voor meer rek. Houd deze positie enkele seconden vast en doe dan dezelfde oefening aan de andere kant. Herhaal deze stukken meerdere keren.
Voetpompen
Leg je voeten plat op de grond. Houd de ballen van je voeten op de grond en til je hielen op. Houd een paar seconden vast en laat vervolgens de hielen zakken. Hef de ballen van je voeten van de vloer en houd je hielen op hun plaats. Houd een paar seconden vast en laat vervolgens de ballen van je voeten zakken.
Herhaal deze pompen meerdere keren.
Enkelcirkels
Til beide voeten van de vloer. Teken een paar seconden cirkels met je tenen in één richting. Wissel van richting en teken een paar seconden cirkels. Herhaal deze oefening meerdere keren.
DVT-huismiddeltjes
Zodra een DVT-bloedstolsel is vastgesteld, zal uw arts waarschijnlijk een medicijn voorschrijven om het bloed te verdunnen of het stolsel te verbreken. U kunt de voorgeschreven medicatie combineren met de volgende huismiddeltjes om andere complicaties te voorkomen en het risico op toekomstige bloedstolsels te verminderen.
Verplaats meer
Maak dagelijks wandelingen om de bloedstroom te verbeteren. Kortere, frequente wandelingen zijn beter dan één langere wandeling.
Houd je been of arm omhoog
Dit is vooral belangrijk voor benen. Bloed kan zich ophopen als je voeten de hele dag op de grond staan. Gebruik een kruk of stoel om je benen omhoog te houden en dicht bij je heupen.
Draag compressiekousen
Deze speciaal ontworpen kousen passen strak om je voeten en worden geleidelijk losser naarmate je been omhoog gaat naar je knie. De compressie helpt pooling en zwelling te voorkomen en verhoogt de bloedstroom.
De meeste mensen hebben ze niet nodig, maar mensen met een hoog risico op DVT vinden ze misschien nuttig. Compressiekousen kunnen nuttig zijn tijdens het reizen. Lees meer over hoe ze helpen.
DVT-risicofactoren
DVT komt het meest voor bij mensen ouder dan 50 jaar. Maar ze kunnen nog steeds op elke leeftijd voorkomen. Bepaalde aandoeningen die veranderen hoe uw bloed door uw aderen stroomt, kunnen uw risico op stolsels verhogen. Deze omvatten:
- een verwonding hebben die uw aderen beschadigt, zoals een botbreuk
- overgewicht hebben, wat meer druk uitoefent op de aderen in uw benen en bekken
- een familiegeschiedenis van DVT hebben
- een katheter in een ader hebben geplaatst
- anticonceptiepillen nemen of hormoontherapie ondergaan
- roken (vooral zwaar)
- lang blijven zitten terwijl u in de auto of in het vliegtuig zit, vooral als u al minstens één andere risicofactor heeft
Sommige aandoeningen kunnen het risico op bloedstolsels verhogen. Deze omvatten erfelijke stollingsstoornissen, vooral als u ten minste één andere risicofactor heeft. Kanker en inflammatoire darmaandoeningen kunnen ook het risico op het ontwikkelen van een bloedstolsel vergroten.
Hartfalen, een aandoening die het voor uw hart moeilijker maakt om bloed te pompen, veroorzaakt ook een verhoogd risico op stolsels.
DVT is een groot risico bij operaties. Dit is vooral het geval als u een operatie ondergaat in de onderste ledematen, zoals gewrichtsvervangende chirurgie.
Meerdere factoren kunnen het risico op het ontwikkelen van een bloedstolsel vergroten. Als u er meer over weet, kunt u voorzorgsmaatregelen nemen.
DVT-preventie
U kunt uw risico op DVT verlagen door een paar veranderingen in levensstijl aan te brengen. Deze omvatten het onder controle houden van uw bloeddruk, stoppen met roken en afvallen als u te zwaar bent.
Door je benen te bewegen terwijl je een tijdje zit, blijft ook je bloed stromen. Rondlopen nadat u op bedrust bent geweest, kan stolsels voorkomen.
Neem bloedverdunners die uw arts voorschrijft als u een operatie ondergaat, omdat dit uw kans op het ontwikkelen van stolsels daarna kan verkleinen.
Het risico om tijdens het reizen DVT te ontwikkelen, wordt groter als u langer dan vier uur zit. Verlaag uw risico door af en toe te bewegen. Stap uit uw auto en rek u met tussenpozen uit tijdens lange ritten. Loop door de gangpaden als je vliegt, een trein neemt of een bus neemt.
Strek uw benen en voeten terwijl u zit - dit zorgt ervoor dat uw bloed gestaag in uw kuiten blijft stromen. Draag geen strakke kleding die de bloedstroom kan belemmeren. Complicaties van DVT zijn te voorkomen. Ontdek hoe u uw risico kunt verkleinen.
DVT-test
Uw arts zal uw medische geschiedenis, een grondig lichamelijk onderzoek en een of meer diagnostische tests gebruiken om DVT te vinden of uit te sluiten. Deze tests omvatten:
Echografie
Dit is de meest gebruikte test voor het diagnosticeren van DVT. Echografie gebruikt geluidsgolven om een beeld te maken van uw bloedvaten en aderen om te zien hoe bloed er doorheen stroomt.
Als er een stolsel aanwezig is, kan uw arts de onderbroken bloedstroom zien en de diagnose stellen.
Venogram
Als de echografie niet doorslaggevend is, kan uw arts een venogram bestellen. Tijdens deze test wordt een kleurstof in de betreffende ader geïnjecteerd. Vervolgens wordt een röntgenfoto gemaakt over het gebied waar uw arts vermoedt dat DVT aanwezig is.
De kleurstof maakt de ader beter zichtbaar, dus een onderbroken bloedstroom zou gemakkelijk te zien zijn.
D-dimeer test
Een D-dimeer-bloedtest meet de aanwezigheid van een stof die vrijkomt wanneer een bloedstolsel uit elkaar valt. Als het gehalte van de stof hoog is en u risicofactoren heeft voor DVT, heeft u waarschijnlijk een stolsel. Als de niveaus normaal zijn en uw risicofactoren laag zijn, doet u dat waarschijnlijk niet.
Andere tests kunnen worden gebruikt om DVT te diagnosticeren als deze niet succesvol zijn. Lees meer over elk van hen en hoe ze uw arts kunnen helpen bij het vinden van een bloedstolsel.
DVT-afbeeldingen
DVT-complicaties
Een belangrijke complicatie van DVT is een longembolie. U kunt een longembolie ontwikkelen als een bloedstolsel naar uw longen beweegt en een bloedvat blokkeert.
Dit kan ernstige schade aan uw longen en andere lichaamsdelen veroorzaken. Zoek onmiddellijk medische hulp als u tekenen van een longembolie heeft. Deze tekens zijn onder meer:
- duizeligheid
- zweten
- pijn op de borst die erger wordt bij hoesten of diep inademen
- snel ademhalen
- bloed ophoesten
- snelle hartslag
Veel complicaties van DVT kunnen worden voorkomen. Lees meer over waarom ze voorkomen en wat u kunt doen om ze te vermijden.
DVT tijdens de zwangerschap
Zwanger zijn verhoogt het risico op DVT. Zwangere vrouwen hebben zelfs 5 tot 10 keer meer kans om DVT te ontwikkelen dan vrouwen die niet zwanger zijn.
Tijdens de zwangerschap neemt het niveau van bloedstollende eiwitten toe en daalt het niveau van anticlotting-eiwitten. Plus, verhoogde hormoonspiegels en een langzamere bloedstroom naarmate je baarmoeder groter wordt en het terugstromen van bloed uit je onderste ledematen beperkt, dragen bij aan dit risico.
Het verhoogde risico houdt aan tot ongeveer zes weken na de bevalling. Op bed rusten of een keizersnede krijgen, verhoogt ook het risico op DVT.
Blijf op uw hoede voor symptomen van DVT terwijl u zwanger bent. Lees over deze symptomen en wat u moet doen als u ze ervaart.
DVT en vliegen
Uw risico op het ontwikkelen van bloedstolsels is groter tijdens het vliegen omdat langdurig zitten de kans op DVT vergroot.
Hoe langer de vlucht, hoe groter het risico. Het is vooral belangrijk voor mensen die vluchten nemen die langer dan acht uur duren. Uw risico neemt ook toe als u vliegt en al andere risicofactoren voor DVT heeft.
Deze maatregelen kunnen u helpen het risico op een bloedstolsel tijdens het vliegen te verminderen:
- Ga op een uitgangsrij of schutbord zitten, zodat je meer ruimte hebt om je benen te strekken en te bewegen.
- Draag compressiekousen, die de bloedophoping verminderen en de bloedstroom helpen behouden.
- Neem voorgeschreven bloedverdunners of aspirine zoals voorgeschreven door uw arts.
- Doe oefeningen met je voeten en benen om het bloed te laten stromen.
- Sta op en loop tijdens de vlucht door de cabine.
Symptomen van een bloedstolsel ontwikkelen zich mogelijk niet onmiddellijk na het vliegen. Lees meer over wanneer symptomen kunnen optreden na een vlucht en hoe u deze moet behandelen.
DVT en dieet
Een gezonde levensstijl is belangrijk om DVT te voorkomen en levensbedreigende complicaties te helpen voorkomen. Bovendien bevat een gezonde levensstijl veel van de veranderingen die nodig zijn om bloedstolsels te voorkomen. Dit omvat meer bewegen, stoppen met roken en afvallen.
U kunt uw risico op DVT en bloedstolsels verlagen met een gezond dieet. Fruit, groenten en volle granen leveren essentiële vitamines en mineralen.
Een veganistisch, vegetarisch of mediterraan dieet is misschien het beste voor mensen met een risico op DVT of mensen die eerder DVT hebben gehad, maar er is onderzoek nodig om dit te ondersteunen. Door deze kruiden in kleine hoeveelheden te eten, kunt u ook uw risico op DVT verminderen.
Maar sommige vitamines en mineralen kunnen DVT-medicijnen verstoren. Te veel vitamine K kan bijvoorbeeld het vermogen van warfarine om uw bloed te verdunnen omzeilen en een stolsel voorkomen.
Bekijk alle vitamines of supplementen die u met uw arts inneemt en vraag naar mogelijke interacties met medicijnen. Het is ook belangrijk dat u met uw arts praat over voedsel of voedingsstoffen dat u moet vermijden.
