Overzicht
Een vagale manoeuvre is een actie die u onderneemt wanneer u een abnormaal snelle hartslag moet stoppen. Het woord 'vagaal' verwijst naar de nervus vagus. Het is een lange zenuw die van de hersenen door de borst naar de buik loopt. De nervus vagus heeft verschillende functies, waaronder het vertragen van de hartslag.
Er zijn verschillende eenvoudige vagale manoeuvres die u kunt doen om de nervus vagus te activeren om een versnellende hartslag te vertragen. Dit is een aandoening die bekend staat als tachycardie.
Je hart bevat twee natuurlijke pacemakers, de atrioventriculaire (AV) knoop en de sinoatriale (SA) knoop. De knooppunten zijn kleine stukjes spierweefsel die de stroom van elektrische energie door het hart helpen regelen.
Problemen met het AV-knooppunt liggen aan de basis van een aandoening die supraventriculaire tachycardie (SVT) wordt genoemd. SVT is een patroon van snelle hartslag die begint in de bovenste kamers van het hart, de boezems genoemd.
Wanneer de SA-knoop overdreven gestimuleerd wordt, kunt u sinustachycardie ervaren. Dit is een aandoening die lijkt op SVT. Vagale manoeuvres kunnen ook nuttig zijn voor sinustachycardie.
Hoe werken ze?
Vagale manoeuvres werken door het autonome zenuwstelsel van het lichaam te beïnvloeden. Dit deel van je zenuwstelsel regelt de functies waar je niet aan hoeft te denken, zoals hartslag, spijsvertering, ademhalingsfrequentie en andere.
In het geval van tachycardie kan een vagale manoeuvre ervoor zorgen dat het autonome zenuwstelsel de elektrische geleiding door het AV-knooppunt vertraagt.
Het doel van een vagale manoeuvre is om de stroom van elektrische energie door het hart te verstoren. Hierdoor kan uw hartslag weer normaal worden. Er zijn veel verschillende soorten vagale manoeuvres. Elk vereist dat uw autonome zenuwstelsel reageert, waardoor het in wezen weer goed werkt.
Vagale manoeuvres zijn niet altijd effectief. Voor mensen met ernstige hartslagproblemen kunnen medicijnen of procedures nodig zijn om de tachycardie te corrigeren.
Hoe vagale manoeuvres uit te voeren
Mogelijk hebt u meer succes met het ene type manoeuvre versus het andere. Een veelgebruikte methode is de Valsalva-manoeuvre. Het neemt twee vormen aan.
In één vorm knijpt u eenvoudig uw neus dicht en sluit u uw mond. Probeer vervolgens ongeveer 20 seconden krachtig uit te ademen. Dit verhoogt de bloeddruk in de borst en dwingt meer bloed uit de borst en langs de armen.
Naarmate uw bloeddruk stijgt, worden de bloedvaten en aders strakker. Door de vernauwde aderen kan er minder bloed naar het hart terugkeren. Dat betekent dat er minder bloed kan worden weggepompt door vernauwde bloedvaten. Je bloeddruk begint dan te dalen.
Een verlaging van de bloeddruk betekent dat er minder bloed naar het hart kan terugkeren totdat u zich ontspant en normaal begint te ademen. Wanneer u dat doet, begint het bloed het hart opnieuw te vullen.
Maar omdat je bloedvaten nog steeds vernauwd zijn, kan er minder bloed het hart verlaten en zal je bloeddruk weer stijgen. Als reactie hierop zou uw hartslag moeten vertragen en weer normaal moeten worden.
De andere vorm van een Valsalva-manoeuvre veroorzaakt een vergelijkbare reactie in het lichaam. Het begint ook door je adem in te houden. Terwijl je je adem inhoudt, draag je alsof je een stoelgang hebt. Probeer deze positie 20 seconden vast te houden.
Andere vagale manoeuvres zijn onder meer hoesten of je gezicht onderdompelen in een kom met ijskoud water.
Zijn er risico's verbonden aan het uitvoeren van vagale manoeuvres?
Vagale manoeuvres mogen alleen worden uitgevoerd als u geen andere symptomen heeft, zoals duizeligheid, pijn op de borst of kortademigheid. Dit kunnen tekenen zijn dat u een hartaanval krijgt.
U kunt een beroerte krijgen als een snelle hartslag gepaard gaat met:
- een plotselinge hoofdpijn
- gevoelloosheid aan één kant van het lichaam
- verlies van evenwicht
- onduidelijke spraak
- zichtproblemen
Acties die plotselinge bloeddrukpieken veroorzaken, kunnen meer schade aanrichten.
Er zijn ook risico's verbonden aan een type vagale manoeuvre dat bekend staat als halsslagmassage. Het omvat een zachte massage van de halsslagader. De halsslagader bevindt zich aan de rechter- en linkerkant van de nek. Van daaruit vertakt het zich in twee kleinere bloedvaten.
Deze stap mag alleen worden uitgevoerd door een arts die uw medische geschiedenis kent. Als u een bloedstolsel in uw halsslagader heeft, kan het masseren ervan het naar de hersenen sturen en een beroerte veroorzaken.
Wanneer moet u uw arts raadplegen?
Een gezonde hartslag stijgt wanneer u traint en wordt dan snel weer normaal nadat u bent gestopt. Als u een vorm van tachycardie heeft, kan fysieke activiteit een abnormaal snelle hartslag veroorzaken die niet zal vertragen wanneer u stopt met bewegen. U kunt ook uw hart voelen kloppen, zelfs als u rustig heeft gezeten.
Als dit soort afleveringen voorkomen, wacht dan een half uur voordat u naar een arts gaat. Maar wacht alleen als u geen andere symptomen heeft of geen diagnose van hartaandoeningen heeft gekregen.
Soms eindigt een episode van tachycardie vanzelf. Soms doet een vagale manoeuvre het werk.
Als uw hartslag na 30 minuten nog steeds hoog is, zoek dan medische hulp. Als uw hartslag snel toeneemt en u andere symptomen heeft - zoals pijn op de borst, duizeligheid of kortademigheid - bel dan de plaatselijke hulpdiensten.
Tachycardie-episodes kunnen één keer bij een persoon voorkomen of kunnen frequent voorkomen. De enige manier om de aandoening correct te diagnosticeren, is door uw hartslag te laten registreren op een elektrocardiogram (ECG). Uw ECG kan de aard van uw hartritmeprobleem helpen onthullen.
Afhalen
Sommige gevallen van tachycardie vereisen geen ernstige medische tussenkomst. Voor sommige mensen met een hartritmestoornis is het voorgeschreven medicijn adenosine (Adenocard) nuttig, samen met vagale manoeuvres.
Als u SVT of sinustachycardie heeft, overleg dan met uw arts of vagale manoeuvres voor u veilig zijn. Als dat zo is, leer dan hoe u ze correct kunt doen en wat u moet doen als uw hartslag daarna niet meer daalt.
