Wat is dik bloed?
Hoewel het bloed van een persoon er uniform uit kan zien, is het gemaakt van een combinatie van verschillende cellen, eiwitten en stollingsfactoren, of stoffen die de stolling bevorderen.
Zoals bij veel dingen in het lichaam, is bloed afhankelijk van een balans om een normale consistentie te behouden. Als er een disbalans ontstaat in de eiwitten en cellen die verantwoordelijk zijn voor bloed en bloedstolling, kan uw bloed te dik worden. Dit staat bekend als hypercoagulabiliteit.
Een aantal factoren kan dik bloed veroorzaken, zoals:
- overtollige bloedcellen in omloop
- ziekten die de bloedstolling beïnvloeden
- overtollige stollingseiwitten in het bloed
Omdat er zoveel mogelijke oorzaken zijn van dik bloed, hebben artsen geen standaarddefinitie van dik bloed. Ze definiëren het in plaats daarvan door elke aandoening die resulteert in dik bloed.
Bloedstollingsstoornissen die dik bloed veroorzaken, zijn zeldzaam. Enkele van de meest voorkomende zijn factor V Leiden, die naar schatting 3 tot 7 procent van de algemene bevolking heeft. Deze aandoening betekent niet dat het bloed van een persoon te dik zal zijn, maar dat ze vatbaar zijn voor dik bloed.
Van alle mensen die een bloedstolsel in hun aderen hebben gehad, is minder dan 15 procent te wijten aan een aandoening die dik bloed veroorzaakt.
Wat zijn de symptomen van dik bloed?
Velen hebben geen symptomen van dik bloed totdat ze een bloedstolsel ervaren. Het bloedstolsel komt meestal voor in de ader van een persoon, wat pijn kan veroorzaken en de bloedsomloop in en rond het gebied waar het stolsel voorkomt, kan beïnvloeden.
Sommigen weten dat ze een familiegeschiedenis hebben van een bloedstollingsstoornis. Dit kan hen motiveren om te worden getest op problemen met de bloedstolling voordat ze zich voordoen.
Te veel bloedcellen kunnen tot verschillende symptomen leiden. Voorbeelden hiervan zijn:
- wazig zicht
- duizeligheid
- gemakkelijk blauwe plekken
- overmatig menstrueel bloeden
- jicht
- hoofdpijn
- hoge bloeddruk
- jeukende huid
- gebrek aan energie
- kortademigheid
Als u een van deze symptomen ervaart, moet u uw arts raadplegen om te testen op dik bloed:
- een bloedstolsel van onbekende oorsprong hebben
- herhaalde bloedstolsels hebben zonder bekende reden
- herhaaldelijk zwangerschapsverlies ervaren (verlies van meer dan drie zwangerschappen in het eerste trimester)
Uw arts kan verschillende bloedonderzoeken laten uitvoeren als u deze symptomen heeft naast een familiegeschiedenis van dik bloed.
Wat zijn de oorzaken van dik bloed?
De aandoeningen die resulteren in dik bloed kunnen op een later tijdstip worden geërfd of verkregen, zoals meestal het geval is bij kankers. Hieronder volgt een klein voorbeeld van de vele aandoeningen die dik bloed kunnen veroorzaken:
- kankers
- lupus, waardoor uw lichaam extra antifosfolipide-antilichamen aanmaakt, wat stolling kan veroorzaken
- mutaties in factor V
- polycythemia vera, waardoor uw lichaam te veel rode bloedcellen aanmaakt, wat resulteert in dikker bloed
- proteïne C-tekort
- proteïne S-tekort
- protrombine 20210-mutatie
- roken, wat weefselschade kan veroorzaken, evenals verminderde productie van factoren die bloedstolsels verminderen
Het is belangrijk om te begrijpen dat aandoeningen die dik bloed veroorzaken, en soms bloedstolling, niet de enige oorzaken zijn van bloedstolsels.
Een persoon kan bijvoorbeeld een hartaanval krijgen omdat hun bloed in contact kwam met plaque in hun bloedvaten, waardoor een stolsel ontstaat. Degenen met een slechte bloedsomloop zijn ook vatbaarder voor bloedstolsels omdat hun bloed ook niet door hun lichaam beweegt. Dit komt niet door de dikte van het bloed. In plaats daarvan zijn de bloedvaten en aderen van deze mensen beschadigd, zodat het bloed niet zo snel kan bewegen als normaal.
Hoe wordt dik bloed gediagnosticeerd?
Uw arts begint het diagnostische proces door uw medische geschiedenis op te nemen. Ze zullen vragen stellen over eventuele symptomen die u ervaart, evenals een gezondheidsgeschiedenis.
Uw arts zal waarschijnlijk bloedonderzoek laten doen, maar meestal in fasen. De reden hiervoor is dat veel van de tests voor dik bloed duur en zeer specifiek zijn. Ze beginnen dus met meer algemene tests en bestellen indien nodig specifiekere tests.
Een voorbeeld van enkele van de bloedtesten die worden gebruikt als uw arts denkt dat u mogelijk dik bloed heeft, zijn:
- Volledig bloedbeeld: deze test screent op de aanwezigheid van rode bloedcellen en bloedplaatjes in het bloed. Hoge hemoglobine- en hematocrietwaarden kunnen wijzen op de aanwezigheid van een aandoening als polycythemia vera.
- Geactiveerde proteïne C-resistentie: Dit test op de aanwezigheid van factor V Leiden.
- Protrombine G20210A-mutatietesten: dit bepaalt de aanwezigheid van antitrombine-, proteïne C- of proteïne S-afwijkingen.
- Functionele niveaus van antitrombine, proteïne C of proteïne S: dit kan de aanwezigheid van lupus-anticoagulantia bevestigen.
De Cleveland Clinic beveelt aan dat testen op dik bloed ten minste vier tot zes weken nadat u een bloedstolsel heeft gehad, plaatsvindt. Eerder testen kan leiden tot een vals-positief resultaat vanwege de aanwezigheid van ontstekingscomponenten in het bloed uit het stolsel.
Wat zijn de behandelingen voor dik bloed?
De behandelingen voor dik bloed zijn afhankelijk van de onderliggende oorzaak.
Polycytemie Vera
Hoewel artsen polycythemia vera niet kunnen genezen, kunnen ze behandelingen aanbevelen om de bloedstroom te verbeteren. Lichamelijke activiteit kan een goede doorbloeding van uw lichaam bevorderen. Andere te nemen stappen zijn:
- vaak uitrekken, vooral van uw benen en voeten om de bloedstroom te bevorderen
- in de winter beschermende kleding dragen, vooral voor handen en voeten
- extreme temperaturen vermijden
- gehydrateerd blijven en veel vloeistoffen drinken
- zetmeelbaden nemen door een halve doos zetmeel toe te voegen aan lauw badwater, dat de vaak jeukende huid die gepaard gaat met polycythemie vera kan verzachten
Uw arts kan een behandelingsaanpak aanbevelen, flebotomie genaamd, waarbij een intraveneuze (IV) lijn in een ader wordt ingebracht om een bepaalde hoeveelheid bloed te verwijderen.
Verschillende behandelingen helpen om een deel van het ijzer van uw lichaam te verwijderen, wat de bloedproductie kan verminderen.
In zeldzame gevallen, wanneer de aandoening ernstige complicaties veroorzaakt, zoals orgaanschade, kan uw arts medicijnen voor chemotherapie aanbevelen. Voorbeelden hiervan zijn hydroxyurea (Droxia) en interferon-alfa. Deze helpen voorkomen dat uw beenmerg overtollige bloedcellen aanmaakt. Hierdoor wordt je bloed minder dik.
Behandeling voor aandoeningen die de bloedstolling beïnvloeden
Als u een ziekte heeft waardoor het bloed te gemakkelijk stolt (zoals factor V-mutaties), kan uw arts een aantal van de volgende behandelingen aanbevelen:
- Antiplatelet-therapie: dit omvat het nemen van medicijnen die voorkomen dat bloedcellen die verantwoordelijk zijn voor stolling, bloedplaatjes genoemd, aan elkaar blijven plakken om een stolsel te worden. Voorbeelden hiervan zijn aspirine (Bufferin).
- Anticoagulatietherapie: dit omvat het nemen van medicijnen die worden gebruikt om bloedstolsels te voorkomen, zoals warfarine (Coumadin).
Veel mensen met aandoeningen die hun bloed dik kunnen maken, ervaren echter nooit een bloedstolsel. Om deze reden kan uw arts dik bloed diagnosticeren, maar geen medicijn voorschrijven dat u regelmatig moet nemen, tenzij hij denkt dat u echt risico loopt op een stolsel.
Als u vatbaar bent voor bloedstolsels, moet u leefstijlmaatregelen nemen waarvan bekend is dat ze de kans daarop verkleinen. Deze omvatten:
- niet roken
- deelnemen aan regelmatige fysieke activiteit
- veelvuldig gebruik maken van strekken en lopen wanneer u lange afstanden aflegt in een vliegtuig of met de auto
- gehydrateerd blijven
Wat zijn de complicaties bij dik bloed?
Als u dik bloed heeft, loopt u een groter risico op bloedstolsels, zowel in uw aderen als slagaders. Bloedstolsels in uw aderen zullen de bloedstroom naar belangrijke delen van uw lichaam beïnvloeden. Zonder voldoende doorbloeding kunnen weefsels niet overleven. Als u denkt dat u een bloedstolsel heeft, zoek dan onmiddellijk medische hulp.
Een van de meest potentieel dodelijke effecten van dik bloed zijn longembolieën, bloedstolsels die een of meer van de longslagaders in de longen blokkeren. Als gevolg hiervan kan de long geen zuurstofrijk bloed krijgen. De symptomen van deze aandoening zijn kortademigheid, pijn op de borst en hoest waarbij mogelijk bloed aanwezig is. U moet medische noodhulp zoeken als u denkt dat u longembolie zou kunnen hebben.
Wat zijn de vooruitzichten voor deze aandoening?
Volgens de Cleveland Clinic zijn er momenteel geen gegevens die erop wijzen dat dik bloed de levensverwachting beïnvloedt. Als uw familie echter een voorgeschiedenis van de aandoening heeft, wilt u misschien uw arts raadplegen over mogelijke risico's.
